خداحافظی با جعفر کاشانی؛ دیپلمات فوتبال ایران که قرار بود خلخالی اعدامش کند

«جعفر کاشانی»، دیپلمات باشگاه «پرسپولیس» درگذشت. او را با القابی مانند «پیش‌کسوت» یا «رییس هیات مدیره» این باشگاه می‌شناختیم. اما حقیقت این است که ساکت‌ترین، خاموش‌ترین و بی‌ادعاترین دیپلمات تاریخ فوتبال ایران بود.

یازدهم اسفندماه سال ۱۳۲۲ در تهران متولد شده بود. در باشگاه‌های «شاهین» و پرسپولیس بازی می‌کرد و بعد از ۲۱۹ بازی باشگاهی و ۳۸ بازی ملی، کفش‌ها را آویخت و رفت. او آذر سال ۱۳۵۳ خورشیدی برای همیشه با فوتبال خداحافظی کرد. پس از آن به عنوان  کارمند سیاسی وزارت امور خارجه، مشغول به کار شد.

یک مصاحبه از «صادق خلخالی» می‌تواند مقدمه ورود به دنیای ناشناخته جعفر کاشانی باشد. سال ۱۳۶۱، روزنامه «کیهان» در گزارشی از دیدار صادق خلخالی با «علی‌اکبر ولایتی»، وزیر وقت امور خارجه ایران خبر داد و به نقل از حاکم شرع و رییس دادگاه‌های انقلاب اسلامی وقت نوشت: «هنوز نارسایی‌هایی در کار وزارت امور خارجه وجود دارد. در سفارت ایران در دبی اشخاصی وجود دارند که گذرنامه افراد ضدانقلاب را که از ایران فرار کرده‌اند، می‌گیرند و آن‌را ویزا می‌کنند.»

این البته ادبیات صادق خلخالی بود که عینا روزنامه کیهان منتشر کرده بود؛ ادبیاتی که باور داشت گذرنامه را ویزا می‌کنند. در ادامه گزارش آمده بود: «شخصی به نام جعفر کاشانی که ورزشکاری فاسدالاخلاق بوده و این آدم را در آن‌جا سرپرست کنسول‌گری کردند و بعد هم وقتی پرونده‌اش به جریان افتاد، فهمیدند آدم نابابی است. او را خواستند اما نیامده به آلمان رفت.»

ماجرا از این قرار بود که صادق خلخالی، حاکم شرع دادگاه‌های ایران تابستان سال ۱۳۶۱ و زمانی که ایران درگیر جنگ منطقه‌ای با عراق بود، برای دیدار با «معمر قذافی» به لیبی سفر کرد. پس از آن به دبی رفت تا در آن‌جا برای مسلمین امارات سخنرانی کند. محور سخنرانی هم این بود: «لزوم جایگزینی نام خلیج اسلامی به جای نام خلیج فارس».

جعفر کاشانی متوجه درخواست خلخالی می‌شود و با او مخالفت می‌‌کند. در روایت شفاهی که خودش سال ۱۳۸۰ نقل کرده، گفته بود: «ما متوجه شدیم که آقای خلخالی می‌خواهند به اماراتی‌ها پیشنهاد تغییر نام خلیج فارس را بدهند. من مخالفت کردم و او را به تهران برگرداندم.»

روایت‌هایی غیررسمی هم وجود دارد از درگیری کاشانی و خلخالی در کنسول‌گری. اما به تایید هیچ‌کدام نرسیده است؛ همان‌طور که درخواست اجرای حکم خلخالی برای اعدام کاشانی به تایید مقام‌های وزارت خارجه نرسید.

اما آن‌چه به روشنی می‌دانیم، این است که صادق خلخالی درخواست رسمی بازگرداندن جعفر کاشانی به ایران را داده بود. با این حال، وزارت امور خارجه (شاید) از بیم اعدام شدن کارمند سیاسی خود، او را ابتدا به سفارت ایران در آلمان و بعد بریتانیا و سوریه فرستاد.

سال ۱۳۶۴ کاشانی را به ایران برگرداندند. کارمند وزارت خارجه ماند تا با همان سمت بازنشسته شود. اما دیگر مسوولیت‌های سیاسی را قبول نکرد. رفته بود سراغ تاسیس دوباره باشگاه «شاهین» و زنده کردن باشگاهی که شاید بتواند همان سازندگی گذشته را در فوتبال ایران تکرار کند. اما موفق نشد. مسیر برایش هرگز همراه نبود.

در سال‌های دهه ۸۰، بارها نامش به عنوان گزینه مدیرعاملی باشگاه پرسپولیس هم مطرح شد اما نه خودش اصراری داشت و نه مدیران به او چراغ سبز نشان دادند. در نهایت هم به با حکم «مسعود سلطانی‌فر»، وزیر ورزش و جوانان دولت «حسن روحانی»، به ریاست هیات مدیره باشگاه پرسپولیس منصوب شد؛ پستی که کاملا تشریفاتی و بدون هیچ دایره اختیاراتی است.

وب‌سایت «۹۰» در مورد علت فوت جعفر کاشانی نوشته است: «مرحوم کاشانی روز گذشته به دیدار پزشک قلب خود رفت و به او گفته شد که باید آزمایش هسته‌ای روی قلب خود انجام دهد و جواب این آزمایش امروز به دکتر معالج برسد. او شب گذشته آزمایش هسته‌ای را روی قلب خود انجام داد و صبح امروز قرار بود راننده او به دنبالش برود تا بتواند با پزشک معالجش دیدار کند. راننده مرحوم کاشانی پس از این که به منزل رییس هیات مدیره پرسپولیس می‌رسد، زنگ خانه را به صدا درآورده و مرحوم کاشانی در را برای او باز می‌کند. اما پس از این‌که دقایقی از منزل بیرون نمی‌آید، راننده او به داخل خانه می‌رود و می‌بیند مرحوم کاشانی روی پله‌ها افتاده است.»

او در زمان فوت، تنها بود. همسرش به کربلا رفته، پسرش در کیش است و دخترش هم در اسپانیا. قرار است مراسم ختم او صبح روز جمعه برگزار شود.