پس از آنکه «توماج صالحی»، رپر معترض و از بازداشت‌شدگان اعتراضات «زن زندگی آزادی»، مقابل دوربین نشست و با جسمی رنجور از شکنجه‌هایی گفت که علیه او اعمال شده از جمله تزریق آمپول «آدرنالین» به گردنش، مجددا بازداشت شد. توماج در آن ۱۴ دقیقه و سی ثانیه‌ای که مقابل دوربین نشست، چه گفت و چرا بازداشت دوباره او «غیرقانونی» است؟
***
توماج صالحی، رپر معترض روز ۲۷ آبان ۱۴۰۲، بعد از ۲۵۰ روز انفرادی و بیش از صد روز حبس در بند عمومی از زندان دستگرد اصفهان آزاد شد. ۱۲ روز بعد از آزادی اما، با خشونت شدید و در حالی که در بابل در سفر بود، بازداشت شد. توماج از زمان آزادی آن‌طور که خودش در یک ویدیو در صفحه یوتیوبش گفت، مشغول درمان شکستگی‌های ناشی از شکنجه دست‌ها و پاهایش بود در زندان بدون درمان جوش خورده بودند.
توماج از شکنجه‌هایی که به او تحمیل شده پرده برداشت و از رفتار غیرقانونی دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی گفت. پس از این افشاگری، ماموران نهادهای امنیتی که به او آمپول آدرنالین زدند تا بیهوش نشود و درد شکنجه را تا نهایت احساس کند و با مشت و لگد به سر و صورتش می‌کوبیدند، دوباره او را بازداشت کردند.
در ۱۴ دقیقه و ۳۳ ثانیه‌ای که برای اولین و آخرین بار بعد از آزادی در مقابل دوربین نشست و با هوادارانش حرف زد، بارها از دردی که کشیده بود گفت، اما در کنارش از مقاومت نیز گفت. از این‌که «استخوان است دیگر، جوش می‌خورد.»
در صحبت‌هایش اشاره به ویدیویی کوتاهی کرد که رسانه‌های حکومتی از «اعتراف» و «عذرخواهی» او منتشر کردند. ویدیویی که به گفته توماج حاصل ۹ ساعت «مصاحبه» بازجوها با او بوده و طوری تقطیع شده که انگار توماج دارد از بازجویش عذرخواهی می‌کند، در حالی‌که او اصلا عذرخواهی نکرده بود.
توماج در این ویدیو، از حقوق خودش و سایر جوانان ایران برای اعتراض گفت. از شکایت از دستگاه امنیتی که برای ماه‌ها او را تحت شدیدترین شکنجه‌های جسمی و روانی قرار داده و برای تخریب چهره این هنرمند معترض که صدای به حاشیه رانده‌ترین‌ها بوده، رسانه‌های حکومتی از «همکاری موثر» او گفته‌اند.
او رفتار فراقانونی دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی را به چالش کشید و از دریچه همان دوربین موبایلی که خودش آن را روبرویش گذاشته بود، شکایتش از این دستگاه مخوف و عریض و طویل را به گوش هوادارانش رساند.
نگرانی از وضعیت توماج صالحی در بازداشت دوم
از روز نهم آذرماه که توماج صالحی دوباره بازداشت شده، بسیاری از هوادارانش، فعالان مدنی و بازداشتی‌های اعتراضات «زن زندگی آزادی»، نگران او هستند و جمهوری اسلامی را مسوول سلامت و حفظ جان توماج می‌دانند.
برخی از احتمال شکنجه‌های بیشتر توماج گفته‌اند و بسیاری در عین ابراز این دل‌نگرانی و خشم از بازداشت مجدد توماج، مقاومتش را ستوده‌اند. «سپیده رشنو»، زن جوانی که دو ماه پیش از کشته شدن «ژینا (مهسا) امینی»، در مقابل تذکر حجاب یک زن محجبه در اتوبوس «بی‌آر‌تی» ایستاد، بازداشت شد و بعدها از دانشگاه اخراج و با پرونده‌سازی دستگاه قضایی روبرو شد، یکی از آن‌هاست.
خانم رشنو در اینستاگرام با انتشار عکس توماج در لحظه آزادی، با پیراهنی سفید و دسته‌گل سفید در دست که در لحظه آزادی نوشته که بازداشتی همیشه در زندان با یک سؤال تنهاست: «ارزشش را داشت؟» و سپس درباره بازداشت مجدد او نوشته «نمی‌توانسته چشمانش را روی ستم، روی رنج و فقر آدم‌ها و اسارت‌شان ببندد. می‌بیند که با همه رنجوری و همه انزوا، جوابی برای سوالش ندارد اما می‌داند که هیچ اشتباهی نکرده. او تنها رویا داشته؛ "رویای ساختنِ یک ایرانِ خفن و خوب".»
توماج نماد مقاومت است
«فاطمه مسجدی»، فعال حقوق زنان و مورخ اجتماعی به ایران‌وایر می‌گوید که توماج «نماد ملی شجاعت و مقاومت» است.
او می‌گوید که چنین نمادهایی در تمام تاریخ از دل جنبش‌های انقلابی بیرون آمده‌اند و قدرت هدایت مردم را دارند.
خانم مسجدی بر «مردمی بودن» توماج تاکید کرده و می‌افزاید: «جمهوری اسلامی از این نماد ملی احساس ترس و خطر کرده است. یک نفر را که این همه بلا سرش آورده‌اند، همه جور شکنجه کرده‌اند ولی به محض این‌که آزاد شده، اولین چیزی که می‌گوید این است که ای‌کاش بقیه بازداشتی‌های اعتراضات هم آزاد شوند، این برایشان ترسناک است. یعنی این‌قدر مردمی است و با این‌که این همه زجر کشیده، باز هم اولویتش برای مردمی است که زیر تیغ دیکتاتور گیر کرده‌اند.»
این فعال حقوق زنان با اشاره به برخی فعالیت‌های توماج از بعد از آزادی از جمله دیدار او با سپیده رشنو، فعال مدنی و مخالف حجاب اجباری، می‌گوید: «این نشان می‌دهد که هنوز پایبند است به آن اصولی که اصول انقلاب مردمی است و بنابراین فقط برای خودش نیست، بلکه متعلق به این ملت است.»
فاطمه مسجدی همچنین به بخشی از گفته‌های توماج در ویدیویی که از خود منتشر کرد نیز اشاره کرده و می‌گوید: «خیلی شجاعانه نشست چشم دوخت به دوربین و همه چیز را گفت. خیلی واضح به مردم گفت که من سه بار توسط شما از مرگ نجات پیدا کردم. در واقع، قدرت مردم را به مردم گفت. این پیغامی است که خودش داده و باز دوباره مردم باید نجاتش دهند.»
این محقق و مورخ اجتماعی با تاکید بر اهمیت حمایت مردم از توماج صالحی، می‌افزاید: «الان، توماج صالحی نیاز به کمک ما دارد. این دفعه، او را برد‌ه‌اند تا این نماد مقاومت و شجاعت را بشکنند و ما نباید اجازه بدهیم این نماد شکسته شود.»
مسجدی توضیح می‌دهد که قدرت‌های غربی چون مقاومت مدنی هر روزه دختران، زنان و جوانان ایرانی را نمی‌بینند و از داخل زندان‌ها هم خبر ندارند، گمان می‌برند که جنبش فروکش کرده است.
او تاکید می‌کند: «بنابراین کسانی مثل توماج نشان می‌دهند که هنوز جنبش ادامه دارد و جمهوری اسلامی هنوز دنبال انتقام وادامه اعمال خشونت بر فعالان مدنی و این نمادهای مقاومت است. نباید اجازه دهیم جمهوری اسلامی این نمادها را بشکند.»
بازداشت و ادامه حبس توماج غیرقانونی است
ساعاتی بعد از بازداشت همراه با خشونت توماج در خیابانی در بابل، وکیلش، «امیر رئیسیان»، در توییتی ضمن «خلاف قانون» خواندن دستگیری موکلش، گفت که دستگیری این خواننده رپ اعتراضی بر اساس اتهام «نشر اکاذیب»، خلاف است، چون او کذب نگفته است.
او همچنین از نحوه بازداشت توماج نیز انتقاد کرد و نوشت که آیا «برای اتهام نشر اکاذیب، جلب سیار صادر می‌کنند و به شهرستان‌های دیگر نیابت قضایی بدون ابلاغ و احضار اولیه اعطا می‌کنند؟»
«موسی برزین خلیفه‌لو»، حقوقدان و مشاور حقوقی ایران‌وایر می‌گوید که مطابق قانون، قوه قضاییه نمی‌بایست برای اتهام «نشر اکاذیب»، حکم جلب صادر می‌کرد و با توجه به تعریف اتهام مذکور در قوانین، بازداشت توماج، «غیرقانونی» است.
او همچنین تاکید می‌کند که ادامه بازداشت توماج نیز غیرقانونی است و او باید در اسرع وقت با قرار کفالت یا وثیقه آزاد شود.
این حقوقدان و وکیل حقوق‌بشری همچنین می‌گوید: «اتهام ایشان نشر اکاذیب مطرح شده است. اولا، در جرم نشر اکاذیب به هدف تشویش اذهان عمومی، باید مطلبی که گفته شده واقعا کذب باشد. در آن ویدیو آقای صالحی چیز خاصی نمی‌گوید و هر چه هم می‌گوید مشخص است که واقعیت دارد. مثلا می‌گوید شکایت از اداره کل اطلاعات شده که مشخص است شکایت صورت گرفته است.»
اشاره این حقوقدان به بخشی از گفته‌های توماج درباره رفتار فراقانونی اداره اطلاعات اصفهان و شکایت توماج از این نهاد امنیتی است. البته، خبرگزاری «میزان»، وابسته به قوه قضاییه در خبری که بعد از بازداشت دوباره توماج منتشر کرده، مدعی شده که توماج شکایتی ثبت نکرده است.
این در حالیست که امیر رئیسیان، وکیل توماج هم در توییت خود درباره جزییات پیشرفت این شکایت نوشت: «شکایت از اداره کل اطلاعات استان اصفهان به‌عنوان ضابط پرونده ثبت شده و در شعبه ١۴ بازپرسی دادسرای کارکنان دولت در حال رسیدگی است، پس توماج کذبی نگفته است.»
موسی برزین خلیفه‌لو، در ادامه نیز بر شرط دیگر وقوع جرم نشر اکاذیب در قانون تاکید می‌کند: «باید محرز شود قصد تشویش داشته یعنی می‌خواسته اذهان عمومی را مشوش کند.» به گفته آقای برزین خلیفه‌لو، « نشر اکاذیب جرمی است که برای آن نمی‌توان حکم بازداشت موقت داد و بنابراین جلب کردن معنای زیادی ندارد.»
او توضیح می‌دهد: «می‌توانستند طرف را از طریق سامانه ثنا احضار کنند و اگر نمی‌رفت آن وقت حکم جلب بگیرند. با این همه، همین‌که ایشان را تاکنون نگه داشته‌اند هم غیرقانونی است و بلافاصله باید کفالت یا قرار وثیقه برایش صادر شود.»
حقوق شما
موسی برزین خلیفه‌لو، مشاور حقوقی ایران‌وایر می‌گوید که چون مردم ذی‌نفع نیستند، نمی‌توانند به‌عنوان ذی نفع، کار حقوقی خاصی در حمایت از توماج کنند. او توصیه می‌کند: «حمایت رسانه‌ای، پست کردن و نوشتن درباره حقوق توماج به عنوان یک شهروند، می‌تواند از طرف شهروندان و طرفدارانش صورت بگیرد.»
حمایت‌های مردمی از توماج صالحی در دو بازداشت پیشین او در سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۱، نهایتا حکومت را مجبور کرد از پرونده‌سازی‌های بیشتر و طرح اتهامات «محاربه» و «افساد فی‌الارض» که می تواند مجازاتش حتی اعدام باشد، عقب نشسته و به حکم شش سال زندان که با احتساب روزهای انفرادی توماج، او از پیش همه آن را تحمل کرده است، اکتفا کند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر