تعریف و تمجیدهای معنادار خامنه ای از پوتین

ولادیمیر پوتین، رئيس جمهور روسیه امروز چهارشنبه در تهران با رهبر و رئيس جمهور ایران دیدار کرد. او برای شرکت در اجلاس سه جانبه ایران و روسیه و آذربایجان به تهران رفته ولی همانگونه که انتظار می رفت، روابط ایران و روسیه و برجام سوژه های مهم تری بودند.

رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با پوتین او را دارای «شخصیتی قوی و اهل تصمیم و عمل» خواند که مواضع خوبی درباره برجام دارد. آیت الله خامنه ای آذر۹۴ نیز در دیدار با پوتین، رئيس جمهور روسیه را «یک شخصیت برجسته» توصیف کرده بود که مواضع خیلی خوب و مبتکرانه ای دارد.

تمجیدهای آیت الله خامنه ای از پوتین به طور عمده معطوف به همکاری های روسیه و ایران در خاورمیانه بودند و همچنین مقابله با آمریکا. او در همین زمینه به پوتین پیشنهاد داد که با «حذف دلار و جایگزین کردن پول ملی در معاملات اقتصادی دو جانبه یا چند جانبه، آمریکا را منزوی» کنند.

اجرایی شدن چنین پیشنهادی نیازمند امضای پیمان پولی دوجانبه است. ایران و روسیه دو سال است که در حال گفتگو برای اجرای پیمان پولی دو جانبه هستند، با این وجود، بهمن سال ۹۵ مقام های ایرانی اعلام کردند که به دلیل برخی شروط بانک مرکزی روسیه، امکان اجرای پیمان پولی وجود ندارد. انتظار می رود با طرح این درخواست از سوی رهبر ایران، پیگیری های ایران برای نهایی کردن آن تشدید شود.

پیشنهاد دیگر رهبر جمهوری اسلامی توسعه مبادلات اقتصادی بین دو کشور بود. او به طور مشخص به حوزه حمل و نقل و استفاده از مسیر بندر سن پطرزبورگ در روسیه تا بندر چهابهار در ایران اشاره کرد. حجم تجارت بین دو کشور در حال حاضر اندک است. بر اساس گزارش سازمان تجارت توسعه ایران، حجم تجارت خارجی ایران و روسیه در نیمه اول سال ۲۰۱۷، ۷۳۷ میلیون دلار بوده است.

طرح پیشنهادهای اجرایی مشخص برای توسعه روابط اقتصادی به طور معمول باید از سوی رئیس جمهور یا مقام های دولت ایران صورت گیرد ولی رهبر جمهوری اسلامی تلاش کرده است با طرح این پیشنهادها، اراده اش برای تحکیم روابط با روسیه را قوی تر نشان دهد.

آیت الله خامنه ای همچنین از همکاری ایران و روسیه در موضوع سوریه به عنوان یک «تجربه خیلی خوب» یاد کرد و گفت می توان با روسیه به عنوان یک قدرت بزرگ، «درباره کارهای بزرگ و نیازمند عزم و تلاش، صحبت و همکاری منطقی کرد» و مشکلات منطقه غرب آسیا را بدون دخالت آمریکا حل کرد.

ولادیمیر پوتین نیز در این دیدار، ایران را «شریک استراتژیک» و «همسایه بزرگ» توصیف کرد و با «موثر و خردمندانه» خواندند مواضع رهبر جمهوری اسلامی، پیشنهاد گسترش همکاری منطقه ای را مطرح کرد و از افزایش همکاری های نظامی و دفاعی دو کشور گفت. او نیز نتیجه همکاری ایران و روسیه در سوریه را «بسیار خوب» توصیف کرد و با هرگونه تغییر یکجانبه در برجام و «مرتبط کردن برنامه هسته ای ایران با مسائل دیگر از جمله مسئله دفاعی» مخالفت کرد. مواضعی که کاملا ضدآمریکایی و خوشایند آیت الله خامنه ای بودند.

هماهنگی مواضع دو طرف در زمینه تحریم ها نیز مشهود بود. پوتین در سخنانی شبیه سخنان سال های قبل خامنه ای گفت از سال ۲۰۱۴ که تحریم های آمریکا آغاز شد، در برخی زمینه ها رشد قابل توجه داشته ایم و برخی تولیدکنندگان روسی دعا می کنند تحریم تمام نشود، چون موجب شده به ظرفیت های داخلی روسیه توجه شود. آیت الله خامنه ای نیز ۱۲ مرداد امسال در مراسم تنفید حکم ریاست جمهوری ایران گفته بود تحریم های آمریکا «موجب شد توجه ما به ظرفیت ها و توانایی داخلی معطوف شود.» این شباهت ها حتی اگر اتفاقی باشند، می توانند ابزارهای تبلیغاتی مناسبی در مسیر تحقق رویاهایی که رهبر جمهوری اسلامی دنبال می کند، باشند.

او در دوران پس از توافق هسته ای، به شدت می کوشد اتحاد استراتژیک با روسیه و چین را به عنوان یک الگوی سیاست مناسب سیاست خارجی ایران تبلیغ کند. در این مسیر، بی اعتمادی افکار عمومی به روس ها، اقتصاد ضعیف دو کشور و روابط اقتصادی اندک، مشکلات مهمی هستند ولی رهبر جمهوری اسلامی امیدوار است که اندک اندک بر چنین مشکلاتی غلبه کند. سفر امروز پوتین این امیدواری ها را بیشتر کرد.