پرواز پهپادهای ایران روی سر مردم اوکراین؛ تزریق نفرت در ورزش

«ایوان چوپرینکو»، پس از دست یافتن به‌عنوان قهرمانی رقابت‌های پرس سینه وزن ۷۴ کیلوگرم رقابت‌های جهانی آفریقای جنوبی، حاضر نشد با «امیررضا مس‌فروش»، نماینده ایران دست بدهد.

امیررضا مس‌فروش که به مقام سوم این مسابقات رسیده بود، دو بار دستش را برای تبریک گفتن به نماینده اوکراین به سوی ایوان چوپرینکو برد، اما هر دوبار نماینده اوکراینی از دست دادن با او امتناع کرد.

به‌نظر می‌رسد دلیل این رفتار ورزشکار اوکراینی در قبال امیررضا مس‌فروش، استفاده مکرر ارتش روسیه در ماه‌های اخیر از پهپادهای ساخت جمهوری اسلامی در حمله به نظامیان، غیرنظامیان و شهرهای اوکراین باشد.

***

ورزشکار اوکراینی چه کسی را کنار خود می‌دید؟

آنچه اتفاق می‌افتد این است که ورزشکار اوکراینی باید در زمان اهدای مدال خود، کنار ورزشکاری بایستد که هیچ شناختی از او جز اینکه بداند زیر پرچم جمهوری اسلامی وارد رقابت‌های ورزشی شده، ندارد.

نخستین تصویری که برای ایوان چوپرینکو ساخته می‌شود، کشته‌شدن شهروندان کشورش زیر حملات شبانه و بی‌وقفه ارتش روسیه است.

او قطعا در اخبار خوانده که بخش عمده‌ای از حملات نظامی روسیه در ماه‌های اخیر به شهرهای کشورش از جمله «کی‌یف»، با پهپادهای انتحاری شاهد انجام شده بود؛ پهپادهایی ساخت جمهوری اسلامی. او احتمالا در روزها و هفته‌های اخیر، پیش از آنکه وارد رقابت‌های جهانی آفریقای جنوبی شود، تصاویری از پهپادهای شاهد جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران را دیده است که برخی از آن‌ها توسط پدافند هوایی کشورش سرنگون شده‌اند و برخی دیگر نیز به ساختمان‌های مسکونی اصابت کرده‌اند.

در روزی که قهرمان اوکراینی با ورزشکار ایرانی دست نداد، ارتش اوکراین اعلام کرده بود که نیروهای دفاع هوایی این کشور، بیش از ۲۰ فروند پهپاد را در حملات هوایی شبانه روسیه به کی‌یف منهدم کردند. در بیانیه ارتش این کشور آمده بود که تمامی این ۲۰ پهپاد ساخت ایران بودند. در این حملات، یک شهروند غیرنظامی ساکن پایتخت کشته و چهار نفر مجروح شدند.

ایوان چوپرینکو بدون آنکه شناختی از امیررضا مس‌فروش که محترمانه و به‌دور از دنیای سیاست و جنگ، دستش را به سوی او دراز کرده بود داشته باشد، کینه خود و مردم کشورش را به ورزشکار ایرانی هدیه داد.

قهرمان اوکراینی، ناخواسته نه احترام و نه لبخند قهرمان ایرانی را ندید و شاید کنار خود نماینده‌ای از حکومت ایران را تجسم می‌کرد. اما ورزشکار ایرانی و اوکراینی چگونه رودرروی هم قرار گرفتند و سیاست، چگونه نفرت خود را به ورزش هدیه داد؟

نقش کمیته بین‌المللی المپیک در منازعات نظامی چیست؟

از زمان آغاز حمله نظامی روسیه به اوکراین، نهادها و مدیران ورزش جهان، بعضا در مورد تحریم یا تعلیق ورزش روسیه مردد بودند. تحریم‌ها، از پاک کردن نام اسپانسرهای روسی از روی البسه تیم‌های فوتبال آغاز شد و به بیانیه‌هایی در جهت تسریع در اخراج تیم‌های ورزشی از مسابقات و سلب میزبانی‌های روسیه از رقابت‌های بین‌المللی رسید

اما یک سخنرانی، فضای مقاومت نهادهای ورزشی جهان در قبال روسیه را تغییر داد؛ ۷اسفند۱۴۰۰ «توماس باخ»، رییس کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) از فدراسیون‌های جهانی خواست، تمامی رویدادهای مرتبط با ورزش دو کشور روسیه و بلاروس را تحریم کنند.

تا پیش‌از‌این، گزارش‌هایی در مورد رابطه نزدیک توماس باخ با «ولادیمیر پوتین»، رییس‌جمهوری روسیه منتشر شده بود. اما پس از این سخنرانی بود که تیم ملی روسیه شانس حضور در انتخابی جام‌جهانی ۲۰۲۲ را از دست داد و تمامی فدراسیون‌های ورزشی روسیه و بلاروس تعلیق شدند.

بلاروس، در کنار روسیه تعلیق شد؛ کمیته بین‌المللی المپیک در توجیه تعلیق تمامی رشته‌های ورزشی روسیه مدعی شد که «دولت‌ها» باید بدانند، حمایت از «جنگ افروزی» در جهان، برای آن‌ها «هزینه» خواهد داشت.

کمیته بین‌المللی المپیک اما یک راهکار برای حفظ استقلال ورزشکاران کشورهای روسیه و بلاروس قرار داد. در بیانیه‌ کمیته بین‌المللی المپیک، از کشورهای میزبان ورزشکاران روسی و بلاروسی خواسته شده بود از «سرود ملی» و «پرچم» این دو کشور استفاده نشود.

اما راهکار چه بود؟ ۸فروردین۱۴۰۲، کمیته بین‌المللی المپیک رسما اعلام کرد که ورزشکاران روسیه و بلاروس می‌توانند در رقابت‌های المپیک ۲۰۲۴ پاریس شرکت کنند؛ زیر پرچم سفید کمیته المپیک، بدون پرچم و بدون سرود ملی حکومت و کشورشان.

هم‌زمان با این این دستورالعمل، توماس باخ، رییس IOC، از فدراسیون‌های ورزشی و کمیته ملی المپیک اوکراین خواست سیاست را بیش از این در ورزش دخالت نداده و به حقوق فردی ورزشکاران کشورها برای حضور در رقابت‌های ورزشی جهانی احترام بگذارند.

آیا می‌توان همکاری نظامی ایران با روسیه را انکار کرد؟

۱۵آبان۱۴۰۱ و پس از گذشت یک ماه از انتشار اخباری مبنی‌بر به‌کارگیری پهپادهای ساخت ایران در حمله روسیه به شهرهای اوکراین، خبرگزاری «ایسنا»، ادعاهای «ولودیمیر زلنسکی»، رییس‌جمهوری اوکراین مبنی‌بر محکوم کردن جمهوری اسلامی در ارسال تجهیزات نظامی و پهپاد به روسیه را، «دروغ» خواند.

ایسنا ادعا کرد از ابتدای حمله روسیه به اوکراین، هیچ پهپادی از سوی جمهوری اسلامی به روسیه تحویل داده نشده و به نقل از «حسین امیرعبداللهیان»، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی نوشت: «ایران ماه‌ها پیش از آغاز جنگ اوکراین به صورت محدود پهپادهایی را به روسیه ارسال کرده است.»

با این حال، این تعداد محدود، پایان ناپذیر به‌نظر می‌رسد. پس از گذشت بیش از ۷ ماه از حملات روسیه با پهپادهای «شاهد» به نظامیان و غیرنظامیان اوکراینی، حتی رسانه‌های رسمی ایران نیز خبرهایی مبنی بر ادامه ارسال این تجهیزات نظامی به روسیه خبر می‌دهند.

۱۴اردیبهشت، «خبرآنلاین»، تصاویری که رسانه‌های روسی از پرتاب یک پهپاد شاهد توسط نیروهای نظامی این کشور به سوی شهرهای اوکراین منتشر کرده بودند را، بازپخش کرد. پیش‌از‌این نیز روزنامه «جوان»، رسانه سپاه پاسداران در گزارشی باعنوان «چرا روسیه از ایران پهپاد می‌خرد؟»، به‌صراحت از ارسال پهپادهای شاهد به این کشور خبر داده بود.

۲۰اردیبهشت۱۴۰۲، رسانه‌های جهان از تلاش جمهوری اسلامی برای ساخت کارگاه «پهپادسازی» در خاک بلاروس خبر دادند. 

به این ترتیب، می‌توان درک کرد که نه تنها شهروندان اوکراینی که بخش بزرگی از جامعه جهانی امروز از همراهی و همکاری جمهوری اسلامی با ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه در حمله نظامی به اوکراین مطلع هستند؛ از جمله کمیته بین‌المللی المپیک و فدراسیون‌های ورزشی.

کمیته بین‌المللی المپیک و فدراسیون‌های بین‌المللی، با سکوت و عدم موضع‌گیری خود در قبال دخالت مستقیم نظامی ایران در جنگ اوکراین، ورزشکاران را رودرروی هم قرار دادند.