پزشکان عمومی: کارانه نمی دهند، انگیزه نداریم

کارانه پزشکان عمومی که در بیمارستان های دولتی استان البرز به مردم خدمت می کنند، چندین ماه متوالی است پرداخت نمی شود و همین مساله باعث کاهش کیفیت خدمات دهی پزشکان عمومی به مراجعه کننده ها شده است. 

«فریدون شالیکار»، پزشک عمومی یکی از بیمارستان های دولتی کرج معتقد است پرداخت نکردن حقوق و مزایای پزشکان عمومی، سطح تحمل آن ها را در قبال مراجعه کننده ها به شدت کاهش می دهد: «اعتراف می کنم گاهی برخوردم با مراجعه کننده به شکل اسفباری خشن و عصبی است.»

دکتر شالیکار بی توجهی شرکت های بیمه گر برای پرداخت بدهی هایشان به بیمارستان ها را علت این بی انگیزگی، کم حوصلگی و حتی گاهی پرخاش‎گری با بیماران عنوان می کند. 

چند تن از پزشکان عمومی ساکن شهر کرج به «ایران وایر» می گویند ماه های متوالی است کارانه خود را دریافت نکرده اند.

در قبال این نابسامانی، مسوولان بیمارستان های دولتی می گویند :«ما در قبال خدماتی که به مردم ارایه می دهیم، از آن هاپولی دریافت نمی کنیم و طرف حساب ما شرکت های بیمه گر هستند. شرکت های بیمه هم بدهی هایشان را به موقع پرداخت نمی کنند تا ما حق و حقوق پزشکان را پرداخت کنیم.»

سال گذشته پزشکان شهرستان همدان در اعتراض به پرداخت نشدن کارانه ها، با نوشتن یک بیانیه، هر نوع ویزیت سرپایی یا اقدامات تهاجمی و غیر تهاجمی الکتیو بخش قلب و جراحی را تعلیق کرده و فعالیت در این حوزه ها را منوط به پرداخت کارانه های معوقه کردند. 

دکتر «زهیر ملک زاده»، یکی از پزشکان بیمارستان «امام خمینی» کرج می گوید: «دانشگاه های علوم پزشکی و بیمارستان ها توپ را وسط زمین بازی سازمان های بیمه گر می اندازند. سازمان های بیمه هم می گویند از دولت طلب‏کار هستند. این وسط پزشک عمومی که ساعت های متوالی در بخش اورژانس بیمارستان سرپا و در حال خدمت دهی است، بین این دو چرخ دنده آسیب می بیند.» 

او با چشم خودش دیده همکارش که پزشک حاذق و با تجربه ای است، بعد از مشاجره با بیمار، حین بخیه کردن صورت بیمار، کار را رها کرده و رفته و بعد از سر و صدای همراهان بیمار، یک پزشک دیگر ادامه کار بخیه را دنبال کرده است: «چه خوب می شد مردم به جای این همه انتقاد، نیمه نگاهی هم به مشکلات عدیده پزشکان عمومی بیاندازند و ببینند که تاخیر های طولانی مدت در پرداخت کارانه باعث بی انگیزگی پزشکان عمومی و به دنبال آن،کاهش کیفیت درمان و نارضایتی بیماران شده است. بی صبری ناشی از مشکلات مالی، شیفتهای بی وقفه و سنگین و هم‏چنین عدم تشکلات صنفی برای اظهار اعتراضات شغلی را هم در نظر بگیرید.»

دکتر «فرشاد افشارزاده»، پزشک عمومی بیمارستان «باهنر»کرج معتقد است راه اندازی مطب برای پزشکان عمومی عملا دیگر بی رونق است: افزایش درمانگاه‏ها و بیمارستان های دولتی و خصوصی باعث شده است بازگشایی مطلب شخصی برای یک پزشک عمومی مقرون به صرفه نباشد. از آن جایی که جایگاه پزشک عمومی در ایران با کشورهای خارجی متفاوت است و پزشک عمومی نقش پزشک خانواده را باز نمی کند، تنها گزینهقابل ارزش، کار در بیمارستان ها است.» 

از آن جایی که مردم سانحه دیده در نخستین مراجعه به مراکز درمانی، با پزشکان عمومی کادر اورژانس مواجه می شوند، این دسته از پزشکان بالاترین سطح استرس را در تقابل با افراد آسیب دیده متحمل می شوند.

دکتر افشارزاده در این مورد یک تجربه دردناک دارد: «ساعت دو بامداد بود که یک جوان 17ساله را که از پله پشت بام سقوط کرده و سرش در برخورد با پله به شدت آسیب دیده بود را به بیمارستانآوردند. من شیفت بودم. به سرعت شروع به اقدامات لازم کردم. از آن جایی که احتمال شکستگی مهره های گردن وجود داشت،سریع با پزشک متخصص تماس گرفتم . او تلفنی گفت بهتر استبیمار را حرکت ندهم مبادا شرایط او را بغرنج تر کرده باشم و قرار شد سریع به بالین بیمار برسد. برادر بیمار به تصور این که من با بی خیالی بالای سر او نشسته ام و هیچ اقدامی نمی کنم، بی محابا شروع کرد به کوبیدن مشت و ضربه توی صورتم.همه این ها را داشته باشید و بگذاریدش کنار نپرداختن کارانه و حقوق های معوقه و فکر کنید با این فشار دو سویه چه انگیزه ای برای امثال من باقی خواهد ماند.» 

به گفته این پزشک عمومی، هم اکنون بیمارستان باهنر کرج در حال پرداخت کارانه مرداد و شهریور سال گدشته است که آن هم مشمول کسورات قانونی می شود: «تا مدت ها گفتند قرار است از محل درآمد اختصاصی بیمارستان ها، 50 درصد کارانه های معوقه را پرداخت کنند. گویاروسای بیمارستان ها هم در جریان این بخش‎نامه قرار داشتند و ملزم به اجرای آن  شده بودند. اما با وجود 30 درصد پرداختی بیماران به بیمارستان ها، این کار انجام نشد.»

با وجود همه این مشکلات، چرا پزشکان عمومی رغبتی به راه اندازی مطب خصوصی نشان نمی دهند؟ چرا در بیمارستان های خصوصی مشغول به کار نمی شوند؟ چرا تقاضا برای خدمت در بیمارستان های دولتی چندین برابر ظرفیت موجود است؟ 

دکتر «ملک زاده » می گوید: «بیمارستان های دولتی تمایل چندانی برای استخدام پزشکان عمومی ندارند. راه اندازی مطب هم نیازمند داشتن سرمایه چشم‎گیر است. پرداخت اجاره بهای یک محل مستقل تقریبا از عهده یک پزشک عمومی خارج است. ترجیحدرمانگاه های تخصصی هم به استخدام پزشک متخصص است وساعت های زیادی برای شیفت پزشکان عمومی ندارند. یکی از معدود راه های درآمدزایی، ارایه خدمات پوست و مو است اماهزینه تهیه تجهیزات برای این قبیل کارها بسیار بالا است. تنها مفر پزشکان عمومی، روی آوردن به بیمارستان های دولتی است.»

اغلب پزشکان عمومی در کنار ساعت های شیفت بیمارستانی، کارهای دیگری هم انجام می دهند: «جایگاه ما در نظام سلامت کشور تعریف مشخصی ندارد. مردم ما را با ویترین فریبنده می بینند، مدیران کلان در بخش سلامت و بهداشت درکی از شرایط ما ندارند چون طعم نداری و بدهکاری را نچشیده اند. همکارانم هم هر کدام دغدغه کارهای دیگری غیر از طبابت را در سر می پرورانند و به دنبال پیدا کردن یک شغل پرمنفعت تر هستند تا اموراتشان بگذرد. همکارانی را می شناسم که به کار فروشندگی در سوپر مارکت ها، رانندگی آژانس، رستوران داری و در بهترین شکل، به کار ساختمان سازی مشغول هستند.» 

این پزشک دیگر به انجام سقط جنین در مراکز غیر بهداشتی،فروش غیر قانونی داروهای ترک اعتیاد و ترمیم پرده بکارت دخترانی که در بحران رابطه جنسی بی فرجام قرار گرفته اند و هم‏چنین انجام جراحی های سرپایی سودآور توسط برخی پزشکان عمومی اشاره نمی کند.

می گوید:«متاسفانه بخش مهمی از جامعه تحصیل کرده و کنش‌گر نظام سلامت، این روزها به دلالان و واسطه های خرید و فروش زمین و املاک، فروشندگان سوپر مارکت ها و رانندگان بی هدف و ناامید تبدیل شده اند.» هم 

اکنون درآمد متوسط یک پزشک عمومی ایرانی در ماه بین پنج تا هفت میلیون تومان در نوسان است. این رقم به منزله درآمد سالانه 12 تا 14 هزار دلار برای هر پزشک عمومی است. این در حالی است که بر اساس نتایج یک پژوهش انجام شده توسط سازمان بهداشت جهانی، متوسط درآمد یک پزشک عمومی در کشورهای عضو «OECD» (سازمان همکاری اقتصادی و توسعه که شامل کشورهای ثروتمند توسعه یافته یا در حال توسعه است) بین 43 تا 80 هزار دلار در نوسان است و البته در برخی نقاط جهان هم‌چون لوکزامبورگ، سطح درآمد متوسط یک پزشک عمومی در سال 280 هزار دلار اعلام شده است که این رقم یک استثناست.