داوود هرمیداس باوند: کاندیداها فقط کلی‌گویی می‌کنند

«داوود هرمیداس باوند» استاد حقوق و روابط بین‌الملل ایران هم روز جمعه مثل بسیاری از ایرانیان، پای مناظره انتخابات ریاست جمهوری نشسته اما معتقد است مناظره ایرانی برای ریاست جمهوری شباهتی به مناظره‌های انتخاباتی کشورهای دیگر ندارد.

هرمیداس باوند سال‌ها در دانشگاه‌های مختلف ایران و امریکا تدریس کرده و از سیاست خارجی و روابط بین الملل گفته است. او که پیش از انقلاب در وزارت امورخارجه ایران حضور داشته و حدود 14 سال در سازمان ملل متحد فعالیت کرده است، دغدغه‌های زیادی دارد؛ از مشکلات اجتماعی تا سیاست خارجی. می گوید در اولین مناظره کاندیداهای ریاست جمهوری نتوانسته است برای سوال های خود پاسخ روشنی از سوی کاندیداها دریافت کند.

چه تفاوتی بین مناظره انتخاباتی در ایران با مناظره‌های انتخاباتی در کشورهای دیگر وجود دارد؟

• معمولا کاندیداهایی که خواهان مقام ریاست جمهوری هستند، سوال‌هایشان متوجه دولتِ حاکم می‌شود و از رییس دولت پاسخ می‌خواهند؛ یعنی سعی می‌کنند از رویه دولت انتقاد کنند. بنابراین، رییس دولتی که برای دور دوم در انتخابات شرکت می‌کند، بیش تر از دیگر کاندیداها در معرض انتقاد قرار می‌گیرد. چاره‌ای هم نیست و دولت حاکم باید پاسخ‏گو باشند. این در همه دنیا مرسوم است. اما تفاوتی که بین ایران با جاهای دیگر وجود دارد، این است که در ایران کاندیداها هیچ برنامه مشخص و مدونی در عرصه‌های مختلف در رابطه با مسایل و مشکلات گوناگون ارایه نمی‌کنند. بنابراین، بیش تر مناظره‌ها به صورت سوال و جواب پیش می‌روند و معمولا جواب‌ها هم به شکل کلی، عمومی و محدود بیان می‌شوند. کاندیداها قول می‌دهند اگر به این جایگاه برسند، چنین و چنان ‌کنند اما حرف‌هایشان قابل استناد نیست چون معمولا همه فقط طرف‎دار حل مشکلات و خواهان این هستند که مردم در رفاه و آرامش باشند و شعارهای کلی می‌دهند. ولی به طور سنتی در ایران کسانی که نامزد انتخابات هستند، هیچ برنامه مشخص و تنظیم شده‌ای برای این که در عرصه‌های مختلف چه راه‌حل‌هایی را در نظر دارند، ارایه نمی‌دهند.

در کشورهای پیشرفته، این برنامه‌ها حتی قبل از مناظره‌ها به اطلاع عموم می‌رسند.

• در کشورهای پیشرفته، در مناظره‌ها برنامه‌های کلی و جزیی برای مسایل و مشکلات مختلف داده می‌شود؛ مثلا برنامه‌ای برای مقابله با مشکلات اقتصادی، آسیب‌های اجتماعی، سیاست خارجه و... ارایه می‌دهند و مردم از برنامه‌ها اگاه می‌شوند. البته معمولا احزاب هستند که برنامه‌های کاندیداها را ارایه می‌دهند و مواضع‌ خود را اعلام می‌کنند. نامزدهایی هم که از سوی این احزاب کاندیدا می شوند، کماکان آن برنامه را اجرا می‌کنند. اما در کشور ما حزب آزادی وجود ندارد تا اعلام کند برنامه کاندیدا چه خواهد بود و چون حزب نیست، جوامع مدنی سازمان‌یافته هم به معنای اصلی خود وجود ندارند. بنابراین، نامزدها یک سری اظهارنظرهایی می‌کنند و ادعا می‌کنند اگر بیایند چنین و چنان می‌کنند. دولت حاضر هم مجبور است از خودش در دفاع کارهایی که انجام داده است و سوالاتی که مطرح می‌شود، دفاع کند.

یعنی فکر می‌کنید اولین مناظره تاثیری در انتخابات نداشت؟

• بالاخره مردم از مجموع کلیات گذشته، حال و آینده تصمیم‌ می گیرند که به چه کسی باید رای بدهند و یا ندهند. این مناظره اول بود و سوالات را از قبل تعیین کرده بودند. حالا احتمال دارد در مناظره‌های دیگر سوال‌ها بازتر شوند و مسایل و مشکلات موشکافانه‌تر بازگو شوند که مردم از لحاظ قضاوت بتوانند ارزیابی صحیح‌تری داشته باشند.

اگر شما در آن مناظره حضور داشتید، چه مطالباتی را مطرح می‌کردید؟

• اول این‌که باید از لحاظ اقتصادی، فعالیت‌های تولیدی اشتغال‌زا انجام شود. برخی نهادهای مختلف باید در پرداخت مالیات و عوارض مسوول باشند و مالیات خود را بپردازند و تحت عناوین قدسیه خودشان را قرار ندهند چون الان ما نهادهای زیادی داریم که اقتصاد کلان را در دست دارند اما چون اسامی قدسیه دارند، نه مالیات می‌دهند و نه عوارض. در صورتی که ثروت‌های آن چنانی زیر دست‌شان است.  
  دوم این‌که فضای سیاسی باید باز شود، زندانیان سیاسی را آزاد کنند و انتخابات در یک فضای کاملا آزاد انجام شود. اما فعلا که باید از بین همین شش کاندیدا انتخاب کرد. به هرحال، امیدواریم که فضای سیاسی و اجتماعی باز و انتخابات آزاد باشد و مردم بر اساس تشخیص خودشان تصمیم بگیرند و پی گیر خدمات دولت باشند.

فکر می‌کنید کاندیدایی در بین این شش نفر حضور داشت که به مطالبات شما نزدیک‌تر باشد؟

• به طور نسبی، من فکر می‌کنم در شرایط موجود، چه به لحاظ سیاست خارجه و چه مشکلاتی که در داخل وجود دارد، اصلاح‌طلبان و گروه‌های که به نحوی دیدگاه، نگاه و برنامه‌هایشان نزدیک به آن‌ها است، به اصطلاح مقیدتر و مفیدترهستند.