بلاتکلیفی ورزش در دوران ابراهیم رئیسی

شهرام رئوفی، شهروند خبرنگار

عادت همیشگی «علی دایی»، گرفتن دو موضع بوده در قبال مدیرانی که در باشگاه یا تیم ملی، رییس او بوده اند؛ ابتدا با «حبیب کاشانی»، «علی کفاشیان»، «محمد علی آبادی» و «محمد رویانیان» زندگی مسالمت آمیز و مبتنی بر تمجید را آغاز کرده و بعد ناگهان با اولین اختلافات مالی، به دشمن تک تک آن ها بدل شده است. علی دایی اما فقط در قبال یک نفر موضع خود را تغییر نداد؛ «بابک زنجانی».

«من همیشه گفتم و باز هم می‌گویم آقای زنجانی انسان دیگری هستند که با هیچ‌کس قابل مقایسه نیست. من همیشه از ایشان به نیکی یاد می‌کنم و خوشحالم که یک فصل خوب را با هم پشت‌سر گذاشتیم.»
این اظهارات علی دایی مهرماه سال 92 در خبرگزاری «تسنیم» منتشر شد. زنجانی نهم دی ماه همان سال به دستور دادستانی دستگیر می شود تا پرونده حضور کوتاه مدتش در فوتبال ایران بسته شود. سال 90 زنجانی با رویای خریدن امتیاز باشگاه پرسپولیس، وارد بورس خبری ورزش ایران می شود اما برای خرید امتیاز پرسپولیس، پیش از او آستین های زیادی بالا زده شده بود؛ مثل «حسین هدایتی»، پاسدار سابق که البته او هم این روزها در زندان «اوین»، همسایه زنجانی شده است.

بابک زنجانی باشگاه «راه آهن» را 31 میلیارد تومان خرید. 20 میلیارد از این مبلغ، بدهی های انباشته باشگاه از قبل بود. باشگاه راه آهن را جزو دارایی های «گروه سورینت» و از شرکت های تابعه خودش کرد. حتی نام باشگاه هم در این میان تغییر کرد به «راه آهن سورینت». اما یک سال بعد به جرم فساد اقتصادی راهی زندان شد.

از زمان زیرنظر گرفتن بابک زنجانی تا هفت ماه پس از دستگیری او، «ابراهیم رئیسی» معاون اول قوه قضاییه بود. از شهریورماه سال 93 تا اسفندماه سال 94 هم ریاست بر دادستانی کل کشور را در دست گرفت. یکی از مهم ترین پرونده هایی که زیر دست رئیسی می چرخید، پوشه قطور بابک زنجانی بود. یکی از اموال و دارایی هایش هم باشگاه راه آهن سورینت که از بهمن ماه سال 92 و براساس اعلام رسمی دادگستری، جزو اموال مصادره شده زنجانی به حساب می آمد.

عصر جمعه ابراهیم رئیسی در نخستین مناظره انتخاباتی خود، به صورت اتفاقی با سوالی در مورد ورزش روبه رو شد. او دیدگاه های خود را به عنوان رییس جمهوری احتمالی ایران در مورد ورزش این گونه بیان کرد: «یکی از میدان‌های اشتغال‌زایی، ورزش است. کشورهای دیگر از ورزش درآمد کسب می‌کنند. وظیفه دولت است که بتواند در سرمایه‌گذاری ورزش قهرمانی و حمایت از دیگر ورزش‌ها، جامعه را با نشاط نگه دارد.»

توجه ویژه آقای رئیسی به مقوله ورزش حرفه ای را در بخش نخست ادعای او بررسی می کنیم. دادستانی تهران فروردین ماه سال 93 اعلام می کند که بابک زنجانی مجوز فروش و واگذاری باشگاه راه آهن (به عنوان یکی از اموال مصادره شده اش جهت پرداخت بدهی های خود) را داده است.
شانزدهم همین ماه «صادق رئیسی کیا»، نماینده وقت زنجانی در باشگاه راه آهن به «ایسنا» می گوید: «پیرو موافقتی که دادستانی کل کشور برای واگذاری باشگاه اعلام کرده بود، توانستیم موافقت بابک زنجانی، مالک باشگاه را هم بگیریم.»

اما برای فروش راه آهن، نماینده باشگاه وارد عمل نشد. دادستانی کل کشور تیرماه سال 93 باشگاه راه آهن را با پروسه «ذکر یک صلوات»، در کم تر از پنج دقیقه به «پیمان کیانیان»، مالک شرکت «یزدان کیان آرا» واگذار کرد؛ آن هم به قیمت هشت میلیارد تومان. یعنی نزدیک به یک سوم مبلغی که حدود دو سال قبل بابک زنجانی برای خرید راه آهن هزینه کرده بود.
چهارم مردادماه دادستانی کل کشور بیانیه ای داد با این متن: «به رغم آن که در زمینه فروش باشگاه مذکور مذاکراتی صورت گرفته است، مع‎هذا دادستانی تهران با فروش باشگاه راه آهن به قیمت مذکور موافقت ننموده است.»

پیمان کیانیان مجبور می شود دو میلیارد و 800 میلیون تومان دیگر به حساب دادستانی واریز کند تا پای این نهاد قضایی از باشگاه راه آهن کوتاه شود.

آقای کیانیان هم یکی از معماهای اقتصادی ایران است. او سال 1355 در کرمانشاه متولد شده از خانواده ای که خودش آن را «متوسط» توصیف کرده است. 12 سالش بود که پدرش را از دست داد. برادر بزرگ ترش (یزدان) هم در جنگ شهید شد. به همین دلیل، وقتی باشگاه راه آهن را خرید، نامش را به «راه آهن یزدان» تغییر داد.
او سال ۱۳۷۴ با کسب رتبه ۱۳ در کنکور سراسری، در رشته مهندسی شیمی- طراحی فرآیندهای صنایع نفت دانشگاه «صنعتی شریف» قبول می شود اما به دلیل مشکلات مالی قادر به سفر به تهران نبوده است. به همین دلیل، سهمیه دانشگاه خود را به یک شهروند تهرانی به مبلغ یک و نیم میلیون تومان می فروشد و پس از این جابه جایی، مقطع کارشناسی را در دانشگاه مازندران تمام می کند. چهار سال بعد، یعنی سال ۱۳۷۸با رتبه ۱۱ در مقطع کارشناسی ارشد دوباره در دانشگاه شریف پذیرفته می شود و این بار به تهران می آید. سال ۱۳۸۱هم از این دانشگاه فارغ التحصیل شده است.

اما مردی که سال 74 به دلیل فقر مالی، قادر به پرداخت هزینه های اقامت در تهران نبوده است، حالا صاحب و مدیر بیش از 20 شرکت و کارخانه تولیدی در ایران، فرانسه، ترکیه و امارات است.

براساس ادعای قاضی «تورک»، یکی از قاضیان پرونده بابک زنجانی که حالا رییس کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال هم شده است، پیمان کیانیان و هلدینگ «یزدان کیان آرا» مالکان قطعی باشگاه راه آهن بودند.

دادستانی کل کشور اما آذرماه سال 94، وقتی هنوز ابراهیم رئیسی ریاست آن را برعهده داشت، باز هم باشگاه راه آهن را توقیف کرد. خبرگزاری «مهر» در این مورد نوشت: «تیم راه آهن که فصل قبل در مالکیت بخش خصوصی هولدینگ یزدان قرار داشت و اداره این تیم با پیمان کیانیان بود، به دلیل پایبندی به تعهدات مالی این هولدینگ به دادستانی و دیگر طلب کاران، تیم بار دیگر توسط دادستانی توقیف شد.»

دادستانی راه آهن را توقیف می کند اما اداره اش را برعهده نمی گیرد و اصرار می ورزد که چون باشگاه جزو اموال بابک زنجانی بوده، وزارت نفت باید تملک و هزینه هایش را برعهده بگیرد. آن زمان وزارت نفت خودش در حال واگذار کردن باشگاه های ورزشی خود به بخش خصوصی بود.  

ابراهیم رئیسی البته در مناظره تلویزیونی خود، از دو کشور برزیل و آرژانتین به عنوان نمادهایی از توسعه ورزش و کسب درآمد نمونه آورد. او امروز تولیت «آستان قدس رضوی» را برعهده دارد و البته از وضعیت موجود در شهر مشهد قطعا آگاه است. احتمالا هم می داند که چه گونه نام باشگاهی با بیش از نیم قرن سابقه، در مشهد تغییر کرد. او قطعا در جریان مخالفت مذهبیون با وجود نام «ابومسلم» هست.

این نامزد انتخابات ریاست جمهوری از برزیل به عنوان مدلی از موفقیت در ورزش جهان نام برد. او در یکی از رفتارهای تبلیغاتی خود، سال گذشته ورزشگاه مدرن «امام رضا» را در مشهد افتتاح کرد. اما سر در ورودی ورزشگاهی که با همت تولیت آستان قدس رضوی افتتاح شد، یک هفته اول تابلویی به چشم می خورد با این عنوان: «ورود جانوران و زنان ممنوع است.»

قیاس برزیل که در المپیک «ریو»، پنج مدال از مجموع 17 مدال خود را از رشته هایی مانند والیبال ساحلی بانوان، شنای بانوان و جودو بانوان به دست آورد، با ایران چندان قابل درک نیست.