سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مهم‌ترین نهاد جمهوری اسلامی به شمار می‌رود. ردپای این نهاد نظامی- امنیتی در همه عرصه‌ها دیده می‌شود؛ از فرهنگ و سینما و محیط زیست گرفته تا اقتصاد و سیاست و محاکم قضایی. اما درعین حال، در هیچ حوزه‌ای حاضر به پاسخگویی نیست.
سپاه در روزهای پس از انقلاب ۱۳۵۷، به دستور روحالله خمینی تشکیل و مهم‌ترین ماموریتش، حفاظت از انقلاب و دستآوردهای آن عنوان شد. اما در سال‌های اخیر، روز به روز به فعالیت‌های آن افزوده شده است. زیر مجموعه‌هایش بزرگ و بزرگتر شدند و تبدیل به یک نهاد موازی با دولت شد؛ نهادی که در همه امور جاری کشور دخالت می‌کند و می‌خواهد از اقتصاد تا فرهنگ و سیاست در ایران را در دست بگیرد.
«ایران‌وایر» در مجموعه‌ای، به این نهاد قدرتمند و مرموز جمهوری اسلامی پرداخته و برای نخستین‌بار، تمام زیر مجموعه‌ها و فعالیت‌های سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی را جمع‌آوری کرده و جزییات حضور این نهاد را در حوزه‌های مختلف با اینفوگرافی و نمودار اینتراکتیو نشان داده است.
در اینفوگرافی تهیه شده، چارت سازمانی سپاه به شکل تصویری نمایش داده شده است و تمام نهادهای تحت امر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در یک عکس گنجانده شده‌اند؛ یک عکس خانوادگی سپاه پاسداران با تمام نوه‌ها و نتیجه‌ها که احتمالا به راحتی از حافظه‌تان پاک نمی‌شود.
در صفحه اینتراکتیو، چارت سازمانی سپاه با همه زیر مجموعه‌های آن مشخص شده است. با اسکرول موس در این صفحه، میتوانید ببینید هر مجموعه از کجا آمده و به کجا وصل است؛ درست مثل یک شجره‌نامه خانوادگی.
این مجموعه بیشک خالی از اشکال نیست. بنابراین، منتظر نظرات و انتقادات شما هستیم تا تغییرات ضروری را در آن اعمال کنیم.
***
- قرارگاه آموزش تربیت و تعالی
قرارگاه «آموزش تربیت و تعالی»، یکی از قرارگاه‌های تابعه «معاونت آموزش و تربیت» سپاه پاسداران است. فعالیت این قرارگاه در راستای «اصلاح فرایندهای ستادی آموزشی» بوده است. به این منظور معاون تربیت و آموزش سپاه در سال ۱۳۸۸، درباره ۶ اقدام در دستور کار این قرارگاه خبر داد. به گفته معاون آموزش و تربیت سپاه در همان سال «این محورها شامل ویژگی‌های پاسدار مطلوب، فرهنگ پاسداری و سازمانی، توقف آموزش‌های غیر ضروری و اصلاح فرایندهای ستاد آموزشی است که در راستای بازنگری همه‌جانبه موضوعات آموزشی مورد نظر فرمانده سپاه صورت می‌گیرد.»
از اقدامات معاونت آموزش و تربیت سپاه و فعالیت قرارگاه به این معاونت می‌توان به «بازنگری به طرح و اجرای هم‌اندیشی‌ها، آسیب‌شناسی رفتار مدیران و فرمانده‌هان با سربازان، بررسی طرح ناصحین، پیش‌بینی طرح‌های کارآفرینی و نشریه‌ای برای این طرح و تمرکز مدیریتی تربیت بدنی سپاه و بسیج در استان‌ها»، اشاره کرد.
- قرارگاه پیشرفت و آبادانی
قرارگاه «پیشرفت و آبادانی»، یک نهاد تازه تاسیس است که از آبان ۱۳۹۵ با فرمان «آیت‌الله خامنه‌ای» تشکیل شده است. «پیشرفت و آبادانی مناطق محروم کشور در ابعاد اشتغالزایی، فرهنگی و سلامت» از مهم‌ترین ماموریت‌های این قرارگاه اعلام شده است. هدف از تشکیل این قرارگاه، «تحقق تدابیر و فرامین» رهبر جمهوری اسلامی و عملیاتی کردن «تجارب ارزنده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا» در جغرافیای استانی اعلام شده است. این قرارگاه‌ها در سطح کشور به عنوان مدل یا بازوهای استانی قرارگاه خاتم‌الانبیا عمل خواهند کرد و بخشی از ماموریت‌های آن را در حوزه‌های محلی بر عهده خواهند گرفت. وجه دیگر کاربرد این قرارگاه، سازمان‌دهی برخی پروژه‌های مقطعی سازمان‌های نزدیک به سپاه مانند «سازمان بسیج دانشجویی» است که پیش از این در قالب «اردوهای جهادی» در مناطق محروم دنبال می‌شد.
فرماندهی و ساختار قرارگاه: قرارگاه‌های پیشرفت و سازندگی به صورت استانی و تحت نظر سپاه هر استان اداره می‌شوند. علاوه بر مسئول قرارگاه پیشرفت و سازندگی که از سوی فرمانده سپاه هر استان، منصوب می‌شود، یک شورای استانی با حضور استاندار یا معاونین استاندار، به سیاست‌گذاری و هماهنگی فعالیت‌های نهادهای دولتی با قرارگاه فعال است.
حوزه‌های فعالیت: اشتغالزایی، محرومیت‌زدایی، کارآفرینی، فرهنگی و سلامت، پنج محور عمده فعالیت‌های قرارگاه پیشرفت و آبادانی اعلام شده است. در نخستین گام فعالیت این قرارگاه، بر اساس یک طرح ملی، قرار است در ۱۰۰۰ دهستان در کل کشور طرح‌های توسعه‌ای انجام شود. در این طرح، در مناطق روستایی، شرکت‌های تعاونی تشکیل شده و به هر تعاونی برای شروع فعالیت، ۲۰۰ میلیون تومان وام با سود صفر درصد داده خواهد شد.
هسته‌های جهادی: در تشکیلات این قرارگاه، فعالیت «هسته‌های جهادی» در دهستان‌ها پیش‌بینی شده است. این هسته‌ها زیر نظر قرارگاه‌های استانی فعالیت می‌کنند و نهادهایی چون بسیج سازندگی هر استان، مسوولان اقتصاد مقاومتی و فرماندهان محلی سپاه نیز در جلسات بالادستی شرکت دارند.
- قرارگاه محرومیت‌زدایی
قرارگاه محرومیت‌زدایی سپاه سال ۱۳۹۳ تشکیل شده است. ریاست این قرارگاه با فرمانده کل سپاه است و معاون هماهنگ‌کننده سپاه، در مقام جانشین او، سیاست‌گذاری این قرارگاه را بر عهده دارد. نیروهایی دریایی، زمینی و هوافضای سپاه، بهداری کل سپاه، مهندسی سپاه، بنیاد تعاون سپاه و قرارگاه خاتم‌الانبیاء از اعضای این قرارگاه محسوب می‌شوند. مصوبات این قرارگاه توسط قرارگاه خاتم‌الانبیاء اجرایی می‌شود. استان‌های هدف این قرارگاه، آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بوشهر، اعلام شده‌اند. سپاه نقطه هدف این قرارگاه را دهستان‌های با ضریب محرومیت ۸ و ۹ تعیین و هدف اصلی تشکیل این قرارگاه را «کاهش فقر در جامعه» اعلام کرده است. ساخت سرویس بهداشتی، مسکن، مسجد، خانه بهداشت، مدرسه و غسالخانه و تامین آب از جمله مهم‌ترین پروژه‌های اجرای شده توسط این قرارگاه است.
- قرارگاه جنگ نرم (قرب بقیه‌الله)
قرارگاه «قرب بقیه‌الله» یا قرارگاه «جنگ نرم»، قرارگاه فرهنگی سپاه محسوب می‌شود که سابقه تاسیس آن به سال ۱۳۹۵ باز می‌گردد. این قرارگاه به عنوان مرکز عملیاتی و راهبری سپاه در جنگ نرم محسوب می‌شود. فرماندهی این قرارگاه بر عهده فرمانده کل سپاه است. جانشین فرمانده قرارگاه، مدیریت امور اجرایی را بر عهده دارد. در حال حاضر سردار «جمال‌الدین آبرومند»، به عنوان جانشین فرمانده سپاه مسئولیت این قرارگاه را بر عهده دارد.
- قرارگاه ثارالله
قرارگاه «ثارالله» مهم‌ترین قرارگاه عملیات شهری - امنیتی سپاه در کشور محسوب می‌شود. این قرارگاه که مدیریت امنیت پایتخت و کنترل شهر تهران را برعهده دارد، در سال ۱۳۷۴ و بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی تشکیل شد. مسئولیت اصلی قرارگاه بر عهده فرمانده کل سپاه است. از ابتدای تشکیل این قرارگاه، جانشین فرمانده سپاه به عنوان فرمانده قرارگاه ثارالله منصوب شد. این رویه به طور معمول حفظ شده است. این قرارگاه از طریق گردان‌های امنیتی مانند گردان‌های «امام علی»، «امام حسین»، «بیت‌المقدس»، «عاشورا» و «الزهرا» و یگان امنیتی «صاحب‌الزمان»، ماموریت‌های امنیتی را انجام می‌دهند. نیروهای این قرارگاه در قالب نیروهای موسوم به «لباس شخصی» نیز ماموریت‌های حود را انجام می‌دهند.
قرارگاه ثارالله در حوادث سال ۱۳۷۸ هم با مصوبه شورای عالی امنیت ملی نقش اصلی در سرکوب اعتراض‌های دانشجویی را بر عهده داشت. پس از حوادث سال ۱۳۷۸ فرماندهان سپاه تصمیم گرفتند فرماندهی قرارگاه ثارالله مستقل باشد. در حال حاضر این قرارگاه به عنوان یک سازمان مستقل عمل می‌کند. قرارگاه ثارالله در سرکوب تظاهرات پس از خرداد ۱۳۸۸ نیز نقش اصلی را برعهده داشت. این قرارگاه متهمان بازداشت شده را در بازداشتگاه‌های خود در زندان اوین بازجویی و شکنجه می‌کرد. بخش دوم فعالیت‌های این قرارگاه، شناسایی و پیشنهادات تهدیدات نرم اعلام شده است. این ماموریت در قالب جنگ نرم تعریف شده و به طور معمول به بازداشت و بازجویی فعالان مدنی، روزنامه نگاران، فعالان شبکه‌های اجتماعی مجازی، موسیقی، سینما و مد منجر می‌شود.
- قرارگاه شهید برونسی
قرارگاه «شهید برونسی»، یک قرارگاه اجتماعی – امنیتی است که در شهر مشهد فعال شده است. فرمانده این قرارگاه توسط فرمانده کل سپاه منصوب می‌شود. این قرارگاه از سال ۱۳۹۳ و با دستور آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و فرمانده کل قوا ساخته شده است. هدف اصلی این قرارگاه، رسیدگی به حاشیه شهر مشهد با اجرای ۷۰۰ پروژه بوده است. این پروژه‌ها اهداف مذهبی دارند. افزایش جمعیت اهل سنت و گسترش اندیشه‌های «وهابیت» دو دلیل مهم نگرانی برای حاشیه شهر مشهد بوده که مهم‌ترین شهر مذهبی شیعیان محسوب می‌شود. این قرارگاه فعالیت‌های خود را در هماهنگی با «ستاد ساماندهی مسائل فرهنگی حاشیه شهر مشهد» پیش می‌برد. ریاست این ستاد بر عهده «آیت‌الله مکارم شیرازی» از مراجع تقلید شیعه ساکن قم و دبیری آن بر عهده «حجت‌الاسلام احمد علم‌الهدی»، نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی است. این ستاد زیر نظر دفتر آیت‌الله خامنه‌ای اداره می‌شود و قرارگاه شهید برونسی، عامل اجرایی آن محسوب می‌شود.
- قرارگاه راهیان نور
سابقه قرارگاه «راهیان نور» به اردوهای دانشجویی سازمان بسیج دانشجویی در سال ۱۳۷۶ باز می‌گردد که اقدام به اعزام کاروان‌های دانشجویی برای بازدید از بازمانده‌های مناطق جنگ هشت ساله ایران و عراق می‌کرد. در گام دوم، سازمان بسیج محلات نیز اقدام به اعزام کاروان‌های مردمی به این مناطق کرد. با گسترش کاروان‌ها و به ویژه از سفر آیت‌الله خامنه‌ای به مناطق جنگی و دیدار با کاروان‌های اعزام شده، در بهمن‌ماه سال ۱۳۷۸ ستاد هماهنگی راهیان نور تشکیل شد.
از سال ۱۳۸۴، ستاد راهیان نور به صورت یک تشکیلات سازمان‌یافته، زیرمجموعه «بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس» وابسته به ستاد کل نیروهای مسلح قرار دارد. در دوره تازه این فعالیت‌ها، از سال ۱۳۸۸، ۱۱ قرارگاه در حوزه‌های ارتش، سپاه، بسیج، نیروی انتظامی، جهاد کشاورزی، فرهنگی، دانشجویی، دانش‌آموزی، حوزه‌های علمیه، رسانه، دریایی و بین‌الملل، تشکیل شده است.
بر اساس مصوبات «سند ملی راهیان نور»، قرارگاه راهیان نور سپاه و بسیج، مسئول تدوین برنامه سالانه، تهیه آیین‌نامه، هماهنگی کاروان‌ها و اعزام افراد متقاضی به مناطق جنگی هستند. تجهیز و آماده سازی پادگان‌ها، تامین و ارائه خدمات رفاهی از قبیل تامین امنیت، تغذیه، اسکان، حمل و نقل و بهداشت و درمان این افراد، برگزاری نمایشگاه و رزمایش‌های فرهنگی و رزمی نیز بر عهده قرارگاه است. در زیرمجموعه هر قرارگاه، «کارگروه‌های تخصصی» و «اتاق وضعیت» فعال است. این قرارگاه‌ها همچنین مسئولیت «هماهنگی و اعزام کاروان‌های دانشجویان و طلاب خارجی حاضر در ایران و جوانان کشورهای اسلامی» را بر عهده دارند. سپاه و بسیج از طریق شرکت تعاونی اتوبوس‌رانی «جوان سیر ایثار» وابسته به بنیاد تعاون بسیج، خدمات حمل و نقل کاروان‌های راهیان نور را بر عهده دارند. در هر کاروان، سه گروه به فعالیت می‌پردازند؛ راوی، مبلغ و خادم. راوی فردی است که وظیفه توضیح و پاسخگویی درباره مسائل جنگ ایران و عراق را بر عهده دارد. مبلغ، روحانی است که درباره مسائل مذهبی سخنرانی می‌کند و به سوالات پاسخ می‌دهد و خادم، فردی است که به صورت داوطلبانه، فعالیت‌های اجرایی را انجام می‌دهد.
- قرارگاه مرکزی امام حسین
قرارگاه مرکزی «امام حسین»، یک مرکز آموزشی ویژه نیروهای بسیج است. ساماندهی و راه‌اندازی گردان‌های امام حسین بسیج از مسئولیت‌های اصلی این قرارگاه بوده است. هدف از تشکیل این گردان‌ها، «آمادگی نظامی و مقابله با تهدیدات دشمن» و «مقابله با تهدیدات امنیتی» اعلام شده است. این گردان‌ها دارای ساختار سازمانی مستقل هستند و در حوزه آموزش‌های نظامی، تحت نظر تیپ نیروی زمینی هر استان اداره می‌شوند. نیروهای عضو این گردان، نیروهای حرفه‌ای آموزش دیده هستند که برنامه آموزشی ماهانه دارند. در جریان حضور ایران در جنگ سوریه، ثبت نام افراد و آموزش اولیه جهت اعزام به سوریه، در گردان‌های امام حسین صورت می‌گرفت و «قرارگاه مرکزی امام حسین» به مرکز اصلی جذب، آموزش و اعزام نیروهای وابسته به سپاه به سوریه تبدیل شد. فرمانده کل سپاه، فرمانده این قرارگاه است و فرد جانشین او، امور اجرایی و مدیریت قرارگاه را بر عهده دارد. این قرارگاه در همه استان‌ها دارای مرکز آموزشی است. قرارگاه‌های استانی به صورت منطقه‌ای مدیریت می‌شوند. این گردان‌ها دارای ساختار سازمانی مستقل هستند و در حوزه آموزش‌های نظامی، تحت نظر تیپ نیروی زمینی هر استان اداره می‌شوند. نیروهای عضو این گردان، نیروهای حرفه‌ای آموزش دیده هستند که برنامه آموزشی ماهانه دارند. در جریان حضور ایران در جنگ سوریه، ثبت نام افراد و آموزش اولیه جهت اعزام به سوریه، در گردان‌های امام حسین صورت می‌گرفت.
مطالب مرتبط:
- سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ چارت تشکیلاتی و شرح وظایف
- فرماندهی کل سپاه و چارت تشکیلاتی آن
- نماینده ولی‌فقیه در سپاه و معاونت های وابسته به آن
- نهادهای اطلاعاتی و امنیتی سپاه و زیرمجموعه های آن
- نهادهای فرهنگی و علمی تحت نظر سپاه
- نهادهای اقتصادی تحت نظارت سپاه؛ بخش اول ، قرارگاه خاتم الانبیا
- نهادهای اقتصادی تحت نظارت سپاه؛ بخش دوم، بنیاد تعاون سپاه
- سپاه استان ها
- نیروی زمینی سپاه و قرارگاه‌های وابسته به آن
- نیروی قدس سپاه
- نیروی دریایی سپاه
- نیروی هوافضای سپاه
- بسیج مستضعفین؛ سازمان‌ها و معاونت ها
- بنیاد تعاون بسیج ؛ شرکت ها و موسسات وابسته
- نهادهای اجتماعی و فرهنگی تحت نظارت بسیج
- نهادهای علمی تحت نظارت بسیج
- پایگاه های مقاومت بسیج
- قرارگاه‌ها و تشکیلات نظامی وابسته به بسیج
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر