کارلوس کی‌روش؛ خودویرانی مردی که تنها گزینه‌اش جمهوری اسلامی است

«کارلوس کی‌روش» از سرمربی‌گری تیم ملی فوتبال قطر در فاصله کمتر از ۴۰ روز مانده به آغاز رقابت‌های جام ملت‌های آسیا برکنار شد. این سومین اخراج کی‌روش و به عبارتی، چهارمین ناکامی بزرگ او طی دقیقا چهار سال گذشته است.

نام کارلوس کی‌روش با فوتبال ملی ایران پیوند خورده است؛ مربی پرتغالی که با حضورش در ایران، محبوبیتی بی‌بدیل کسب کرد اما ناگهان ورق را علیه خود برگرداند.

منابع «ایران‌وایر» در وزارت ورزش و جوانان از آغاز تلاش‌های برخی مدیران این وزارتخانه که پیش از این به عنوان مدیر رسانه‌ای یا مشاور همراه و کنار کارلوس کی‌روش بودند، برای بازگشت او به فوتبال ایران خبر داده‌‌اند.

فاصله عرش تا فرش کارلوس کی‌روش چه‌قدر بود؟

***

جام جهانی ۲۰۲۲ قطر؛ چوب حراج به آبرو

داستان سرمربی پرتغالی را باید از آخر به اول خواند؛ دقیقا از این جملات که ۲۴ آبان ۱۴۰۱ در اوج سرکوب معترضان در خیابان‌های ایران روی زبان کارلوس کی‌روش در دیدار با «ابراهیم رئیسی» نشست: «اجازه بدهید مراتب تشکر صمیمانه خودم را برای این‌ که اجازه دادید شما را ملاقات کنیم، خدمت‌تان عرض کنم.»

کارلوس کی‌روش در فوتبال ایران به مردی با اصول اخلاقی و پایبندی به چارچوب‌های مدیریتی‌ خود معرفی می‌شد. اما در آستانه رقابت‌های جام جهانی، انگ و ننگ مدیون شدنش به دو بازیکن تیم فوتبال جمهوری اسلامی را پذیرفت و با لابی «مهدی طارمی» و «علی‌رضا جهانبخش» در دفتر ریاست جمهوری، به ایران بازگشت.

اویی که ماه‌ها فوتبال ایران را با این بهانه که «برانکو ایوانکوویچ»، سرمربی پیشین «پرسپولیس» می‌خواهد جانشین او شود، دچار دو قطبی و تنش کرده بود، خود جای «دراگان اسکوچیچ» نشست که تیم فوتبال ایران را بدون دردسر به جام جهانی رسانده بود.

کارلوس کی‌روش در جریان جام جهانی برای جمهوری اسلامی کم نگذاشت. هرچند که فضاحت نتایجش، از تاریخ فوتبال ایران پاک نمی‌شود اما ادبیاتش با کلام مداحان دفتر رهبری تفاوتی نمی‌کرد.

۲۴ آبان در پاسخ به سوال خبرنگار «اسکای» که از او پرسیده بود چه حسی دارد که در استخدام کشوری سرکوب‌گر است، گفت: «چه‌قدر پول می‌دهید که جواب‌تان را بدهم؟»

پس از شکست شش بر دو مقابل انگلیس، ابتدا ویدیویی که ساخت نهادهای امنیتی بود را در اینستاگرامش منتشر و به مردم ایران و تماشاگران ایرانی توهین کرد. سپس گفت مردم ایران مقصر شکست تیمش بوده‌اند!

او سپس در کنفرانس خبری به خبرنگار «بی‌بی‌سی جهانی» که از او در مورد اتفاقات ایران پرسیده بود، تاخت و تمسخرش کرد. وقتی با سوال دوباره خبرنگار مواجه شد، این بار «محسن معتمدکیا»، مامور امنیتی وزارت ورزش و رییس روابط عمومی این وزارتخانه جلو آمد و برای خبرنگاران «هیس» کشید.

 

سرمربی تیم فوتبال یا رابط جمهوری اسلامی؟

رفتار کارلوس کی‌روش با اسنادی که گروه «بلک ریوارد» آذرماه ۱۴۰۱ منتشر کرد، قابل تحلیل و البته قابل درک بود. اسناد فاش شده از هک خبرگزاری «فارس» نشان می‌دادند که دو مقام امنیتی در دیدار با سردبیران رسانه‌های «جبهه انقلاب» که قرار بود تیم فوتبال را در جام جهانی همراهی کنند، می‌گویند: «کارلوس کی‌روش با نظام هماهنگ شده است.»

هفتم آذر، «سی‌ان‌ان» (CNN) در گزارشی ادعا کرد ماموران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در هتل تیم فوتبال در قطر مستقر هستند، در جلسات فنی شرکت می‌کنند و با کارلوس کی‌روش جلسات خصوصی برگزار کرده‌اند.

رابطه دو سویه حکومت و سرمربی وقت تیم فوتبال جمهوری اسلامی را روزنامه «کیهان» کامل کرد. این روزنامه در پایان جام جهانی، قلم به ستایش کارلوس کی‌روش چرخاند و خواهان تمدید قرارداد این مربی شد.

 

اعتباری که از فرگوسن و منچستریونایتد برداشته شد

کارلوس کی‌روش زیرک است و ارتباط با رسانه‌ها را برای خود تعریف می‌کند. در تمام سال‌های حضورش در ایران، رابطه‌اش را صرفا با «عادل فردوسی‌پور» حفظ کرد. می‌دانست که عادل و برنامه «۹۰» بالاترین سطح از مخاطب و البته تاثیرگذاری را دارند و حتی زمانی که عادل فردوسی‌پور تریبون صداوسیمای حکومتی را از دست داد هم باز در بازه زمانی کوتاه سه ماهه حضورش در ایران، فقط با برنامه او گفت‌وگو کرد.

او در انتخاب رسانه‌های بین‌المللی هم زیرک عمل می‌کرد. در پرتغال بیشترین ارتباط را با «ابولا» (ABOLA)، مهم‌ترین رسانه نوشتاری ورزشی این کشور برقرار می‌کرد و نیازی نمی‌دید که به سایر رسانه‌ها پاسخ‌گو باشد.

همین انتخاب‌های محدود، او را برای تاثیرگذاری بیشتر روی ذهن رسانه مورد نظرش هم قوی‌تر می‌کرد. کارلوس کی‌روش تمام تمرکزش در سال‌های اخیر را روی موضوع نشستن کنار «سر الکس فرگوسن» در «منچستر یونایتد» خلاصه کرد. دلیل مشخصی هم داشت؛ او با پرستاره‌ترین تیم تاریخ «رئال مادرید»، به عنوان سرمربی بدترین نتایج را گرفت و اخراج شد، با تیم ملی پرتغال توفیقی نداشت و در آفریقای جنوبی هم ناکام بود.

کی‌روش به کرات از این‌ که دستیار الکس فرگوسن، مربی افسانه‌ای رئال مادرید بوده است، به عنوان اهرمی برای ساکت کردن منتقدانش استفاده می‌کرد. اما آیا تنها دستیار سر الکس فرگوسن در منچستریونایتد بود؟

حدفاصل سال‌های ۱۹۸۶ تا ۲۰۱۳ میلادی، یعنی دورانی که الکس فرگوسن سرمربی یونایتد بود، ۹ دستیار افتخار نشستن کنار این سرمربی شهیر را پیدا کردند؛ «والتر اسمیت»، «آرچی ناکس»، «رنه مئولنستین»، «جیم رایان»، «استیون مک‌لارن»، «مایک فلان»، «اریک هریسون»، «برایان کید» و کارلوس کی‌روش.

سرمربی پرتغالی بارها به مورد تمجید قرار گرفتن از سوی سر الکس فرگوسن در کتاب خاطرات سرمربی سابق منچستریونایتد اشاره کرده است. اما در همین کتاب، فرگوسن بارها به تک تک دستیارهایش اشاره می‌کند و با احترام حرف می‌زند؛ برای نمونه، در مورد اریک هریسون که از ناشناخته‌ترین دستیارهای او بود، می‌گوید: «نمی‌توانم توصیفش کنم. کمک اریک نه فقط به ما در منچستریونایتد که به فوتبال، باورنکردنی بود. او شخصیت و عزم را در بازیکنان جوان شکل می‌داد و آن‌ها را برای بازی‌های آینده آماده کرد. او توانست آن آموزش را به جوانان منتقل کند. اریک یکی از بزرگ‌ترین مربیانی بود که کنارمان قرار گرفت.»

کارلوس کی‌روش به خوبی مقبولیت را از روی نیمکت الکس فرگوسن ربود؛ کاری که هیچ یک از دستیاران دیگر این سرمربی موفق اسکاتلندی و حتی خود او به خوبی کارلوس کی‌روش انجامش ندادند.

 

چرا ایران تنها گزینه کی‌روش است؟

«ورزش مدیا»، رسانه مستقل در ایران با تیتر «بدرود مزدور؛ شایسته این پایان بودی»، به آخرین اخراج کارلوس کی‌روش واکنش نشان داده است.

اما به نظر نمی‌رسد کارنامه این مربی در چهار سال گذشته یا نظر رسانه‌ها، منتقدین یا مردم، عاملی برای تصمیم‌گیری مدیران برای بازگشت یا عدم بازگشت این مربی باشد.

از سال ۲۰۱۹ تاکنون، عملکرد او شامل حذف کلمبیا و سپس مصر از انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ و اخراج از این دو کشور، ناکامی با تیم فوتبال جمهوری اسلامی در جام جهانی قطر و حتی اخراج از نیمکت تیم ملی قطر در آستانه جام ملت‌های آسیا بوده است. کی‌روش نه تنها به دلیل نتایجش در سال‌های گذشته که به واسطه ادبیات هواداری که در قبال جمهوری اسلامی و سرکوب معترضان داشت هم بخش بزرگی از بازار کار در فوتبال اروپا را از دست داده است. چه گزینه‌ای غیر از فوتبال ایران امروز می‌تواند روی میز مربی ۷۱ ساله پرتغالی قرار بگیرد؟

از سویی دیگر، او آزمون خود را در فوتبال ایران برای جمهوری اسلامی، در مهم‌ترین زمان ممکن پس داده است؛ روابط شخصی نزدیکی با مدیر رسانه‌ای وزارت ورزش جمهوری اسلامی دارد و فدراسیون فوتبال و باشگاه‌های صنعتی نیز برای عقد قرارداد جدید دلاری با او به هیچ نهاد نظارتی پاسخ‌گو نخواهند بود.