«آیسان» آن روز رفته بود به پدر و مادرش سرکشی کند. او شنیده بود روستای پدر و مادرش در معرض سیل گرفتگی است. غروب همان روز برگشته بود به خانه‌‌اش در حومه «آق قلا»، نرسیده به روستای «محمدآباد». آیسان نیمه شب با صدای مهیب آب از خواب بیدار می‌شود و وقتی عمق فاجعه را میفهمد، دست دو کودکش را میگیرد و به سمت پشت بام فرار می‌کند.
با این که از چند روز قبل آق قلا درگیر آب گرفتگی و سیل بود اما به نظر می‌رسید محله آنها ایمن است چون در منطقه مرتفع‌تری قرار دارد و مسوولان هم نسبت به تخلیه آنجا هشدار نداده بودند:«خیال کنم دو یا سه نیمه شب بود. خانه‌‌ام بالای مسیل باریکی قرار دارد که سالهای سال است خشکیده. با صدای بلند غرش آب بیدار شدم. بچه‌هایم شش ساله و ۱۳ ساله هستند. خیلی ترسیده بودند. وحشتناک بود. بلافاصله خودمان را به پشت بام رساندیم و توی تاریکی شب و زیر باران بی‌امان، بدون بالاپوش مناسب منتظر کمک ماندیم.»
آن شب همه جا تاریک بوده و به جز صدای آب، هیچ صدایی نمی‌آمده است. آیسان بچه‌ها را گرفته بود توی بغلش: «خودم را سرزنش می‌کردم که کاش وقت دویدن به سمت پشت بام، یک پتو هم برداشته یا از شرایط اطراف درس گرفته و محل را ترک کرده بودم. دو ساعتی آن جا بودیم و می‌لرزیدیم که صدای یک تراکتور آمد. یکی از همسایه‌ها که می‌دانست ما خانه هستیم، با تراکتور به دادمان رسید. شاید اگر او نبود، از سرما و باران تلف شده بودیم. ما تا فاجعه نیامد داخل خانه‌هایمان، از آمدن سیل خبردار نشدیم.»
امروز نهمین روزی است که سیل ویرانگر بیش از ۲۰ استان ایران را در خود بلعیده است. در ابتدا از استان مازندران شروع شد و به استان گلستان رسید و پس از آن که طومار روستاهای شمال را در نوردید، دامن شهرهای بزرگی چون شیراز را هم گرفت و قربانی‌های بسیاری به جا گذاشت.
بر اساس آمارهای رسمی، تنها در روز گذشته ۱۹نفر در شهر شیراز به کام مرگ فرو رفتهاند. این در حالی است که مردم محلی از چندین برابر بودن این آمارها و تعداد زیاد مفقودین می‌گویند.
«میرنعیم»، از سیل زدگان روستای «ایمر توره ملا»، از توابع شهرستان گنبد کاووس بر خلاف آیسان، از وقوع سیل مطلع بوده است. او به «ایران‌وایر» می‌گوید: «اهالی روستا از دو روز قبل می‌دانستند که آب دارد به سمت آق قلا می‌رود. فقط مشکل این جا بود که نمی‌دانستیم چه باید بکنیم.»
آن چه که مصیبت آق قلا را تشدید کرده، احداث ریل قطاری است که هنوز افتتاح نشده و در قسمت غرب آق قلا قرار دارد و به شکل یک خارک ریزه بسیار مستحکم است.
به گفته این شهروند که همه زندگی خود را در سیل اخیر از دست داده، هیچ تونل یا پلی روی ریل قطار تعبیه نشده است:«اساسا پیشبینی نشده بود که اگر پشت ریل راه آهن آبگرفتگی ایجاد شد، این آب چه طور باید از زیر ریل عبور کند.»
میرنعیم می‌گوید در حال حاضر آب جمع شده با منفجر کردن بخشی از ریل دارد بسیار آرام از شرق به غرب حرکت می‌کند و در حال عبور از وسط و اطراف آق قلا است:«ولی متاسفانه شکاف ایجاد شده کافی نیست و به همین دلیل هم آب با رسیدن به ریل آهن مجددا به سمت شهر برمی‌گردد.»
او اضافه می‌کند: «اگر باز هم بارش باران ادامه پیدا کند، تمام شهر را تبدیل به یک دریاچه می‌کند. با این که با افتخار می‌گویند با انفجار محدود در مسیر راه آهن، راه برای خروج هر چه سریعتر آب باز شده اما به علت این که این خط آهن در طول آب‌های جمع شده امتداد دارد، باز هم آب به کندی در حال خروج است.»
به گفته این شهروند، مردم قبل از حضور نیروهای فرمانداری و سپاه در منطقه، می‌دانستند تنها راه نجاتشان ایجاد راهی از مسیر زیرساخت‌های راه آهن است:«اما حقیقتا جرات این را نداشتند که دست به کار بشوند چون از مشکلات و بگیر و ببندهای بعدش می‌ترسیدند.»
او می‌گوید سیل در این منطقه اتفاقی غیرعادی نیست اما قبل از احداث ریل قطار، آب به سرعت مسیرش را پیدا می‌کرد و خارج می‌شد: «این بی‌تدبیری و این که دیر به فکر راه حل فعلی رسیدند، فاجعه را رقم زد.»
میرنعیم که از نزدیک شاهد این فاجعه بوده است، تاثیر خطای انسانی را بیشتر از یک بلای طبیعی می‌داند: «در گذشته و در سالهای ۱۳۸۱ و ۱۳۸۲ که در روستاهای «کلاله» سیل آمده بود، حجم آب در سطح بسیار بحرانی‌تری بود اما این فاجعهٔ انسانی را درست نکرد چون دامی به نام ریل قطار آنجا کشیده نشده بود.»
«مسعود گل تپه» الان چهار شبانه روز است نخوابیده. او از اهالی گنبد کاووس است. خانه عمویش در «کوی پلیس» شهر گنبد قرار دارد اما خانه خودش زیر آب است. پسر عموی مسعود مفقود شده و هیچ اطلاعی از سرنوشتش در دست نیست. او می‌گوید در این منطقه هیچ راهی برای خروج آب وجود ندارد و آب همان جا نشست کرده است و کم نمی‌شود تا شاید بشود خبری از گمشدگان پیدا کرد: «هیچ مسوول و کس و کاری وجود ندارد. این باور عمومی هست که این همه بی‌تفاوتی ناشی از اختلاف مذهبی است.»
بیشتر اهالی این منطقه سنی مذهب هستند: «بی‌کسی مردم و دردشان در سکوت بیش از همه چیز رنجبار است. عده زیادی بی‌خانمان شده‌‌اند. بچه‌ها و زنها نه تن پوش دارند، نه سقف. کسی هم با لباس دولتی رد نمی‌شود. من که راستش حتی یک امدادگر هلال احمر در طول این چهار روزه ندیدم به جز محلیها. ولی در خبرها عکسهای بسیجیها و سپاهیها و ارتشیها را می‌بینید که دارند کار می‌کنند برای مردم. حقیقتا نمی‌دانم اینها کجا کار می‌کنند که ما نمی‌بینیم. »
او از کارشناسان محلی شنیده است که خطر سیل مجدد دور نیست: «بعد از احداث سدهای گلستان یک، دو و سه، شهر گنبد کاووس همیشه در معرض یک فاجعه بالقوه است. بعید نیست طی یکی دو روز آینده با بارش زیاد باران، فاجعهٔ انسانی دیگری رخ بدهد. این سدها در اطراف گنبد و به واسطه سپاه ساخته شده‌‌اند. سدهایی که بر روی رودهای "اترک" و "گرگانرود" اجرا شده، در بالادست شهر گنبد قرار دارند. از طرفی، گنبد از لحاظ موقعیت ارتفاعی، در پایین دست سد قرار دارد و شیب منطقه کلا از شرق به غرب به سمت گنبد است. طبیعتا گنبد در جای پست‌تر و گودتری است. بنابراین اگر اتفاقی برای این سدها بیفتد، گنبد دچار یک فاجعهٔ انسانی دهشتناک خواهد شد.»
به گفته این شهروند اهل گنبد کاووس، در میان مردم شایعه شده که سپاه با ساختن این سدها، خواسته است اهالی گنبد را که به خاطر اختلافات مذهبی، «غیر خودی» هستند، کنترل کند: «من نمی‌دانم این نظریه تا چه حد درست یا بدبینانه است اما مردم می‌گویند آنها می‌خواهند هر اعتراضی که در گنبد رخ بدهد را با باز کردن این سه سد کنترل کنند.»
«فائزه راهدار»، هم خودش آواره شده و هم خواهرش را در جاده آق قلا به گنبد کاووس گم کرده است. پسرش را هم چند روزی می‌شود که ندیده چون او در حال کمک رسانی به افراد محلی است. خواهرش قرار بود برای تعطیلات عید به آق قلا بیاید اما هنوز به مقصد نرسیده است. فرزندان خواهرش گفته‌‌اند او چهار روز پیش خانه را به مقصد آق قلا ترک کرده است. فائزه امیدوار است که خواهرش در یکی از روستاهای بین راه به امید تمام شدن باران و سیل متوقف شده باشد و به زودی به خانه برگردد: «مردم آق قلا آواره شده‌‌اند. خانه من زیر آب است. اهالی "مراوه تپه" و روستاهای "میزعلی"، "سلاق یلقی"، "آق زبیر" و خیلی روستاهای دیگر هم بی‌خانمان شده‌‌اند. باور کنید همه این چیزهایی که در تلویزیون می‌گویند برای کمک به مردم و این که کمترین خسارت را دیده‌‌اند، دروغ است. من خودم الان چند روز است یک وعده غذای گرم نخورده‌‌ام. ای کاش رییس هلال احمر وسط این بلبشوی مردم نمی‌رفت رستوران آن چنانی تا دل مردم نمی‌گرفت از دولتیها. هیچ خبری از مواد غذایی یا پتو یا سرپناه نیست. باغ زیتونمان را کاملا آب برده است و هیچ چیزی برای دلخوشی نداریم. مغازه‌ها بسته‌‌اند و مردم درگیر کمبود مواد غذایی هستند. یعنی مغازه‌ها هم اگر باز بود، پولی نیست که بتوان خرید کرد. همه چیز زیر آب مانده است.»
با این که «علی اصغر پیوندی»، رییس جمعیت هلال احمر ایران می‌گوید امدادرسانی به حد کفایت انجام شده و آب گرفتگی در آق قلا کاهش یافته و به سمت شهرهای سیمین شهر و گمیشان در حال حرکت است اما اهالی آق قلا می‌گویند آب جمع شده در سطح شهر خارج نشده و هنوز هم مردم به شدت نیازمند امداد هستند. آنها می‌گویند تنها افرادی که در حال کمک کردن مشاهده می‌شوند، مردم محلی هستند که با قایق‌های کوچک شخصی به سیل زدگان کمک می‌کنند.
فائزه هنوز هم جایی برای اسکان نیافته است: «شما جستوجو کنید و به من بگویید کجا باید بروم، من می‌روم همان جا. می‌گویند مردم به مدارس و مناطقی که برای اسکان آنها در نظر گرفته شده است بروند اما نمی‌گویند آدرس این مدارس کجا است. هیچ گونه اطلاع رسانی وجود ندارد. تلگرام و همه وسایل ارتباط جمعی هم که فیلتر هستند. من نمی‌دانم از چه طریقی قرار است اطلاع رسانی کنند؟»
مطالب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر