راننده‌هاى تاكسى عليه اپلیکیشن‌های تاكسى

 

زهره خسروانى، شهروند خبرنگار

 

گفت: «به هیچ جا نمی‌رسد. آخرش باید با این تاکسی‌های جدید کنار بیایند.»
باز چشم دوخت به چراغ قرمز چهارراه «ولی‌عصر» که روی عدد ۵۰ مانده بود. راننده تاکسی سالخورده‌ پشت سمند زرد رنگ تقریبا تمیزش نشسته بود و به قول خودش، دنده هزار تومانی عوض می‌کرد.

یکی دو روز پیش راننده‌های تاکسی و آژانس‌داران تهران در اعتراض به تاکسی‌های اینترنتی، در مقابل مجلس شورای اسلامی تجمع کرده و خواستار متوقف شدن فعالیت «اسنپ» و «تپسی» شده بودند. این تجمع به خاطر نوع اعتراض و شعارهایی که معترضان می‌دادند، خیلی زود در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها موضوع بحث‌های داغی شد و گروهی به نفع و گروهی برعلیه تاکسی‌های اینترنتی صحبت کردند؛ تضارب عقیده‌ای که در میان رانندگان تاکسی و اسنپ و تپسی هم وجود داشت. هرچند بعضی از راننده تاکسی‌ها ترجیح می‌دهند که کم تر درباره این موضوع صحبت کنند و آن طور که راننده تاکسی خطی «رسالت» در میدان ولی عصر گفت، ترجیح می‌دهند از طریق تاکسی‌رانی آن را دنبال کنند.

اما راننده تاکسی که از میدان انقلاب به سمت میدان «فردوسی» سوار ماشینش شدم، معتقد بود که حتی تاکسی‌رانی هم نمی‌تواند کاری بکند. وقتی از او پرسیدم که در این تجمع شرکت کردید، سرش را تکان داد و گفت:«نه چون اعتراضات به هیچ جایی نمی‌رسند.موضوع سر پول است و همین باعث می‌شود که کسی که قدرت بیش تری دارد، حرفش را به کرسی برساند.»

مرد راننده معتقد بود ماجرای این تاکسی‌های تازه بیش تر برای آژانس‌ها بد شده است و آن‌ها مسافران خود را از دست داده‌اند:«ماشین‌هایشان هم اکثرا رفته اند توی همین اینترنت.» 
می‌پرسم یعنی شما مشکلی با اسنپ و تپسی ندارید؟ 
می گوید: «برای ما هم بد شده، یعنی مشتری‌ها کم تر شده اند. قبلا چهار ساعت کار می‌کردیم، حالا برای همان مبلغ باید شش ساعت دنده هزار تومنی عوض کنیم.»

قبل از این که تپسی و اسنپ بیایند هم شخصی‌ها در خیابان‌ها زیاد بودند، چرا آن زمان کسی اعتراض نکرد؟

• آخر شخصی‌ها همان طور که گفتی، شخصی بودند. الان یک شرکت زده اند و جمعی از دوستان خودشان را آورده اند توی این شرکت و بعد پورسانت می‌دهند و کل تهران را گرفته اند. قیمت‌شان هم نصف تاکسی و آژانس است.»

خوب چرا به جای مخالفت، کاری نمی‌کنید که قیمت‌ها را کمی‌ پایین بیاورید و وارد رقابت با این تاکسی‌ها شوید»

•  صرف نمی‌کند. تازه الان قیمت‌های ما بالا نیست. همین مسیری که شما آمدید، من فقط ۱۵۰۰ می‌گیرم. ۱۵۰۰ تومن پولی نیست. تازه پول بنزین و گاز و استهلاک ماشین را در نظر بگیرید، خیلی بیش تر می‌شود. تازه ما در ماه باید مبلغی هم به تاکسی‌رانی بدهیم. صرف نمی‌کند.»

جواب راننده تاکسی بعدی که در فاصله  میدان فردوسی تا «کریم‌خان» سوار ماشینش می‌شوم اما تندتر است. او برخلاف این راننده، خیلی هم معتقد نیست که اعتراض‌ها به جایی نمی‌رسند: «این تاکسی‌های تازه باید بساطشان جمع شود. معلوم نیست از کجا تامین می‌شوند که این طور قیمت‌ها را پایین آورده اند.»

او هم معتقد است که قیمت تاکسی در تهران آن قدری نیست که در سایر کشورهای دنیا هست. می‌گوید شما در توکیو یا همین استانبول نمی‌توانید این قدر ارزان سوار تاکسی شوید. آن قدر از سوال قبلی عصبانی شده بود که ترسیدم بگویم در آن شهرهایی که نام برد، تاکسی سوار شدن کاری لوکس است و هر کسی نمی‌تواند سوار تاکسی شود و بعد هم آن قیمت ها برای تاکسی های دربست است.

با این همه، مواضع راننده تاکسی‌ها هر چه قدر هم که عصبانی هستند، به اندازه آژانس‌داران تند نیست. بیش تر مدیران آژانس‌ها درباره این موضوع حرف نمی‌زنند و به راننده‌هایشان هم گفته اند که در این مورد با کسی صحبت نکنند. مدیر آژانسی در خیابان «جردن» می‌گوید ترجیح می‌دهند این ماجرا را از طریق مجلس و صنف‌شان حل و فصل کنند.

اما در طرف مقابل این جبهه، رانندگان اسنپ و تپسی قرار گرفته اند؛ دو استارت‎اپ حمل و نقلی تقریبا موفق که توسط گروهی جوان خلاق حدود سه سال پیش در تهران با استفاده از تجربه تاکسی‌های اینترنتی مانند «اوبر» شکل گرفت.در این میان، اسنپ خیلی بیش تر از رقیب خود، یعنی تپسی به خاطر نوع خدمات و تعداد بیش تر ماشین‌هایش، موفق‌تر عمل کرد.

 استارت‌اپ اسنپ در تهران خیلی زود توانست مسافران را در تهران به خود جلب کند و در یک سال گذشته بخش زیادی از بار حمل و نقل جابه‌جایی تهران را به خود اختصاص دهد.

مهم ترین ویژگی اسنپ، جدا از در دسترس بودن در همه مناطق تهران، شاید کم بودن هزینه جابه‌جایی مسافر به نسبت تاکسی و آژانس است. در حال حاضر اگر به عنوان مسافر بخواهید مسیر میان میدان «راه آهن» تا «بام تهران» - جنوب به شمال شهر- را با اسنپ در ساعات میانه روز بروید، هزینه آن ۱۳ هزار تومان است که به نسبت ساعت پیک ترافیک، به ۱۷ هزار تومان می‌رسد. در حالی که اگر همین مسیر را با تاکسی معمولی بخواهید طی کنید، باید ۱۵ هزار تومان بدهید. با آژانس و ماشین دربست حدود ۳۰ هزار تومان اگر ترافیک نباشد، تمام می‌شود. این شاید مهم ترین دلیلی است که کسانی که از اسنپ استفاده می‌کنند، به آن اشاره می‌کنند. البته بخشی از این مبلغ را اسنپ به عنوان پورسانت خود بر می‌دارد.

راننده جوان اسنپی که از مسیر میدان «هفت تیر» تا «پارک‌وی» سوارم کرده است، می‌گوید ۱۳ درصد بابت هر مسافر به اسنپ می‌دهد. می‌پرسم صرف می‌کند؟ می‌گوید:«بله خیلی خوب است. من نمی‌فهمم چرا تاکسی‌ها و آژانس‌ها این قدر نسبت به اسنپ موضع گرفته اند. مگر چه قدر ماشین در اسنپ وجود دارد؟ تهران ۱۷ میلیون نفر جمیعت دارد. مگر چند نفر روی تلفن‎شان اسنپ را نصب کرده و از آن استفاده می‌کنند؟»

اما پایین بودن قیمت اسنپ باعث شده است طرف‎داران این اپ و تپسی بیش تر گرایش داشته باشند که از آن‌ها استفاده کنند. خود من تا قبل از این که اسنپ را نصب کنم، بیش تر از اتوبوس و مترو استفاده می‌کردم اما حالا اگر ساعت پیک ترافیک نباشد، ترجیح می‌دهم اسنپ بگیرم.

• این درست است اما فکر می‌کنم این آژانس‌ها هستند که باید قیمت‌شان را پایین بیاورند چون به نظرم، در این سال ها قیمت تاکسی و آژانس خیلی بی‌دلیل بالا رفته است.

قبل از این که باز از درآمد اسنپ بپرسم، درباره شرایط کار کردن در این شرکت می‌پرسم، می‌گوید:«شرایط خیلی راحتی نیست اما خیلی هم مشکل نیست. اول این که ماشین ساخت زیر سال ۹۰ شمسی نمی‌تواند در اسنپ کار کند و ماشین‌ها هر سه ماه یک بار باید معاینه فنی شوند.»

اما فقط قیمت مناسب نیست که خود من به عنوان مشتری اسنپ آن را انتخاب می‌کنم؛ آراستگی و نحوه برخورد راننده‌ها، استفاده از نرم‌افزارهای ترافیکی، انتخاب مسیر بهتر، پرداخت آن‌لاین کرایه تاکسی و چک کردن فاصله خودرو تا زمان سوار شدن و بعد از آن برای خود من بسیار اهمیت دارد. 
از این راننده در مورد شرایط همکارانش می‌پرسم، می‌گوید تمام تست‌هایی که راننده تاکسی‌ها مجبور به انجام آن ها هستند را باید انجام بدهند:«گواهی عدم خلاف و سوء پیشینه و سلامت جسم و روان و عدم اعتیاد به هیچ مواد مخدر و روان‌گردان از مهم ترین شرایط پیوستن به اسنپ است.»

به یادم می‌افتد که در اسنپ گزینه‌ای هست که بعد از پایان سفر باید به راننده رای بدهیم. در این رای گیری، فاکتورهای مهمی، از جمله آراستگی و حسن رفتار راننده در کنار تمیز بودن ماشین، استفاده از مسیر خوب و تسلط بر رانندگی در کنار هم قرار گرفته اند. به گفته این راننده جوان، این رای گیری در ادامه همکاری با اسنپ خیلی مهم است. اگر راننده‌ای گزارش منفی بگیرد، باید جمع اسنپی‌ها را ترک کند. 
از او می‌پرسم از این که بیمه‌ نیستید و این طور راحت می‌توانید کارتان را از دست بدهید، ناراحت نیستید؟ می‌گوید:«شرایط کاری است دیگر. من الان در اسنپ بیش تر از زمانی که روی ماشین کار می‌کردم، پول در می‌آورم و از شرایط خود راضی هستم. خب، این جا ایران است و نمی‌شود همه چیز را یک جا داشت. ما کارمان را می‌کنیم و به کسی کاری نداریم؛ حتی به راننده تاکسی‌ها و آژانس‌ها.»

البته همه راننده‌های اسنپ مثل این جوان راننده به ماجرای اعتراض تاکسی‌ها این گونه نگاه نمی‌کنند؛ راننده ماشین دیگری معتقد است آژانس‌ها و تاکسی‌ها بیش تر می‌خواهند و همین زیاده خواهی هم باعث شده است تا در مقابل اسنپ موضوع بگیرند. او به شعار نرم افزار امریکایی اشاره می‌کند و می‌گوید این دیگر خیلی خنده‌دار است؛ یعنی چی، ما یعنی امریکایی هستیم یا آن هایی که اسنپ را راه انداخته اند. این شعارها از کجا می‌آید را نمی‌فهمم اما هرکسی خط داده، خیلی هم در جریان نبوده است.»

او می‌گوید:«می‌دانید مشکل راننده تاکسی‌ها چیست؟ این سال‌ها هر حرف زوری زدند، مردم گوش کردند و آن‌ها هم به هر بهانه‌ای کرایه‌ را بالا بردند؛ یک روز به خاطر قیمت بنزین، یک روز به خاطر تحریم. یک روز هم به خاطر این که مثلا رییس جمهوری فلان حرف را زده است. اما حالا این طوری نیست و خیلی نمی‌توانند قیمت‌هایشان را بالا ببرند وگرنه در رقابت با اسنپ و تپسی می‌بازند.»

از او درباره شرایط درصدی که به اسنپ می‌دهند، می‌پرسم. او می‌گوید که البته این درصد متفاوت است. به «طرح ترافیک» ماشین خود اشاره می‌کند و می‌گوید ماشین‌هایی که طرح دارند و یا  بالای ۵۰ میلیون تومان قیمت دارند، درصدی به اسنپ نمی‌دهند.

راننده دیگر اسنپ که خانم است البته کمی حق را به راننده‌های تاکسی می‌دهد:«آن‌ها هم باید کار و زندگی کنند. اما ما نباید با آن‌ها رو به روی هم قرار بگیریم. به نظرم، این مساله باید از جای دیگری حل شود.»

او هم مانند همکارانش از کار کردن در اسنپ راضی است. می‌گوید که قبل از آن هم مسافرکشی می‌کرده اما حالا وضعیت کاری او بهتر شده است.

در کنار اسنپ، نرم افزار دیگری به اسم تپسی هم این روزها در شهر مورد استفاده قرار می‌گیرد که هر چند مانند اسنپ مورد توجه نیست اما کم کم دارد جای خود را باز می‌کند. بسیاری معتقدند که این دو شرکت توسط یک نفر راه اندازی شده است. تفاوت مهم اسنپ با تپسی، تعداد بیش تر ماشین‌ها و طرف‎دار مخاطب(User Freindly) بودن نرم افزار اسنپ است. اما راننده تپسی که سوار ماشین او می‌شوم، این تفاوت را قبول ندارد. او هم می گوید:«تپسی و اسنپ چه قدر مگر در تهران می‌توانند مسافر جابه‌جا کنند؟ این همه مسافر در تهران است و برای همه کار وجود دارد. تاکسی‌ران ها بیش تر می‌خواهند.»

کنار خیابان «شریعتی» می‌ایستم و به خیابان شلوغ مقابلم نگاه می‌کنم. باید تا میدان تجریش بروم. تاکسی‌ها و ماشین‌ها پشت هم ردیف شده اند و تا تجریش امتداد دارند. نگاهی به سمت چپ می‌اندازم که ایستگاه مترو قرار دارد و موبایل در دستم است. بین گزینه اسنپ تاکسی و مترو در تهران در ساعت پیک ترافیک که خیلی هم طولانی است، گزینه‌ اصلی، ماندن در ترافیک است!