خیز انتخاباتی دولت با برکناری رییس سازمان سینمایی

ملیکا خاچاطوریان، شهروند خبرنگار 

سرانجام بعد از دو روز تکذیب، «رضا صالحی امیری»، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دست به قلم برد و اولین معاون «علی جنتی»، وزیر پیشین را برکنار و مشاور عالی خود را جایگزین او کرد. در چند روز گذشته خبرهایی از بهارستان می‌آمد که صالحی امیری قصد دارد یکی از معاونان خود را تغییر دهد. همه می‌دانستند این معاون کسی نیست جز «حجت‌الله ایوبی»، رییس سازمان سینمایی و سمعی بصری کشور که انتقادات زیادی در چند سال گذشته نسبت به عملکرد سازمان زیر مجموعه‌اش مطرح شده است. ادامه کار او می‌توانست مهم ترین حامیان دولت یازدهم، یعنی هنرمندان حوزه سینما را از حضور در کمپین انتخاباتی دولت «امید» در دوره بعدی دل‎گیر و دل‎سرد کند اما با انتصاب «محمدمهدی حیدریان» در این سمت، با توجه به سابقه قبلی‌ او در حوزه سینما شاید بتواند بار دیگر آن‌ها را با حسن روحانی و دولتمردان او در کمپین انتخاباتی همراه کند.

البته بسیاری از رسانه‌های ایران این تغییر را به برگزاری جشنواره پرحاشیه «فجر» ربط می دهند. آن ها معتقدند انتقادها به نحوه داوری در این دوره که باعث شد خود وزیر وارد ماجرا شود و برخی از جوایز را تغییر دهد و همین طور دعوایی که ایوبی در برنامه تلویزیونی «هفت» داشت، وزیر را ناچار کرد در کم تر از چهار ماه مانده به پایان دولت یازدهم، دست به چنین اقدامی بزند.

دعوای ایوبی و «بهروز افخمی» مقابل دوربین زنده تلویزیونی رخ داد و در نهایت نیز هر دو به هم اولتیماتوم دادند تا استعفا کنند. اما این شاید یکی از دلایل بود؛ دلیل مهم اما بی‌تردید حرکتی انتخاباتی در آستانه سالی است که سه ماه نخست آن کشور درگیر انتخاب دوازدهمین رییس جمهوری ایران می شود. روحانی و دولتش قصد ندارند در شرایطی که وضعیت اقتصادی نفس مردم را گرفته است، لابی قوی هنرمندان پشت‎شان را خالی کند. برای همین هم چهره‌ای با سابقه مثبت در دولت محمد خاتمی و معاون اصلی میرحسین موسوی در «فرهنگستان هنر» و ستاد انتخاباتی ‌او را به صحنه آوردند تا کمی شرایط را تغییر دهد.

این برکناری البته خیلی هم ساده پیش نرفت و تلاش ایوبی- که در سه سال حضورش در معاونت سینمایی بیش تر با زبان شعر صحبت می کرد- برای ماندن در پست خود باعث شد تا وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که مدتی بود مسوولان سینمایی را در دیدارهای خود دعوت نمی‌کرد، دست به قلم ببرد و حکم معاون مورد نظر خودش را امضا کند.

ماجرای اختلاف وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با معاونت هنری البته به دوره صالحی امیری معطوف نبود و علی جنتی نیز در ماه های پایانی وزارت خود با معاون خود دچار اختلافات زیادی شده بود. اختلاف مهم آن ها، عملکرد منفعل ایوبی در حوزه سینما و نارضایتی دو طرف تندرو و مخالف جریان مستقل سینما و سینماگران مستقل بود.

اصلی ترین خواسته هنرمندان که در سال ۹۲ مهم ترین حامیان دولت حسن روحانی بودند و از کمپین ریاست جمهوری او حمایت کردند، باز شدن فضای کار در این حوزه و از حبس در آمدن بیش از ۳۰ فیلمی بود که در دوره های قبلی نتوانسته بودند مجوز برای اکران بگیرند. دولت روحانی در قدم اول اعلام کرد که همه این فیلم ها را رفع توقیف می‌کند اما این کار برخلاف تصور دولتمردان، کاری ساده نبود و بسیاری از این فیلم‌ها با واکنش‌هایی رو به رو بودند. در این میان، هفت فیلم بیش تر از سایر آثار مورد مناقشه قرار گرفتند؛ هفت فیلمی که دولت را در برابر کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی که فیلم‌ها را از طریق بولتن نهادهای و خبرگزاری‌های خاص دنبال می‌کردند، قرار داد.

از میان این فیلم ها، تنها فیلم «قصه‌ها» به کارگردانی «رخشان بنی‌اعتماد» توانست از سد سخت‌گیری‌ها بگذرد و فیلم‌های «عصبانی نیستم» به کارگردانی «رضا درمیشیان»، «خانه پدری» به کارگردانی  «کیانوش عیاری»، «خیابان‌های آرام» به کارگردانی «کمال تبریزی»، «گزارش یک جشن» به کارگردانی «ابراهیم حاتمی‌کیا»، «روز رستاخیز» به کارگردانی « احمدرضا درویش»، «صد سال به این سال ها» به کارگردانی «سامان مقدم» و «آشغال‏های دوست داشتنی» به کارگردانی «محسن امیریوسفی» بارها تا مرز مجوز رفتند و نتوانستند اجازه اکران بگیرند.

اما این همه ماجرا نبود و آن چه هنرمندان را از این دولت دل‎سرد می‌کرد، حجم فیلم‌های توقیفی بود که ایوبی و تیم همراهش دیگر نمی‌توانستند ادعا کنند که دولت قبلی به آن‌ها مجوز نداده است و وظیفه‌ای در قبال‎شان ندارد! فیلم‌هایی مثل «خانه دختر»، «مادر قلب اتمی»، «مهمونی کامی» و «ارادتمند؛ تینا، بهاره و نازنین» از فیلم‌هایی بودند که با مجوز دستگاه زیر نظر ایوبی ساخته شدند و از همین معاونت نتوانستند مجوز بگیرند و به اکران برسند.

عملکرد ضعیف معاون سینمایی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و کوتاه آمدن در مقابل جریان‌های تندرو و سرکوب‌گر باعث شد تا سینماگران هم معترض شوند و نامه‌هایی را برای وزیر ارشاد بنویسند و از شرایط موجود گله کنند. این گله‌، هشدار مهمی برای دولت بود که شرایط را تغییر دهد.

برای فرصت کوتاه پیش رو، دولت روحانی چه گزینه‌ای بهتر از محمدمهدی حیدریان، مرد در سایه حوزه هنر ایران که حضورش به عنوان مشاور وزیر از چند ماه پیش تثبت شده بود، وجود داشت. حیدریان ۵۵ ساله که مهندسی طراحی جامدات از دانشگاه «خواجه نصیر طوسی» دارد، از مدیرانی است که چهره مثبتی را از خود در عرصه سینمایی به نمایش گذاشته است. او در دو سال آخر دولت خاتمی به عنوان معاونت سینمایی توانست شرایط خوبی را برای سینماگران به وجود بیاورد. در دولت احمدی‌نژاد، حیدریان به فرهنگستان هنر رفت و در کنار میرحسین موسوی قرار گرفت. بسیاری از او به عنوان مشاور اصلی و هنری میرحسین نام می‌بردند و این گمانه بود که با پیروزی او در انتخابات، وزارت فرهنگ یا حتی معاون اولی را به دست بگیرد.

در دولت حسن روحانی نیز نام حیدریان به عنوان مشاور هنری و یکی از گزینه‌های وزارت ارشاد مطرح شد. اما او در سایه ماند تا حالا در چند ماه مانده به انتخابات بازگردد به این امید که فضا را کمی به نفع دولت باز کند؛ فضایی که از همین حالا با مذاکراتی با «محسن امیر یوسفی» و سایر کارگردانانی که فیلم‌هایشان در حبس وزارت ارشاد است، به نظر آغاز شده است.