مواجهه جمهوری اسلامی با مخالفان؛ ترک یک مراسم رسمی در عراق

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی شنبه ٢٣ اردیبهشت ١٤٠٢، در پی حضور احزاب کُرد مخالف خود در یک مراسم رسمی در عراق با حضور عالی‌ترین مقامات این کشور، سفیر عراق در تهران را احضار و اعتراض شدید خود را ابلاغ کرده است.

این در حالی است که روز ۲۱ اردیبهشت ١٤٠٢، هیات نمایندگی جمهوری اسلامی به سرپرستی سرکنسول‌گری ایران در اربیل نیز هنگام برگزاری مراسم افتتاح «موزه ملامصطفی بارزانی»، از رهبران شناخته شده کُردها، در اعتراض به حضور احزاب کُرد ایرانی، مراسم را ترک کرده بود.

«ایران‌وایر» در همین رابطه با «محمدصالح قادری»، عضو هیات نمایندگی «حزب دمکرات کردستان ایران» و «علی عونی»، عضو رهبری «حزب دمکرات کردستان عراق» که در این مراسم حضور داشته‌اند، گفت‌وگو کرده است.

***

مراسم افتتاحیه موزه ملامصطفی بارزانی به دعوت چه کسی برگزار شد و میهمانان چه کسانی بودند؟

مراسم افتتاحیه موزه ملی ملا مصطفی بارزانی با دعوت «مسعود بارزانی»،  رهبر حزب دمکرات کردستان عراق و فرزند ملامصطفی بارزانی، یک هفته پیش در منطقه «بارزان»، از توابع اربیل، پایتخت اقلیم کردستان عراق با حضور عالی‌ترین شخصیت‌های سیاسی عراق، از جمله «عبداللطیف رشید»، رییس‌جمهوری و هم‌چنین «محمد شیاع سودانی»، نخست‌وزیر عراق و شماری از رهبران سنی و شیعه عراق برگزار شد. در این مراسم، علاوه بر شرکت سفیر امریکا در عراق، پیام «جورج بوش»، رییس جمهوری سابق این کشور هم قرائت شد. نمایندگان حزب دمکرات کردستان ایران، «حزب آزادی کردستان» و «کومله کردستان ایران» نیز به این مراسم دعوت شده و در آن شرکت کرده بودند.

 

چرا هیات نمایندگی جمهوری اسلامی مراسم را ترک کرد؟

حضور احزاب مخالف جمهوری اسلامی در این مراسم رسمی اما واکنش تند سرکنسول حکومت ایران در اربیل را به دنبال داشته است، به ویژه زمانی که جایگاه «مصطفی هجری»، مسوول مرکز اجرایی حزب دموکرات کردستان ایران، در ردیف نخست این مراسم تعیین شده بود.

وزارت امور خارجه ایران روز شنبه ٢٣ اردیبهشت در همین رابطه سفیر عراق در تهران را به وزارت امور خارجه فرا خوانده و ضمن ابلاغ اعتراض شدید جمهوری اسلامی، دعوت اعضای گروه‌های «تجزیه‌طلب» به این مراسم رسمی را مغایر با توافق‌نامه امنیتی اخیر بین جمهوری اسلامی ایران و عراق توصیف کرده است.

ایران و عراق ٢٨ اسفند ١٤٠١ یک سند امنیتی با هدف تامین امنیت مرزی علیه احزاب کُرد مخالف حکومت ایران امضا کرده بودند.

جمهوری اسلامی پس از شروع اعتراضات ١٤٠١ به قتل حکومتی «ژینا  (مهسا) امینی» توسط «گشت ارشاد»، احزاب مخالف خود در اقلیم کردستان را به تحریک اعتراضات و استفاده از خاک این کشور علیه ایران متهم کرده است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز طی این مدت بارها اردوگاه‌های مرکزی این احزاب را در مناطق عمقی خاک اقلیم کردستان عراق هدف حملات هوایی موشکی قرار داده و از دولت عراق و اقلیم کردستان نیز خواسته است علاوه بر خلع سلاح، پایگاه‌ها و مقررات این احزاب برچیده شوند.

 

احزاب کرد چه واکنشی به اعتراض هیات حکومت ایران نشان داده‌اند؟

محمدصالح قادری به عنوان یکی از اعضای هیات شرکت کننده حزب دموکرات در مراسم افتتاحیه موزه ملامصطفی بارزانی، به «ایران‌وایر» می‌گوید: «ما در جریان برگزاری مراسم، از طریق هیات میزبان اطلاع یافتیم که سرکنسول جمهوری اسلامی و هیات همراه او در اعتراض به حضور ما و سایر احزاب، مراسم را ترک کرده‌اند.»

او ترک مراسم به خاطر شرکت مخالفان، آن هم در حضور مسوولان ارشد سفارت و کنسول‌گری بسیاری از کشورهای همسایه و هم‌چنین سیاست‌مداران خارجی در یک مراسم رسمی را نه تنها رفتاری غیر دیپلماتیک، قرون وسطایی و غیر سیاسی توصیف می‌کند بلکه آن را نمود عینی منطق انکار کُردها از سوی جمهوری اسلامی می‌داند: «از دیدگاه حزب ما، ترک این مراسم از سوی نمایندگان جمهوری اسلامی عملا نشان‌گر ماهیت واقعی جمهوری اسلامی، منطق دیرینه انکار مساله کُرد در ایران و هم‌چنین انزجار و نفرت از همبستگی و اتحاد میان کُردها در هر چهار بخش کردستان و تجلی آن در یک مراسم رسمی بود.»

 

آیا مراسم افتتاحیه موزه ملامصطفی بارزانی سیاسی بود؟

این فعال سیاسی در ادامه با اشاره به اهداف غیرسیاسی برگزاری مراسم افتتاحیه موزه ملی ملامصطفی بارزانی، درباره علت دعوت حزب دموکرات کردستان ایران و سایر احزاب کُرد ایرانی گفت: «بازگشایی موزه ملی ملامصطفی بارزانی و برگزاری این مراسم اصلا سیاسی نبود بلکه مراسمی بود برای گرامی‌داشت و یادمان مبارزات تاریخی کُردها، به ویژه مبارزات ملا مصطفی بارزانی به عنوان یکی از رهبران شناخته شده آن‌ها. از سوی دیگر، بخشی از این موزه مربوط بود به نقش تاریخی بارزانی‌ها به رهبری ملامصطفی فقید در جمهوری کردستان به ریاست قاضی محمد، موسس حزب دموکرات کردستان ایران. علت اصلی توجه ویژه به حزب دموکرات در این مراسم نیز به همین مساله برمی‌گردد.»

«جمهوری کردستان» یا «جمهوری مهاباد»، دوم بهمن ١٣٢٤، در شهر مهاباد، از توابع آذربایجان غربی تاسیس شد و «قاضی محمد» نیز به عنوان رییس جمهوری آن سوگند قانونی ادا کرد. این جمهوری ١١ ماه دوام آورد و قاضی محمد و یارانش توسط حکومت رضاشاه اعدام شدند. حزب دموکرات کردستان ایران نیز یک روز پس از اعلام جمهوری کردستان تاسیس شد و از زمان تاسیس خود تاکنون یکی از احزاب موثر در کردستان بوده است.

به گفته این عضو هیات نمایندگی حزب دموکرات، هرچند در نهایت اعتراض هیات حکومت ایران به طور مستقیم متوجه میزبان مراسم بود ولی حزب دموکرات کردستان ایران به احترام میزبان مراسم و پایبندی به پروتکل‌های دیپلماتیک، نسبت به حضور هیات رژیم اسلامی ایران هیچ حساسیتی نشان نداد.

 

آیا حکومت اقلیم کردستان احزاب کُرد ایرانی را گروهک‌های تروریستی می‌داند؟

علی عونی، عضو رهبری حزب دموکرات کردستان عراق که او نیز در این مراسم شرکت داشت، درباره واکنش جمهوری اسلامی به حضور احزاب مخالف حکومت ایران در این مراسم از قول یکی از میزبانان به «ایران‌وایر» گفت: «رییس هیات نمایندگی جمهوری اسلامی در این مراسم با این سوال که چرا گروهک‌های تروریستی به مراسم دعوت شده‌اند، در همان دقایق اولیه برگزاری مراسم، پس از تحویل دسته گل، با ابراز ناراحتی شدید مراسم را ترک کردند.»

او توضیح می‌دهد: «ما هم‌چون سایر نمایندگان و میهمانان خارجی، از حکومت ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای دوست و همسایه خود دعوت کرده بودیم و مایل بودیم تا پایان مراسم حضور داشته و در کنار ما باشند. اما در واقع ما نمی‌توانیم بخشی از ملت کُرد در کردستان ایران را نادیده گرفته و آن‌ها را به حساب نیاوریم.»

 

آیا احزاب کُرد ایرانی از خاک اقلیم کردستان علیه جمهوری اسلامی استفاده می‌کنند؟

علی عونی در ادامه گفت‌وگو با اشاره به حملات موشکی و پهپادی سپاه پاسداران در چند ماه گذشته علیه مواضع احزاب کُرد در مناطق عمقی خاک اقلیم کردستان عراق تاکید کرد: «بارها به جمهوری اسلامی ایران گفته شده است که اردوگاه‌های مرکز احزاب در مناطق عمقی خاک اقلیم کردستان قرار گرفته‌اند و فاصله بسیار زیادی با مرزهای ایران دارند و تهدیدی برای آن‌ها ایجاد نخواهند کرد. اردوگاه‌ها و کمپ‌های احزاب نیز محل زندگی پناهنده‌ها، خانواده‌های‌شان و هم‌چنین مخالفان سیاسی جمهوری اسلامی هستند. هرچند تعداد بسیار محدود اسلحه‌های سبک هم در اختیار دارند اما این سلاح‌ها بیش‌تر برای حفظ امنیت خودشان هستند، نه برای جنگ با حکومت ایران.»

به گفته این عضو رهبری حزب دمکرات کردستان عراق، احزاب مخالف جمهوری اسلامی بیش از ٣٠ سال است که به همراه پناهندگان سیاسی و خانواده‌های‌شان در این اردوگاه‌ها مستقر هستند و در طول این سال‌ها نیز با پایبندی و تعهد جدی به مصالح و منافع حکومت اقلیم کردستان، هیچ‌گاه از خاک اقلیم کردستان علیه جمهوری اسلامی ایران استفاده نکرده و حتی برای حفظ امنیت و ثبات اقلیم نیز تلاش کرده‌اند.

او می‌گوید: «اما جمهوری اسلامی در چند ماه گذشته از طریق حملات موشکی و پهپادی مکرر خود به مواضع مخالفان، هم به ما [اقلیم کردستان عراق] و هم به پناهندگان سیاسی و خانواده‌های‌شان که در این کمپ‌ها زندگی می‌کنند، ظلم می‌کند.»

 

حضور مخالفان جمهوری اسلامی در اقلیم نتیجه سیاست‌های حکومت ایران 

علی عونی وجود فعالان سیاسی مخالف حکومت ایران و پناهندگانی که در این اردوگاه‌ها به همراه خانواده‌ها و بچه‌های‌شان از ایران فرار کرده و در این مکان‌ها زندگی می‌کنند را نه علت که نتیجه سیاست‌های جمهوری اسلامی می‌داند و معتقد است: «جمهوری اسلامی اگر به شیوه‌ای مسالمت‌آمیز به خواست و مطالبات کُردها پاسخ دهد و در راستای حل مساله کُرد در کردستان ایران با مخالفان خود به گفت‌وگو بنشیند، بی‌شک بسیاری از مشکلات و تنش‌ها پایان می‌گیرد. از سوی دیگر، این یک واقعیت است که اگر تمام کُردها در خاورمیانه نیز از بین بروند، باز هم مساله آن‌ها حل نخواهد شد. بنابراین، جز گفت‌وگو، راه‌حل دیگری وجود ندارد.»