برجام کلید واژه دیدار روحانی با تیم ملی فوتبال

پدرام قائمی، شهروند خبرنگار

«حسن روحانی» برای چهارمین بار در طول چهار سال ریاست جمهوری خود، با ورزشکاران دیدار کرده است. تیم ملی فوتبال ایران دومین سهم را از این چهار دیدار برده است. نخستین بار، پیش از سفر تیم ملی به جام جهانی برزیل بود، مرتبه دوم، دیدار با ورزشکاران مدال آور در بازی های آسیایی اینچئون، بار سوم، اسفندماه سال قبل و حالا دیدار با تیمی که به جام جهانی روسیه صعود کرده است.

 

نطق های غیرمرتبط

دیدار سران سیاسی هر کشور با ورزشکاران و تیم های ورزشی بسیار مرسوم است. «ولادمیر پوتین» در روسیه را می توان سرآمد سیاسیونی دانست که نه تنها علاقه‏مند به دیدار با ورزشکاران کشورش پیش و پس از بازی های المپیک بوده که تقریبا هر ساله تصاویری از او کنار جودوکاران روسیه منتشر می شود. رییس جمهوری روسیه جودوکار قهاری است.

«باراک اوباما» هم گاهی به صورت آشکارا به امور ورزشی ورود می کرد. او هوادار تیم بسکتبال «شیکاگو بولز» بود و گاهی هم در دوران ریاست جمهوری خود برای تماشای بازی های این تیم به ورزشگاه «یونایتد سنتر» می رفت. با «مایکل فلپس» افسانه ای رابطه ای صمیمانه داشت و از پرچم‎داری «ابتهاج محمد»، نخستین زن ورزشکار باحجاب امریکا در المپیک حمایت کرد.

«الهام علی اف»، رییس‌جمهوری آذربایجان مهم ترین بازیگر سال های اخیر در رشد ورزش کشورش بوده است. تخصیص بودجه های اختصاصی به کمیته ملی المپیک برای تغییر تابعیت ستاره های ورزشی سایر کشورها، یکی از اقدامات او است.

حسن روحانی اما به ذات، چندان علاقه‏مند به ورزش نیست. در تمام دیدارهایش با ورزشکاران، سعی می کند به تمام شاخه ها چنگ بزند. نمونه آن را در اسفندماه دیدیم؛ وقتی با ورزشکاران المپیکی پس از حدود شش ماه تاخیر، دیدار کرد و برای آن ها از شاخص ارز، رشد اقتصادی، ساختن «سبد امید» در جامعه، درخشش سینمای ایران در سطوح بین المللی و افزایش سود سرمایه گذاری حرف زد. پس تعجب برانگیز نیست که وقتی متن سخن‎رانی امروز رییس جمهوری ایران در جمع ملی پوشان فوتبال را مرور می کنیم، به چنین کلید واژه هایی برسیم: «تلاش برای زندگی علی وار»، «تعیین سرنوشت در شب قدر»، «کمک به مستمندان و فقرا با پرداخت زکات»، «بهره‌برداری از 11 فاز پارس جنوبی و امکان سبقت گرفتن از قطر در برداشت از منبع مشترک گازی»، «صادرات روزانه 13 میلیون لیتر گازوییل»، «پرچم‎داری ایران در مبارزه با خشونت» و «موفقیت تیم مذاکره کننده هسته‌ای در مذاکره با قدرت‌های جهانی و دست‎یابی به برجام.»

روحانی میان آن چه از شرع و سیاست گفت، اشاره هایی هم به وضعیت فوتبال ایران داشت و بازیکنان تیم ملی ایران را در رقابت‌های جام جهانی، «سفیران قدرت نرم» دانست. او حتی برای تمجید از «کارلوس کی روش»، سرمربی تیم ملی ایران هم وارد فضای دل‏خواه سیاسی خود شد. کنایه هایی هم البته به مخالفان خود زد: «همکاری مربی خارجی با بازیکنان ایرانی یکی از مظاهر کوچک تعامل با دنیا است و نشان می‌دهد که زمانی که با نخبگان دنیا به درستی تعامل کنیم، می‌توانیم افتخارات بیش تری بیافرینیم.»

برخلاف تصور، نطق های غیرمرتبط رییس جمهوری، برای کارلوس کی روش اصلا آزار دهنده نیستند. او سال 93، بخشی از مهم ترین حمایت سیاسی پیرامون خود را از همین نطق های غیرمرتبط به دست آورد. پس از جام جهانی فوتبال، «محمود گودرزی»، وزیر ورزش وقت دولت روحانی تلاش می کرد تغییراتی در کادر فنی تیم ملی ایران ایجاد کند. او مخالف سرسخت حضور دوباره کی روش در راس کادر فنی تیم ملی بود. در همان مقطع زمانی، حسن روحانی در جمع مدال آوران بازی های آسیایی اینچئون، بدون آن که حتی یکی از اعضای فدراسیون یا تیم ملی فوتبال ایران حضور داشته باشند، نمایش تیم ملی ایران مقابل آرژانتین را غرور آفرین توصیف کرد.همین تک جمله روحانی، به ابزاری برای حمایت از کی روش در رسانه ها و جامعه بدل شد.

 

پسری جای پدر

دانش روحانی در قیاس با تمام روسای جمهوری پیش از خود، از فوتبال یا ورزش نازل تر است. «محمود احمدی نژاد» نه تنها فوتبالیست قهاری بود که حتی برای حضور در جمع ملی پوشان هم علاقه ای چند باره نشان می داد. به ورزشگاه می رفت، در سالن های ورزشی و تمرینات تیم های ملی حاضر می شد، در عزل و نصب مربیان (حضور و بعد اخراج علی دایی از تیم ملی) نقشی در سایه داشت و در پیش و پس دربی های تهران با اعضای هیات دولت کل کل های فوتبالی راه می انداخت. پیش از او، «محمد خاتمی» نه به حد احمدی نژاد اما با متانتی آمیخته با سیاست و همین طور آرامش دست در امور ورزشی می برد.

حضور «محسن صفایی فراهانی» برخلاف میل باطنی خوددر راس فدراسیون فوتبال، یکی از نشانه ها است. خاتمی سال 78 در دیدار با امیر قطر درخواست کرد بدهی 560 میلیون تومانی باشگاه «پرسپولیس» به باشگاه «السد» قطر را ببخشد. درخواست روحانی مورد موافقت امیر قطر قرار گرفت و به عنوان دستور، به باشگاه السد ابلاغ شد. 
«اکبر هاشمی رفسنجانی» هم یدطولایی در مدیریت ورزش ایران داشت.

اما گویی حسن روحانی نسبت به ورود به ورزش نه تنها بی تمایل که حتی بی نیاز است. بخش عمده ای از تصمیم گیری های ورزشی رییس جمهوری را پسرش، «مجید روحانی» برعهده دارد. مهم ترین آن ها، حمایت تمام قد از کارلوس کی روش، سرمربی تیم ملی ایران است.

سه سال قبل، پس از بازی ایران مقابل نیجریه در جام جهانی فوتبال، تصویری از حسن روحانی با پیراهن تیم ملی ایران در حال تماشای مسابقه تیم ملی روی صفحه توییتر و اینستاگرام او منتشر شد. این عکس را مجید از او گرفت و در صفحه های اجتماعی پدر انتشار داد. 
سال 94 هم «علی کفاشیان»، رییس وقت فدراسیون فوتبال به خبرگزاری «ایسنا» گفت: «هم پسر و هم برادر ایشان (حسن روحانی) به کارلوس علاقه دارند. با او حرف زدند، عکس گرفتند و از این مربی حمایت می‌کنند. خب! این‌یک فرصت برای ما است که در امضای قرارداد استفاده کنیم.»

پس شاید همین دلیل مهم ترین عامل در دیدار فوری روحانی با تیم ملی فوتبال ایران می شود. رییس جمهوری برای ملاقات با ورزشکارانی که در المپیک و پارالمپیک ریو مدال کسب کرده بودند، بیش از شش ماه تعلل کرد. اما دو روز بعد از صعود ایران به جام جهانی، با کی روش و بازیکنانش دیدار داشت. خبرگزاری دولتی «ایرنا» از قول رییس جمهوری نوشته است: «دولت با همه توان از تیم ملی فوتبال حمایت می کند.»

این دقیقا همان دلیلی است که «مهدی تاج»، رییس فدراسیون فوتبال کشور و کارلوس کی روش، سرمربی این تیم را در دیدار با روحانیحریص کرده بود.

 

به دنبال وعده ها

حاصل دیدار با حسن روحانی چیست؟ نتیجه حضور ورزشکاران روسیه در کاخ «کرملین »،جوایز چشم‎گیر ولادمیر پوتین بود. ۱۹ ورزشکار روسی که در این رقابت‌ها مدال طلا کسب کردند، خودروی «بی‌ام‌و X6» تحویل گرفتند. ۱۸ ورزشکار نقره‌ای تیم المپیک این کشور خودروی «بی‌ام‌و X5S» و 19 مدال‌آور برنز هم خودروی «بی‌ام‌و X3» به خانه بردند. 
سال قبل، «الهام علی‌اف»، رییس جمهوری آذربایجان برای مربیان و ورزشکاران کاروان المپیک کشورش سنگ تمام گذاشت. او به هر مدال آور طلا یا مربی که شاگردش را قهرمان جهان کرده بود، ۲۰۰ هزار دلار نقد اهدا کرد. 
رییس‌جمهوری آذربایجان، بالاترین نشان ملی کشورش را هم همراه با ۲۰۰ هزار دلار پاداش، تقدیم به سرمربی ایرانی تیم ملی تکواندو آذربایجان کرده بود.

کی روش روز قبل از دیدار با حسن روحانی، به مهدی تاج، رییس فدراسیون فوتبال گفته بود که خواهان گفت و گوی مستقیم با رییس جمهوری است. بخشی از خواسته هایش را هم به صورت شفاهی از قبل با فدراسیون در میان گذاشت. «ایلنا» نوشته است وقتی روحانی و کی روش روبه روی هم قرار گرفتند، سرمربی تیم ملی ایران به رییس جمهوری ایران گفت: «عشق و شور مردم به فوتبال و وجود استعدادهای فراوان در این کشور، استحقاق حمایت های بیش تر دارد.» 
مرد پرتغالی مانند تمام ادوار قبل، درخواست شخصی نداشته است.

روحانی وعده حمایت داده است. بخشی از این حمایت حتی نیاز به دست به جیب شدن هم ندارد؛ مثلا هنوز بیش از سه میلیون دلار بودجه فدراسیون فوتبال ایران که از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا و فدراسیون جهانی به این فدراسیون تعلق گرفته، از سوی بانک های سوییس و امارات آزاد نشده است.

این سه میلیون دلار، منهای رقمی است که روز گذشته فدراسیون جهانی فوتبال به صورت رسمی اعلام کرد. طبق اعلام کمیته‌ اقتصادی فیفا، تیم‌ ‌ملی فوتبال ایران به دلیل صعود به جام جهانی روسیه، ۱۰ میلیون دلار پاداش دریافت می کند که البته این رقم از هزینه آماده‌سازی جدا است. هر تیم راه یافته به جام جهانی به واسطه حضور در این جام، دو میلیون دلار دیگر برای آماده‌سازی خود در این رقابت ها خواهد گرفت و البته حق بیمه و مبلغ  پرداختی به باشگاه‌هایی که بازیکنانشان در جام جهانی حضور خواهند داشت نیز به این مبلغ اضافه خواهد شد.

این دو میلیون دلار باید تا پایان سال جاری میلادی به حساب فدراسیون فوتبال ایران در سوییس واریز شود. اما فدراسیون ایران احتمالا با حفظ روند کنونی، باز هم از دست یافتن و خرج این پاداش محروم می ماند.

حسن روحانی امروز در دیدار با اعضای تیم ملی فوتبال ایران، از «برجام»، سیاست خارجه و توافقات جهانی حرف زده است و شاید بتواند با استفاده از همین فاکتورها، تا خرداد سال آینده بیش از 20 میلیون دلار (مجموع درآمدهای حضور ایران در دو جام جهانی برزیل و روسیه) را برای فوتبال ایران آزاد کند.

موارد ساده تر، استفاده از ظرفیت وزارت امور خارجه است؛ اتفاقی که دو دیدار تدارکاتی با برزیل و روسیه را برای ایران در پیش و پس از جام ملت های آسیای قطر برای تیم ملی ایران همراه داشت. تکرار آن از سوی وزارت امور خارجه دولت روحانی چندان غیرممکن به نظر نمی رسد.