نهم دی ۱۳۸۸ حکومت ایران با گرد هم آوردن طرفداران خود سعی کرد اقدامات فاجعه بار خود در سرکوب معترضان در عاشورای آن سال یعنی سه روز پیش را به دست فراموشی بسپارد و افکار عمومی را با مانور قدرت خیابانی مسحور خود کند. سرکوب خونین معترضان در عاشورای ۸۸ تا آن زمان شدیدترین نوع برخورد در جمهوری اسلامی با معترضان بود اما در واقع شروع فصلی تازه در برخورد خشن با ایرانیان بود که تا اقدامات فاجعه‌بار جمهوری اسلامی در سال ۱۴۰۱ مرحله به مرحله گسترده‌تر شد. این گزارش نگاهی دارد به جنایت‌های صورت گرفته در عاشورای ۸۸.
***
در سالگرد عاشورای ۱۳۸۸ ویدیوهایی از اعتراضات این روز بازنشر شده و خاطرات آن را زنده کرده است. از جمله ویدیوی زیر گرفته شدن معترضان توسط خودروی نیروی انتظامی. اعتراضات این روز شدیدترین اعتراضات سال ۱۳۸۸ بود و برخوردها نیز خشن‌ترین در نوع خود در آن زمان بود. در این روز خواهرزاده «میرحسین موسوی» نیز کشته شد.
حکومت پس از این اعتراضات، تبلیغات گسترده‌ای را درباره «هتک حرمت» عاشورا انجام داد و مدتی بعد راهپیمایی ۹ دی را سازماندهی کرد. پس از آن نیز حکومت توانست حضور معترضان در راهپیمایی ۲۲ بهمن را کنترل کند و يا حداقل آنان نتوانستند در مسیرهای اصلی راهپیمایی، نمود داشته باشند.
به این ترتیب روز عاشورا تبدیل به آخرین حضور خیابانی بزرگ معترضان در سال ۱۳۸۸ شد و آنان پس از آن تنها در ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ بار دیگر آنان موفق به حضور گسترده در خیابان شدند.
تفاوت اعتراضات عاشورا و دیگر اعتراض‌ها چه بود
از ابتدای اعتراضات سال ۱۳۸۸ شعار «یا حسین میرحسین» یکی از شعارهای مطرح بود.از همان روزهای ابتدایی اعتراضات برخی از معترضان می‌گفتند که این شعار با ایام عاشورا و تاسوعا متناسب است. «این ماه، ماه خون است؛ یزید سرنگون است» نیز یکی دیگر از شعارهای روز عاشورا بود.
در این فضا می‌توان انتظار داشت که در سال‌روز تاسوعا و عاشورا ا نیز اعتراضاتی شکل بگیرد، چرا که پیش از آن نیز معترضان از مناسبت‌های مختلف حکومتی مانند نماز جمعه و روز قدس برای اعتراض خود استفاده کرده بودند.
با این حال «حسین همدانی»، فرمانده وقت سپاه تهران، گفته بود که در جلسه شورای تامین استان تهران در شب عاشورا «همه برآورد‌ها این بود که فردا تهران آرام خواهد بود» اما «برآورد من این بود که روز عاشورا اتفاقاتی در پیش خواهد بود.»
او گفته بود: «آماده‌باش اعلام کردیم. همه سینماهای تهران را اجاره کردم. تمام مدارس و حسینیه‌ها را در اختیار گرفتیم. بچه‌ها با لباس مشکی در میدان حضور داشتند. نزدیک به ۳۰ هیات را آماده کردیم و گفتم دسته‌ها را به سمت میدان دانشگاه بیاورید.»
میرحسین موسوی و «مهدی کروبی»، برای اعتراض در عاشورا و تاسوعا بیانیه ندادند اما در روزهای پنجم و ششم دی ماه ۱۳۸۸ معترضان در تهران، اصفهان، شیراز، و چندین شهر دیگر تجمع کردند.
اعتراضات این روز از جهاتی گسترده‌تر از اعتراضات دیگر بود و معترضان در نقاطی مانند زیر پل حافظ نیروهای امنیتی را محاصره کرده و تعدادی از آنان در دست معترضان گرفتار شدند، اما در نهایت کشته نشده یا آسیب جدیدی ندیدند.
در مقابل اما خشونت نیروی سرکوب به نسبت گذشته بسیار بیشتر بود. یکی از صحنه‌های خاص این روز زیر گرفته شدن «شهرام فرج زاده» توسط نیروی انتظامی بود و خودرو چند بار از روی بدن او رد شد.
با این حال مقامات نیروی انتظامی این موضوع را تکذیب کردند و سپس سخنان متناقضی در این باره بیان کردند.
ابتدا «احمدرضا رادان»، فرمانده انتظامی تهران، در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که یکی از خودروهای نیروی انتظامی موجب زیر گرفتن دو نفر شده است، گفت: «دو نفر در سانحه تصادفی فوت شدند که ماشین و مالک آن شناسایی شده‌اند و در صدد شناسایی راننده آن هستیم و این خودروی متعلق به نیروی انتظامی نبوده بلکه شخصی بوده است.»
با این حال «اسماعیل احمدی مقدم»، فرمانده کل نیروی انتظامی پس از چهار سال این موضوع را تایید کرد و گفت که خودروی نیروی انتظامی در بلوار کشاورز «در دست سرباز بود و وقتی به شلوغی بر می‌خورد دنده‌عقب می‌گیرد که در این هنگام یک نفر زیر چرخ ماشین می‌رود.»
«شبنم سهرابی»، زن ۳۴ ساله نیز بر اساس گزارش‌ها روز عاشورا در محدوده خیابان آزادی توسط خودروی نیروی انتظامی زیر گرفته شد.
سایت «جرس» به نقل از بولتن محرمانه خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، آمار کشته شدگان در کل کشور را ۳۷ نفر اعلام کرد. «مصطفی کریم‌بیگی»، شهرام فرج زاده، «امیرارشد تاجمیر»، شبنم سهرابی، «شاهرخ رحمانی»، «مهدی فرهادی‌راد»، «جهان‌بخت پازوکی» و «محمدعلی راسخی‌نیا» از دیگر معترضان کشته شده این روز بودند.
از جمله کشته‌شدگان عاشورای ۸۸، «علی حبیبی موسوی»، خواهر زاده میرحسین موسوی، از رهبران جنبش سبز بود که با شلیک گلوله از یک پاترول کشته شد. نیروی انتظامی کشته شدن خواهرزاده میرحسین موسوی را یک حادثه تروریستی خواند.
بعدها وب‌سایت «کلمه»، به نقل از یکی از افسران تحقیق پرونده قتل خواهر زاده میرحسین موسوی، نوشت که خودروی پاترولی که سرنشینان آن علی موسوی حبیبی را به قتل رساندند، چند روز پیش از حادثه توسط کسانی که خود را بسیجی معرفی کرده بودند، توقیف شده بود.
در این گزارش ذکر شده که رییس این پایگاه بسیج پس از احضار با قرار تامین آزاد شد و با دستور مقامات بالا اجازه بازداشت دو نفر دیگر از اعضا از افسران پرونده این قتل سلب شد.
اعتراضات روز عاشورا و ۹ دی
نیروهای امنیتی تلاش کردند که در روز عاشورا هیات‌های مذهبی در نقاط اصلی شهر از جمله میدان آزادی با معترضان درگیر شوند اما این اتفاق رخ نداد. با این حال حکومت تبلیغات گسترده‌ای را درباره «هتک حرمت امام حسین» انجام داد.
با وجود این حملات رهبران جنبش سبز بر مواضع خود تاکید کردند و موسوی بر مواضع خود تاکید کرده و معترضان را «مردمی خداجوی» خواند.
او نوشت:«مشاهده فیلم‌های تکان‌دهنده عاشورا نشان می‌دهد که اگر شعارها و حرکات جاهایی به سمت افراط غیرقابل قبول کشانده می‌شود، ناشی از به زیر انداختن افراد بی‌گناه از روی پل‌ها و بلندی‌ها، تیراندازی‌ها و آدم زیرکردن‌ها و ترورها است.»
مهدی کروبی نیز با اشاره به خشونت حکومت علیه معترضان نوشت که حکومت شاهنشاهی پهلوی برخلاف جمهوری اسلامی حرمت عزاداران معترض را در راهپیمایی عاشورای سال ۱۳۴۲ نگه داشت.
در مقابل گروهی از نمایندگان مجلس در صحن علنی راهپیمایی کرده و علیه موسوی و کروبی شعار دادند.
پس از اعتراضات عاشورا، دستگیری‌ها نیز بسیار گسترده بود و حتی برخی چهره‌ها مانند «ابراهیم یزدی» بازداشت شدند. همچنین «لیلا توسلی»، دختر «محمد توسلی» که از شاهدان زیر گرفته شدن در میدان ولیعصر بود، بازداشت شد.
در راستای تبلیغات حکومت دادگاه معترضان عاشورا نیز برگزار شد و برای اولین بار تعدادی از معترضان بهایی در دادگاه محاکمه شدند و اعترافات اجباری برخی از آنان مانند «پیام فنائیان» منتشر شد. حکومت درباره این دادگاه نیز مانند دادگاه‌های گروهی بازداشت‌شدگان و اعترافات اجباری آنان تبلیغات گسترده کرد.
حکومت پس از این تبلیغات گسترده تجمع ۹ دی را تدارک دید و توانست جمعیتی از حامیان خود را دور هم در خیابان جمع کند. مقام‌های حکومت این تجمع را پایان اعتراضات و به تعبیرشان «پایان فتنه» خواندند که حدود هشت ماه در جریان بود اما تحولات بعدی که تا سال ۱۴۰۱ هم ادامه داشته، نشان داد که هیچ چیز پایان نگرفته و اعتراضات شهروندان و خواست عمومی تغییر و حاکمیت بر سرنوشت خویش، با هر فرصتی دوباره بروز پیدا می‌کند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر