مناظره‌های انتخاباتی و تنش‌های معمول میان کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری پیش‌تر به افشای فسادهایی از کارگزاران نظام منجر شده‌اند و انتظار می‌رود در مناظره‌های پیش رو نیز پرده‌هایی کنار روند. در مناظره اول که روز دوشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۳ برگزار شد، «مسعود پزشکیان» در واکنش به حمله‌های پی‌در‌پی «علیرضا زاکانی» به قرارداد محرمانه شهرداری تهران با چین و فسادهای روی داده در شهرداری پایتخت، اشاره‌ای گذرا کرد ولی وارد آن نشد. اما تداوم این نزاع‌ها در مناظره‌های بعدی می‌تواند ابعاد پنهان مانده‌ای از عملکرد آلوده به فساد کاندیداها و اطرافیان و هم‌فکران آن‌ها را برملا کند؛ خصوصا این که یکی از کاندیداها به نام «مصطفی پورمحمدی» سابقه‌ای طولانی در دستگاه‌های اطلاعاتی و بازرسی داشته و اطلاعات ناگفته بسیاری دارد. هرچند حضور همین جعبه سیاه، ممکن است سبب شود کاندیداها با احتیاط بیشتری سخن گویند.
در این نشست مسعود پزشکیان به رتبه پایین ایران در رتبه‌بندی کشورها در شاخص فساد اشاره کرد و پورمحمدی از قرار داشتن ایران در لیست سیاه «اف‌ای‌تی‌اف» (FATF) سخن گفت. به همین دلیل در این گزارش به راستی‌آزمایی برخی از این ادعاها پرداخته می‌شود.
ایران در شاخص فساد از آخر پانزدهم است
مسعود پزشکیان، یکی از شش کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری در این مناظره مدعی شد: «ایران در شاخص فساد، از آخر در جهان، پانزدهم است.»
او این ادعا را در واکنش به تاثیر نداشتن تحریم‌ها بر اقتصاد ایران که از سوی علیرضا زاکانی عنوان شد، مطرح کرد و گفت: «تحریم‌ها سبب شده‌اند که عده‌ای به بخور بخور مشغول باشند.»
آیا ایران در شاخص فساد از آخر پانزدهم است؟ «سازمان بین‌المللی شفافیت» سالانه رتبه کشورها در شاخص فساد را منتشر می‌کند. براساس گزارش این سازمان، رتبه ایران در سال ۲۰۲۳ با یک پله سقوط به نسبت سال ۲۰۲۲، از آخر در رتبه ۲۴ قرار گرفته است.
ایران در شاخص فساد با نمره ۲۴، به همراه بنگلادش، آفریقای مرکزی، لبنان و زیمبابوه در رتبه ۱۴۹ دنیا قرار دارد. در مجموع ۲۴ کشور بیشتر از ایران به فساد آلوده هستند. ولی نکته اصلی این است که در میان کشورهای خاورمیانه، تنها عراق، یمن و سوریه از ایران فاسد‌تر تشخیص داده شده‌اند. مابقی کشورهای خاورمیانه، خصوصا کشورهایی که در رقابت با ایران قرار دارند، همچون عربستان، دارای وضعیت بهتری از ایران هستند.
اگرچه ادعای مسعود پزشکیان دقیق نیست ولی قرار داشتن در رتبه ۲۴ یا ۱۵ کشور دنیا با بیشترین فساد، تفاوت معنادار چندانی ندارد. از این حیث، «ایران‌وایر» به این ادعا نشان «نیمه درست» می‌دهد.
ایران یکی از سه کشور لیست سیاه FATF است
مصطفی پورمحمدی، یکی دیگر از شش کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری در این مناظره مدعی شد: «ایران از ۲۰۴ کشور دنیا، یکی از سه کشور حاضر در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف است.»
این ادعا حقیقت دارد. سازمان بین‌المللی اف‌ای‌تی‌اف مداوم وضعیت کشورها را از منظر مبارزه با پول‌شویی و حمایت از تروریسم بررسی و کشورهای با ریسک بالا را در لیست سیاه و کشورهای با ریسک کمتر را در لیست خاکستری قرار می‌دهد تا سایر کشورها در مبادلات مالی با آن‌ها جانب احتیاط را رعایت و از مبادله مالی با کشورهای لیست سیاه پرهیز کنند.
براساس آخرین برآورد اف‌ای‌تی‌اف که در فوریه ۲۰۲۴ انجام شده است، ایران به همراه کره شمالی و میانمار، سه کشور حاضر در لیست سیاه با ریسک بالا قرار دارند:
بدهی ۱۲۹۹ همتی دولت روحانی به صندوق بازنشستگی
علیرضا زاکانی، دیگر کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری در این مناظره مدعی شد: «بدهی دولت به صندوق بازنشستگی از ۲۰۵ همت در سال ۱۳۹۲ به ۱۲۹۹ همت در سال ۱۴۰۰ رسید.»
او گفت: «سال ۱۳۹۲، دولت وقت ۲۰۵ همت بدهی به صندوق بازنشستگی داشت. سال ۱۴۰۰ که دولت را تحویل داد، ۱۲۹۹ همت بدهی داشت؛ یعنی یک مجموعه مخروبه‌ای را تحویل داد که از هنر شهید بزرگوار بود که بتواند این را سامان دهد.»
این ادعا حقیقت ندارد. دولت ابراهیم رئیسی در شهریور ۱۴۰۲ مستند به آمار وزارت اقتصاد و دارایی اعلام کرد: «در ابتدای دولت یازدهم، یعنی اولین دولت تدبیر و امید در سال ۱۳۹۲، میزان بدهی دولت به صندوق‌های بازنشستگی ۶۸ همت بود که این رقم بدهی در سال ۱۴۰۰، یعنی پایان دولت دوم تدبیر و امید، به ۴۴۸ همت افزایش یافته بود.»
دولت رئیسی مدعی شد که ۲۱۰ همت از بدهی خود به صندوق بازنشستگی را تسویه کرده است.
بنابر ادعای دولت رئیسی، «حسن روحانی» دولت را با بدهی ۶۸ همتی (نه ۲۰۵ همتی) به صندوق بازنشستگی تحویل گرفته و با بدهی ۴۴۸ همتی به ابراهیم رئیسی تحویل داده بود.
بنابراین، روشن است که ادعای علیرضا زاکانی سه برابر رقم واقعی تایید شده توسط دولت رئیسی است.
کشور نمونه در ارتقای بهره‌وری شناخته شده‌ایم
«امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی»، دیگر کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری مدعی شد: «کشور نمونه در ارتقای بهره‌وری شناخته شده‌ایم.»
او گفت: «ارتقای بهره‌وری در دولت رئیسی سبب شد که در دنیا به عنوان کشور نمونه شناخته شویم.»
این ادعا نیز چندان نسبتی با حقیقت ندارد.
«اکو ایران» در سال ۱۴۰۲ در گزارشی مستند به آمارهای سازمان ملی بهره‌وری اعلام کرد: «آمارهای منتشره مربوط به بهره‌وری نشان می‌دهند نرخ رشد بهره‌وری در سه سال اخیر مثبت اما نزولی بوده است.»
این گزارش، افزایش بهره‌وری در ایران را مرتبط با افزایش فروش نفت ارزیابی کرده است. نزولی بودن شاخص بهره‌وری در ایران در گزارش «CEIC DATA» که براساس دیتاهای بانک جهانی تهیه شده نیز قابل مشاهده است. براساس این گزارش، بهره‌وری نیروی کار در ایران در سال ۲۰۲۲ به نسبت سال قبل ۲.۳ درصد افت کرده است
در مناظره اول، مسعود پزشکیان رتبه ایران در شاخص فساد و بخور بخورهای کاسبان تحریم و شفاف نبودن قرارداد شهرداری تهران با چین و فسادهای این شهرداری را مورد توجه قرار داد و علیرضا زاکانی دولت حسن روحانی و دهه ۹۰ را دهه سیاهی ترسیم کرد و دولت تحویل داده شده به ابراهیم رئیسی را مخروبه خواند. ولی سطح نزاع‌ها و اطلاعات ارایه شده تاثیر چندانی بر دو قطبی شدن انتخابات نداشت و به نظر با وجود پنج کاندیدا از یک جناح، انتخابات نمی‌تواند دو قطبی شود، مگر این که طرح مباحث سیاسی و فرهنگی در نشست‌های آتی و کناره‌گیری برخی کاندیداها، انتخابات را به سمت دوقطبی شدن سوق دهد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر