«بگو ... خوردم تا دستم به خون نجست آلوده نشه. اگه نگی فردا شب این موقع شب اول مرگته. ردت رو زدم و کامل می‌شناسمت. بگو افتخار همه ما سپهبد قاسم سلمانیه. اگه نگی به والله می‌کشمت.» پس از کشته شدن «قاسم سلیمانی»، برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی که مطالبی در انتقاد از عملکرد او منتشر کرده بودند، با پیام‌های تهدیدآمیز و توهین‌آمیز زیادی مواجه شدند. «سارا»، یکی از افرادی است که از یک اکانت با نام مستعار پیام‌های تهدیدآمیز دریافت کرده است. او تصویر برخی از این پیام‌ها را برای کمپین «ما شهروندان دیجیتال» فرستاده است. این کمپین از شهروندان خواسته از آزارهای آنلاین اسکرین‌شات بگیرند و برای آن‌ها بفرستند.
در سایت این کمپین درباره آزار آنلاین نوشته شده: «بعضی شهروندان دیگران را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند و به خاطر اعتقادات، جنسیت، زبان و هویت جنسی و موارد شخصی دیگر به آن‌ها توهین می‌کنند.» انتشار اطلاعات خصوصی افراد، توهین و تهدید از مصادیق آزار آنلاین هستند. کمپین شهروندان دیجیتال قرار است با آموزش‌هایی که دراین‌باره به شهروندان می‌دهد آن‌ها را در برابر این آزارها ایمن کند: ««آزار آنلاین» می‌تواند هم آزادی بیان و هم حریم خصوصی افراد را نشانه بگیرد و این در حالی است که ما از هویت اصلی آزاردهندگان مطلع نیستیم و همین موضوع به فشار روانی این آزارها اضافه می‌کند.»
مساله دیگری که این کمپین به آن می‌پردازد، آگاهی درباره اطلاعات غلط و گمراه‌کننده‌ای است که عامدانه و باهدف در فضای مجازی منتشر می‌شود و در برخی موارد موردتوجه کاربران قرار می‌گیرد.
«شیرین عبادی»، در آگهی تصویری کمپین «ما شهروندان دیجیتال» این موضوع را توضیح می‌دهد که «علیرغم دسترسی آسان به حجم زیاد اطلاعات از طریق اینترنت، ما درگیر مشکل دیگری شده‌‌ایم به نام آلودگی اطلاعاتی.»
او می‌گوید خبرهای جعلی باعث گمراهی می‌شود. اینکه یک خبر نادرست را برای بقیه ارسال کنند و به اعتبار شخص منتشرکننده، دیگران هم آن را باور کنند.
به باور این فعال حقوق بشر، این وظیفه ماست که از صحت اخبار منتشرشده مطلع باشیم و برای این کار بهتر است به وب‌سایت «ما شهروندان دیجیتال» مراجعه کنیم.
اهدافی که دست‌اندرکاران این کمپین تشریح کرده‌اند، برای زندگی امروزی لازم و ضروری به نظر می‌رسند اما مشخص نیست این اهداف اساسا از مسیر آموزش شهروندان قابل‌دستیابی است؟
اهدافی همچون «پیدا کردن راه‌هایی برای حفاظت از اطلاعات در مقابل هکرها و حملات سایبری، همگرایی عمومی در مسیر مبارزه با تحریف واقعیت و اخبار جعلی، مقابله با انحراف ظریف اخبار و دست‌کاری داده‌ها و تحریف واقعیت، حفاظت در مقابل انتقام‌جویی جنسی و آزار آنلاین، فهم و تشخیص بین واقعیت و یا خبر دست‌کاری شده ایی که می‌تواند ترکیبی از واقعیت و دروغ باشد یا شناسایی عباراتی چندوجهی یا کلیدواژه‌هایی که به شکلی پنهانی و موذیانه، آن چیزی که در واقعیت رخ‌داده را دگرگون جلوه می‌دهند.»
غیر از شیرین عبادی چهره‌های سرشناس دیگری هم کمپین «ما شهروندان دیجیتال» را همراهی می‌کنند. «نازنین بنیادی»، «مسیح علی‌نژاد» و «فیروز نادری» شهروندان را برای پیوستن به این کمپین تشویق و ترغیب می‌کنند.
«نازنین بنیادی»، هنرپیشه ایرانی- بریتانیایی که در دنیای مجازی نیز فعال است، در یادداشتی که روز ششم دی‌ماه در وب‌سایت رادیو فردا منتشر کرده به ماجرای «حسین فهمیده»، کودک-قهرمانی اشاره می‌کند که زمان جنگ بین ایران و عراق برای تهییج افکار عمومی ساخته‌وپرداخته شد و او را نمونه تحریف اطلاعات می‌داند.
به گفته او حسین فهمیده «دانش‌آموزی بود که در جنگ کشته شد ولی نه زیر تانک رفت و نه نارنجک به خودش بست» بلکه «ستاد تبلیغات جنگ» که در آن دوران مسوولیت تبلیغات و حماسه‌سازی از جنگ سربازان ایرانی در جنگ را برعهده داشت، نحوه کشته شدن حسین فهمیده را تحریف کرد و واقعیت را به‌گونه‌ای دیگر نشان داد.
پس از مرگ «حمید هوشنگی»، روزنامه‌نگار پیشکسوت بسیاری از او نقل کردند که داستان حسین فهمیده که حتی در کتاب‌های درسی هم منتشر شده است، ساخته‌وپرداخته ذهن او برای قهرمان‌سازی در جنگ بوده است.
دست‌اندرکاران کمپین «ما شهروندان دیجیتال» می‌گویند هدف کمپین، پرهیز از این تحریف‌ها و همچنین آموزش شهروندانی است که هر روزه با تهدیدات متعددی در عرصه دیجیتال مواجه‌اند. آموزشی که می‌تواند به شهروندان عادی کمک کند تا ابزارهای شناسایی و مقابله با تهدیدهای موجود را بشناسند.
از یک کارشناس اینترنت سوال می‌کنم آیا پیوستن به این کمپین می‌تواند در کاهش جرایم اینترنتی یا تحریف واقعیت موثر باشد؟
«امیر رشیدی» که یازده سال گذشته‌اش را صرف مطالعه در مورد خطرات دنیای دیجیتال کرده، به ایران‌وایر می‌گوید راه‌اندازی هر کمپینی که مسیرش برای آموزش شهروندان باشد نشانه خوشایند و خوبی است.
«این آموزش‌ها معمولا موثر است اما به‌تنهایی کافی نیست. آن‌ها لازم‌اند و به آگاهی‌بخشی شهروندان کمک می‌کنند، هرچقدر هم انجام بشود بازهم کم است منتها مشکل ما با آموزش آنلاین، طراحی پوستر و آموزش اکتیویست‌های دنیای دیجیتال به‌تنهایی مرتفع نمی‌شود. این‌همه تمرینات و آموزش‌های مختلف در طول ده سال گذشته برگزار شده ولی همچنان مشکل پابرجاست دلیلش هم آن است که افراد، این آموزش‌ها را فراموش می‌کنند. یک هدف اساسی که باید زیربنای همه این آموزش‌ها باشد، تغییر رفتار دیجیتال برای کاربران آنلاین است.»
به گفته این کارشناس اینترنت، هدف اساسی باید فرهنگ‌سازی و تغییر رفتارهای آنلاین در سطح عمومی باشد.
«آدم‌ها آموزش می‌بینند اما هیچ تضمینی وجود ندارد که این مباحث را درست آموخته باشند یا آن را در مسیر زندگی اجرا کنند و طبیعی است که بعد از چندی هم فراموششان می‌کنند.»
او بر وجه دیگر ماجرا تاکید می‌کند، اینکه تکنولوژی روزبه‌روز در مسیر پیشرفت و تغییر است و آموزش‌ها ممکن است از سرعت تکنولوژی عقب بمانند. «تکنولوژی مثل موجود زنده‌ای است که مدام در حال رشد است و رشدش به حدی است که تو نمی‌توانی به سرعت آن، آموزش ببینی. درنتیجه نیازمند یک کار متداوم و ریشه‌داری مثل تغییر اساسی رفتار است. برای همین است که درعین‌حال که به باور من این کمپین‌ها نیاز روز جامعه ماست اما درعین‌حال باید بدانیم که کافی نیست.»
امیر رشیدی هدف اصلی برای دستیابی به ایمنی آنلاین را تغییر رفتار شهروندان دیجیتال می‌داند: «گاهی چون موضوع نهادینه نشده، هرچقدر هم تاکید کنی بازهم از همان موضع آسیب می‌بینی؛ مثلا من بارها در مورد «روش فعال کردن هویت دومرحله‌ای جی‌میل بدون استفاده از پیامک» توضیح داده‌ام و گفته‌ام چون جمهوری اسلامی به زیرساخت‌های مخابراتی دسترسی دارند می‌توانند با به سرقت بردن این پیامک‌ها به حساب کاربری شما نفوذ کنند، اما چون ضرورت تغییر روش‌ها و فرهنگ خودایمنی وجود ندارد بازهم هر روز با کسانی مواجهم که از قبال این موضوع آسیب دیده‌اند و درخواست کمک می‌کنند.»
این کارشناس در انتهای سخنانش بازهم تاکید می‌کند که همه این آموزش‌ها باید با این هدف بنیادین طراحی شود که در درجه نخست به شهروندان کمک کنیم که رفتار آنلاینشان را اصلاح کنند.
«شاهد علوی»، روزنامه‌نگار دیگری است که به همراه «مسیح علی‌نژاد» در جریان معرفی کمپین «ما شهروندان دیجیتال» حضور داشت.
او می‌گوید: «من هم یکی از کسانی بودم که در معرفی لایو اینستاگرامی کمپین حضور داشتم. ایده جالبی است و تصور می‌کنم شهروند یک جهان دیجیتال بودن، الزاماتی دارد که اگر با آن‌ها آشنا باشیم و به کارشان ببریم بی‌تردید آسیب‌های کمتری متوجه ما خواهد شد و می‌توانیم از خودمان در قبال حملات موردی یا سازمان‌یافته حمایت کنیم.»
او در ادامه گفت‌وگو شیوه کار کمپین را هم تشریح می‌کند: «در وب‌سایت کمپین بازی جالبی برای کاربران طراحی شده که در عین اینکه جذابیت‌های یک بازی سرگرم‌کننده را دارد، شهروندان را هم با خطرات دنیای دیجیتال آشنا می‌کند و از مسیر آموزش، از میزان تهدیدات می‌کاهد. اینکه مواجه ما با آنچه دنیای شخصی‌مان را ناایمن می‌کند، چگونه باید باشد؟ یا از ظرفیت‌های دنیای آنلاین چطور استفاده حداکثری کنیم؟ یا چطور بتوانیم هم با تکنیک‌های حمله و هم با شیوه دفاع و مقابله با حملات سایبری مواجه شویم؟»
مطالب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر