علیرضا فغانی: ما نمی‌توانستیم بازی‌‌های عربستان و امارات را داوری کنیم

«علیرضا فغانی» در جام جهانی روسیه معادله‌های همیشگی فوتبال ایران را تغییر داد. برای نخستین بار او به همراه رضا سخندان و محمد منصوری، یک تیم داوری ایرانی را در بزرگترین تورنمنت جهان فوتبال شکل دادند. این اولین بار بود که بجز تیم ملی، ایران یک تیم دیگر هم در جام جهانی داشت.

فغانی قضاوت فینال جام ملت های آسیا، قضاوت در سه دوره جام باشگاه‌های جهان و داوری فینال رقابت‌ها در سال ۲۰۱۶، داوری در جام کنفدراسیون ها و قضاوت بازی نیمه نهایی، داوری بازی فینال المپیک ریو و قضاوت در مهمترین بازی‌های جام باشگاه‌های آسیا و چهار قضاوت مهمترین بازی‌های جام جهانی روسیه از جمله دیدار رده‌بندی را در کارنامه خود دارد. او البته به اندازه توانایی و افتخاراتش در ایران مورد تکریم نبود. از تهدید به حضور در کمیته اخلاق گرفته تا مشکلات مالی همیشگی داوران و تنها ماندن در راه آماده‌سازی‌های دائمی برای تورنمنت‌های بین‌المللی و حتی محرومیت‌های گاه و بیگاه از داوری در لیگ ایران.

این بار کنفدراسیون فوتبال آسیا تصمیم گرفت در آستانه آغاز جام ملت‌های آسیا از فغانی و تیم داوری‌اش به صورت ویژه تقدیر کند. یک روز مانده به افتتاحیه تورنمنت، «شیخ سلمان» رییس کنفدراسیون فوتبال آسیا از سه داور ایرانی که در جام جهانی روسیه حضور داشتند تقدیر کرد. همین پیش‌زمینه‌ای بود برای تصور حضور پررنگ داوران ایرانی در جام ملت‌های امارات.

اما علیرضا فغانی فقط دو بار در این تورنمنت شانس داوری پیدا کرد. صعود ایران به نیمه‌نهایی جام ملت‌های آسیا هم باعث شد آنها شانس قضاوت در بازی‌های نیمه نهایی و فینال را از دست بدهند. داورانی که چهار بازی حیاتی در جام جهانی را داوری کرده بودند چرا در آسیا در سایه ماندند؟

 

آقای فغانی این شاید مهمترین سوال این روزهای داوری فوتبال ایران باشد که چرا مهمترین داور آسیا در جام جهانی روسیه، در جام ملت‌های آسیا فقط دو بازی را داوری کرد؟

• خب ببینید؛ من به عنوان داور وظیفه دارم که خودم را در شرایط آرمانی نگه دارم. شرایط آرمانی بخشی مسئله روحی و روانی است و بخشی هم آمادگی جسمانی. حال چه در داخل ایران و چه بیرون از کشور، این مسئولین هستند که تشخیص می‌دهند من چند بار و در چه بازی‌هایی داوری کنم. یک چیزی شبیه داستان بازیکن فوتبال برای مربی.

 

کنار همه این کلیشه‌ها، آیا برای خود علیرضا فغانی قابل پیش‌بینی بود که فقط برای دو بازی انتخاب شود؟

• من می‌توانم به این شکل به ماجرا نگاه کنم که دوره قبل همین جام ملت‌های آسیا، کنفدراسیون به من ۵ بازی داد. در جام جهانی هم ۴ بازی که شاید برای خیلی‌ها قابل پیش بینی نبود. نه در دوره‌های قبل کسی حق داشت بپرسد چرا به فغانی این تعداد داوری دادید و نه این دوره. پس وقتی فقط دو ابلاغ به من می‌رسد فکر و خیال نمی‌کنم.

 

فکر می‌کنم این دوره کلا پرتنش‌ترین جام ممکن برای کنفدراسیون فوتبال آسیا بود. تقریبا تمام خاورمیانه در اختلافات سیاسی غرق شده و هر بازی دو کشور غرب آسیا می‌توانست یک فضای پرتنش ایجاد کند. شاید همین مسئله هم در انتخاب داوران برای کنفدراسیون فوتبال آسیا دخیل بود.

• متاسفانه این دوره همه چیز تحت تاثیر مسايل سیاسی قرار گرفت. مثلا ما (تیم داوری ایران) نمی‌توانستیم برای بازی‌ تیم‌های ملی عربستان و امارات داوری کنیم. حتی برای قطر هم قرار شد  از داوران ایرانی استفاده نشود. برای داوران عربستان و امارات هم همین داستان صدق می‌کرد. آنها حق نداشتند برای بازی ایران و قطر سوت بزنند. یعنی چینش‌ها فقط مختص ما نبود. من شاید از این که تا این حد سیاست وارد فوتبال آسیا شده اذیت شوم اما به هرحال تصمیم درستی بود که کنفدراسیون آسیا در این مقطع زمانی گرفت. ما هم که باید تبعیت می‌کردیم.

 

شما را هم زودتر به ایران برگرداند. گفتند داوران چهار کشوری که تیم‌های ملی‌شان به نیمه‌نهایی رسیده، کارشان در جام تمام شده است.

• این قانونی است که گاهی اجرا می‌کنند و گاهی هم نه. به نظر من هم طبیعی بود.

 

شاید بیشترین اقبال برای «روشن ایرماتوف» داور ازبکستانی بود. کشورش در این مناقشه‌های سیاسی نقشی نداشت و بیشترین قضاوت‌ها را هم از کنفدراسیون فوتبال آسیا گرفت. اما در مورد آقای ایرماتوف این پیش فرض وجود داشت که چون در جام جهانی روسیه حضور پررنگی نداشت، شاید این دوره هم زیر سایه تیم داوری ایران بماند.

• روشن ایرماتوف یک سال از من بزرگتر است. یادمان هم باشد که رکورد قضاوت در جام جهانی را دارد. شاید در روسیه کمرنگ بود ولی نه داوری‌اش و نه کارنامه‌اش زیر سوال نمی‌رود. چیزی که شاید شما ندانید این است که من و روشن ایرماتوف دوستان بسیار خوبی برای هم هستیم. سال‌هاست رابطه بسیار نزدیکی داریم و بارها سر مسائل مختلف داوری به هم کمک کردیم. برای من واقعا مهم نیست مسئولین کنفدراسیون چه تصمیمی می‌گیرند. این که من بیشتر داوری کنم یا ایراماتوف هم حتی برای ما اهمیت ندارد.

 

از زمانی که به ایران برگشتید کمی دایره گفتاری شما گسترش پیدا کرده است. در برنامه‌ای که با «علی انصاریان» در شبکه تهران داشتید خیلی صریح از مهدی تاج رییس فدراسیون فوتبال انتقاد کردید. شاید کمی کلام‌تان آمیخته به طنز هم بود، اما به نظر می‌رسید متفاوت از قبل بود.

• من همیشه کاری را می‌کنم که مطمئنم درست است. حرفی را می‌زنم که در آن تردید ندارم. این که حرفی بزنم و بعد تصمیم بگیرند من را بخاطر همان حرف‌ها مواخذه کنند هم برایم مهم نیست. هرچند بعید هم می‌دانم چنین اتفاقی بیفتد. من بارها گفتم که تا وقتی مسئولین فدراسیون فوتبال دلشان بخواهد برای فوتبال ایران داوری می‌کنم. همین قضیه در مورد کنفدراسیون و فیفا هم صدق می‌کند. روزی اگر گفتند نیا، با کمال احترام می‌پذیرم. من به تمام آ‌ن‌چه فکر می‌کردم در داوری رسیدم. نه این که دیگر انگیزه بزرگی نداشته باشم، اما به هرحال حق خودم هم می‌دانم که آن‌چه می‌بینم را بگویم. چه در فوتبال ایران و چه در فوتبال آسیا کسانی هستند که صد در صد لیاقت جانشینی من را دارند. با کمال میل هم به این که جای مرا بگیرند کمک می‌کنم.

 

مشهور هستید به غروری که شما را از بخش عمده‌ای از جامعه فوتبال ایران دور کرده. می‌گویند علیرضا فغانی برای خودش جزیره‌ای ساخته دورتر از فوتبال ایران و آنجا زندگی می‌کند.

• من از همین شهر، از همین ممکلت و از همین مردم بزرگ شدم. چیزی هستم شبیه به همه آدم‌‌های دیگری که کنار من زندگی می‌کنند. اما شاید در فوتبال ایران دوستانی باشند که اصلا دلم نخواهد آن‌ها را ببینم. در عین حال بسیاری هم هستند که از دیدن آن‌ها لذت می‌برم. چه در زمین بازی و چه در شهر. این که اسمش را غرور می‌گذارند یا هر چیز دیگری اختیار آن‌هاست.

 

و این غرور یا شاید به قول شما رسیدن به هر آن‌چه می‌خواستید در داوری به آن برسید و رسیدید، انگیزه‌های بهترین داور آسیا را برای ادامه راه کم نمی‌کند؟

• هر مسابقه، هر بازی و هر تورنمنت برای من یک انگیزه جدید است. وقتی به جایی برسم که حس کنم نباید ادامه بدهم می‌گویم خداحافظ همگی. هنوز به آنجا نرسیدم.