اصلاح طلبان در شهرداری تهران با سپاه و خامنه ای چه می کنند؟

محسن هاشمی و محمدعلی نجفی امروز بر صندلی ریاست شورای شهر تهران و شهرداری تهران تکیه زدند تا دور تازه ای از سیاست ورزی اصلاح طلبان شروع شود. پس از سال ۸۴، این نخستین تجربه مستقیم اصلاح طلبان در مدیریت اجرایی کلان است.

اصولگرایان و آیت الله خامنه ای پس از سال ۸۸ با بازگشت اصلاح طلبان به مدیریت اجرایی به شدت مخالف بودند. دامنه مخالفت آنها تنها به انتصاب وزیر اصلاح طلب باز نمی گشت، دی ماه ۹۲، رهبر در دیدار با ‌استاندار وقت قم گفت: «اجازه ندهید سوءاستفاده کنندگان و فتنه گران به استانداری نزدیک شوند.» چنین رویکردی کم و بیش از سوی وزیر کشور رعایت شد و بخش عمده گلایه اصلاح طلبان از روحانی هم به همین موضوع باز می گشت. از این منظر، تصدی دو پست مهم نظارتی و اجرایی را می توان یک دور تازه برای اصلاح طلبان ارزیابی کرد. احتمالا رهبر و اصولگرایان این دور تازه را یک آزمون تازه برای ارزیابی میزان اعتماد به اصلاح طلبان می پندارند. محسن هاشمی، اوایل مرداد گفت پس از مرگ پدرش، به خامنه ای گفته: «از این پس در حق خواهران و برادرانش پدری کند» و خامنه ای به او به شوخی پاسخ داده:‌ «آنها حتی حرف پدر خود را گوش نمی کردند، بعید ست به حرف های ما گوش بدهند.» و از محسن هاشمی شنیده: «تمام تلاشم را به کار می گیرم تا مسیری ایجاد کنم تا حرف شما را گوش دهند.» این درباره خانواده هاشمی بوده ولی احتمالا بتوان آن را مسیر انتخابی محسن هاشمی در شورای شهر تهران دانست. با این حال آیا نجفی در مقام شهردار که سمت مهم تر و حساس ترست، چنین خواهد کرد؟ اندکی بعید ست و در ماه های آینده، رصد و جنجال درباره سمت های میانی و کارهای شهرداری یک دستورکار ثابت اصولگرایان خواهد شد.

تسلط کامل اصلاح طلبان بر شورا از نظر درون ساختاری هم یک آزمون مهم به حساب می آید. سال ۷۷ اصلاح طلبان نخستین دوره شورا را تصرف کردند، با شعار «شورا؛ بنیان دموکراسی» ولی تنش های گسترده بین اعضا سبب شد دیماه ۸۱ شورای تهران منحل شود و در تاریخ سیاست ورزی اصلاح طلبان بشود مایه شرمندگی دموکراسی. سایت رجانیوز شنبه ۲۸مرداد۹۶ در گزارشی نوشت: «شاید شبیه ترین دوره به اصلاح طلبان و کارگزاران سال ۸۰، همین سال ها باشد که مجلس و دولت و شورای شهر در یکدستی سیاسی به سر می برند و هراز چندگاهی سهم خواهی ها و سیاسی کارها سرباز می کند و خود را نشان می دهد.» شبیه سازی رجانیوز درباره یکدستی سیاسی دقیق نیست ولی تعدد چنین تحلیل هایی در رسانه های اصولگرا، نشان از انتظار آنها برای بروز همان وضعیت می دهد.

سویه سوم ماجرا اما به دولت روحانی باز می گردد که بارها از ناهماهنگی شهرداری تهران گلایه کرده بود. مهم ترین چهره دولت عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی دولت روحانی بود که بارها از مدیریت شهری تهران انتقاد صریح کرد و خواستار نجات تهران شد: «تهران را شهردار آن، به هرچه سوداگر است فروخته ... در شهر نه می شود راه رفت، نه می شود زندگی کرد و نه می شود نفس کشید ... پروژه های شهری باید فقط و فقط برای نجات شهر تهران باشد.» حالا با روی کارآمدن جناح نزدیک دولت می توان درباره پروژه «نجات تهران» که دولتی ها و احتمالا اصلاح طلبان دنبال آن هستند، دقیق تر قضاوت کرد. آنها می گویند شهر سوخته تحویل گرفته اند،‌ باید دید چه تحویل می دهند.

سویه چهارم ماجرا اما نحوه همکاری اصلاح طلبان با سپاه باز می گردد. قرارگاه خاتم الانبیا در دولت روحانی برای جبران منابع، شیفت مهمی به سمت شهرداری تهران داشت و موفق به عقد قراردادهای چندهزار میلیارد تومانی شد. روزنامه شرق سه شنبه ۳۱مرداد در گزارشی درباره همین موضوع پرسیده است: «آیا می توان امیدوار بود محمدعلی نجفی ... که در برنامه های خود اعلام کرده بود همه قراردادهای یک میلیاردی را علنی می کند، درباره این قراردادها پاسخ گو باشد؟» قراردادهای متعددی که ذیل تفاهم نامه 20 هزار میلیارد تومانی شهرداری تهران و قرارگاه خاتم الانبیا امضا شده اند و هنوز هم کامل اجرایی نشده اند. شفافیت و تعیین وضعیت این قراردادها می تواند یک شاخص مهم برای ارزیابی سیاست ورزی اصلاح طلبان باشد؛ این آزمون از چشم رهبر دور نمی ماند ولی از چشم مردم و بخش خصوصی اقتصاد ایران هم دور نمی ماند.