مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری ایران گزارشی از یک نشست تخصصی منتشر کرده که تیرماه سال ۹۳ برگزار شده و به آسیب شناسی سیاست های حجاب پرداخته است. وب سایت این مرکز، انتشار این گزارش را «راهنمای مناسبی برای تحلیل پدیده "دختر خیابان انقلاب"» توصیف کرده است.
در بخشی از این گزارش مقایسه چهار نظرسنجی پس از انقلاب پرداخته است، سال های ۸۵، ۸۶، ۸۹ و ۹۳.
در جدول شماره یک، در واکنش به این گزاره که «نوع پوشش و حجاب مساله شخصی است و دولت نباید در آن دخالت کند»، سال ۸۵، ۳۴.۷درصد پاسخ دهندگان همراهی نشان داده اند، سال ۸۶، ۲۵.۵درصد، سال ۸۹، ۵۳.۷درصد و سال ۹۳، ۴۹.۲درصد.
نکته عجیب این نظرسنجی سقوط مدافعان شخصی بودن حجاب در سال ۸۶ و جهش دو برابری آن در سال۸۹ است. به نظر می رسد این سقوط و اوج گیری متاثر از تبلیغات سیاسی گسترده و فضاسازی دو سال اول دولت احمدی نژاد بوده ولی یکسال پس از انتخابات سال ۸۸، متاثر از نارضایتی های سیاسی و اجتماعی، روند معکوس شده است.
در این تحقیق با ارزیابی روند این نظرسنجی ها و چند نظرسنجی دیگر تاکید شده که «مطالبه اجرای الگوی مطلوب و رسمی پوشش زنان در جامعه ای که حداقل ۴۱ تا ۵۰درصد آن حجاب را امری فردی و اختیاری می داند، بسیار دشوار است.» چنین نتیجه ای گیری تلویحا به شکست خورده بودن سیاست های معطوف به حجاب اجباری که در قالب مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و یا مانورهای انتظامی چون گشت ارشاد تجلی یافته، اعتراف کرده است.
بخش دوم این گزارش به نتایج ۱۳ بار پژوهش شورای فرهنگ عمومی کشور اختصاص دارد. این شورا یک نهاد بالادستی فرهنگی و اجتماعی است که زیرنظر شورای عالی انقلاب فرهنگی کار می کند و دارای ۳۰عضو است. براساس نتایج پژوهش های این شورا حدفاصل سال های ۸۶ تا ۹۲، رعایت حدود شرعی پوشش ۱۰درصد افت کرده و «۱۰درصد هم از میزان چادری ها کاسته شده است.»
در بخش سوم این گزارش به چالش های مربوط به سیاست گذاری حجاب و عفاف پرداخته شده و با اشاره به اختلافات موجود در مواجهه با حجاب، آمده است: «بعد از برخورد گشت ارشاد با جوانان، خانواده ها در کنار جوانان قرار گرفته اند» و ادبیات جمهوری اسلامی در این زمینه «حاکمانه است و مردم دار نیست.»
در ادامه این گزارش با تاکید بر اینکه «حجاب برای همه به یک پدیده اخلاقی تبدیل شده»، آمده است «حدود ۵۰درصد جامعه، پوشش اسلامی را به عنوان معروف به رسمیت نمی شناسد».
این گزارش البته مانند سایر گزارش های حکومتی از نقش دشمن غفلت نکرده است: «حجاب تحت تاثیر بیشترین هجمه های خارجی و داخلی است ... کشور رسما در معرض هجمه ۳۰۰شبکه رسمی مد و آرایش دنیاست ... این یعنی تلاش گسترده و کارشناسی شده دشمن و بی برنامگی ما» و در دادن پیشنهاد مشخص برای حل مشکل عاجز بوده، به اعتراف نویسندگان: «کارشناسان در حالی از ناکارآمدی الگوهای پیشین سخن می گویند، که در خصوص الگوهای ایجابی جدید نیز از ارائه کلیات فراتر نمی روند.»
در همین حال نتایج یک پیمایش ارزش ها و نگرش های ایرانیان که توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز منتشر شده که مربوط به زمستان سال ۹۵ است. داده این پیمایش مربوط به ماه های شهریور و مهرماه سال۹۴ است، یعنی یکسال پس از آخرین تحقیق مدنظر مرکز برررسی های استراتژیک ریاست جمهوری.
محمدمالجو، محقق ساکن ایران در گزارشی از این پیمایش نوشته که تعداد نمونه های این پیمایش ۱۴۹۰۶ نفر بوده اند. بر اساس این گزارش، «در کل کشور ۷۸.۳درصد موافق با حجاب اختیاری و ۲۱.۷درصد نیز موافق با حجاب اجباری اند.» نتایج این گزارش تفاوت معناداری با گزارش سال ۹۳ مرکز بررسی های استراتژیک دارد و نشان دهنده رشد بالای موافقان ججاب اختیاری است.
بر اساس این پژوهش در برخی استان ها مثل استان البرز و فارس و گیلان به ترتیب ۹۱.۷ و ۹۰.۹درصد و ۸۸.۷درصد پاسخ دهندگان با حجاب اختیاری موافق بوده اند. کمترین میزان هم به استان چهارمحال بختیاری با ۳۲.۷درصد و خراسان شمالی و کهگیلویه و بویراحمد با ۳۲.۹درصد و ۳۴.۴درصد تعلق دارند.
نکته مهم این پیمایش این است که تفاوت معناداری بین روستاها و شهرها در این زمینه وجود ندارد. در شهرهای مرکز استان به طور میانگین بیش از ۸۲درصد مردم موافق حجاب اختیاری هستند، در روستاها حدود ۷۲درصد. موافقت با حجاب اختیاری در مردان و زنان هم نزدیک به هم است: ۷۹درصد و ۷۷.۶درصد. از سوی دیگر موافقت با اختیاری بودن حجاب در سه گروه سنی ۱۵تا۲۹سال، ۳۰تا۴۹سال و ۵۰سال به بالا نیز به روند نزدیکی دارد: «۸۲.۶درصد، ۷۸.۳درصد و ۷۱۰۸درصد.» این نمونه ها به روشنی نشان می دهد که جامعه در زمینه مواجهه با حجاب اختیاری، بیش از هر زمانی به ادبیات و درک مشترکی در موافقت رسیده است، بر خلاف حاکمیت که کماکان در گیجی چگونگی مواجهه با موضوع حجاب است.
مطالب مرتبط:
کمپین اطلاع رسانی یک روحانی علیه حجاب اجباری
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر