امیل فیلتنبورگ و استفان وایکرت، دو روزنامه‌نگار مستقل ساکن اوکراین در یک سلسله گزارش جدید برای «ایران‌وایر» به تشریح چشم‌اندازی از کمپین ضداطلاعات در روسیه و برخی از اطلاعات نادرستی که پس از شیوع ویروس کرونا از این کشور نشات گرفته است، می‌پردازند.
***
برخی از جدی‌ترین و ماندگارترین دروغ‌ها در مورد ویروس کرونا از روسیه ریشه دوانده است؛ اما بنا بر گفته‌های یکی از کارشناسان هنوز هیچ سند و مدرکی دال بر این‌که حملات هماهنگ تبلیغاتی بین‌المللی از طرف کرملین انجام می‌شود، وجود ندارد. چراکه پوتین به‌اندازه کافی در مورد وضعیت داخلی روسیه نگرانی دارد.
درحالی‌که پزشکان و پرستاران در سراسر دنیا درگیر نبرد با کوید-۱۹ در بیمارستان‌ها هستند، یک جنگ اطلاعاتی در میان دولت‌ها برای کسب منافع از این شرایط در حال وقوع است. قدرت‌های غربی روسیه را متهم می‌کنند که با انتشار اخبار دروغ و نادرست تلاش می‌کند واکنش و اقدامات آنان در مقابله با شیوع ویروس را بی‌اعتبار کند و امریکا و اتحادیه اروپا را برای انتشار ویروس مقصر جلوه دهد.
سایت حقیقت‌سنج EUvsDisinfo تحت نظارت اتحادیه اروپا، ده‌ها داستان دروغ و جعلی در مورد همه‌گیری را ردیابی کرده که سرمنشاشان روسیه بوده است. در میان آن‌ها مقالاتی با این ادعا وجود دارد که سربازان آمریکایی ویروس را به ووهان در چین برده‌اند، پس بنابراین امریکا مسئول این همه‌گیری جهانی است.
داستان‌های دیگر رسانه‌های روسی، خوانندگان و بینندگان در خاورمیانه را هدف قرار داده‌اند. رسانه RT عربی، با پشتوانه بودجه دولتی روسیه داستانی را منتشر کرد که در آن ادعا شده بود دولت امریکا تلاش می‌کند بر حقایق مربوط به کووید-۱۹سرپوش بگذارد. سایت‌های خبری کوچک‌تر مرتبط به دولت روسیه، عرب‌زبانان جهان را نیز مورد هدف قرار داده‌اند و داستان‌هایی در مورد عدم تمایل اتحادیه اروپا به کمک به دیگران در سراسر دنیا منتشر و ادعا می‌کنند دیکتاتوری‌ها برای کنترل ویروس مجهزتر هستند و حتی این دروغ رسوا را مدام تکرار می‌کنند که بیل گیتس به پیشرفت ویروس کمک کرده است.
همه این موارد و بسیاری دیگر، از طرف EUvsDisinfo به‌عنوان دروغ‌هایی با منشا کرملین افشا شده است، البته روسیه همه اتهامات را رد می‌کند.
گزارش‌هایی که از سرویس دیپلماتیک اتحادیه اروپا و وزارت امور خارجه امریکا به مطبوعات راه یافته، نگرانی‌ها در مورد اطلاعات جعلی و غلط روسیه را افزایش داده است. بنابر این گزارش‌ها، براساس روایت‌های مشابه منتشرشده از سوی روسیه، ایران و چین، این کشورها در یک حمله هماهنگ، غرب را هدف قرار داده‌اند.
جعل اطلاعات توسط روسیه چیز جدیدی نیست
جنگ‌های وحشیانه اطلاعاتی بین غرب و روسیه دهه‌هاست که در جریان است. اتحادیه جماهیر شوروی شهرت خود در توانایی ابهام‌آمیز کردن حقیقت و تاثیر بر افکار عمومی سراسر دنیا را در طول جنگ سرد به دست آورد.
یکی از ده‌ها مورد قابل اشاره و البته برجسته‌ترین آن، زمانی بود که اتحادیه جماهیر شوروی تلاش داشت تا فاجعه چرنوبیل را از افکار عمومی پنهان کند و زمانی از این کار دست کشید که فشارهای بین‌المللی ادامه پنهان‌کاری را ناممکن ساخته بود. اگرچه درنهایت اتحادیه جماهیر شوروی به این حادثه اذعان کرد، ولی آمار تلفات را کمتر از آنچه در واقع بود، گزارش داد و برخی مدعی‌اند که دولت روسیه همچنان تا به امروز آمار واقعی را پنهان کرده است. سال گذشته وقتی HBO، تلویزیون آمریکایی برای اولین بار سریال چرنوبیل را به نمایش گذاشت، وزارت فرهنگ روسیه با پاسخی سریع بودجه یک سریال بر ضد آن را در یک تلویزیون روسی به نام NTV را تامین کرد.
در سریال چرنوبیل ادعا شده بود که روسیه حقایق را در مورد این حادثه کتمان می‌کند و اما سریال ساخت روسیه، سی‌آی‌ای را به خرابکاری متهم و امریکا را برای بزرگ‌ترین فاجعه هسته‌ای در تاریخ سرزنش می‌کرد.
همچنین از سال ۱۳۹۳، دولت‌های غربی، روسیه را به هماهنگ کردن یک کمپین تبلیغاتی علیه اوکراین در مناطق جنگ‌زده دنباس شرقی و کریمه متهم می‌کنند به همین دلیل بسیاری گمان می‌کنند که اطلاعات غلط و جعلی روسیه در مورد کووید-۱۹ یک کمپین عمدی دیگر با حمایت دولتی است.
اما مارک گالتی، استاد افتخاری در گروه مطالعات اسلاوی و شرق اروپا در دانشگاه کالج لندن که تاریخ و مسایل امنیتی روسیه را از دهه ۸۰ میلادی به بعد مورد مطالعه قرار داده، در این مورد متقاعد نشده است. او می‌گوید: «به لحاظ تاریخی، کمپین‌های اطلاعات جعلی و غلط روسیه منحصرا توسط کرملین اداره نمی‌شود بلکه طیف گسترده‌ای محتوای آن‌ها را تولید می‌کنند» و «این برای کرملین مانند یک بوفه غذای متنوع است. آن‌ها می‌توانند ببینند که چه چیزی را دوست دارند و به همان شاخ و برگ می‌دهند.»
این هنوز یک اقدام هماهنگ نیست
گالوتی، مشاور سابق وزارت امور خارجه انگلستان که دائما به مسکو سفر می‌کند، می‌گوید ممکن است منشا بسیاری از اطلاعات جعلی و غلط در روسیه است ولی این‌ها لزوما بخشی از تلاش‌های تبلیغاتی تحت حمایت دولت نیست.
گالوتی توضیح می‌دهد: «وقتی شما با یک کمپین جدی روسیه مواجه می‌شوید می‌بینید که این کمپین ناگهان در پلتفرم‌ها متفاوتی هم‌زمان ظاهر می‌شود. ناگهان روایتی در مقالات یک روزنامه توسط وزارت امور خارجه تکرار و یا توسط سفرا ری‌توییت می‌شود. این روند از یک داستان به موضوعی هماهنگ‌شده تبدیل می‌شود و گسترش می‌یابد. ما در مورد ویروس کرونا چنین روندی را از طرف روسیه شاهد نبوده‌ایم.»
او اشاره می‌کند که روسیه می‌تواند چنین کمپینی را در هر زمانی راه‌اندازی کند ولی بنابر ارزیابی او، این کشور در حال حاضر بر موضوعات داخلی و حفظ روابط خوب خود با غرب متمرکز است. روسیه روی یک خط باریک حرکت می‌کند، از طرفی تلاش می‌کند که روابط دوستانه خود با چین را ادامه دهد و از طرفی از همکاری در کمپین تبلیغاتی چین اجتناب کند. گالوتی معتقد است که روسیه می‌خواهد با استفاده از این بحران تصویر خود را در صحنه بین‌المللی تغییر دهد: «به همین خاطر است که این کشورها به هر دو کشور ایتالیا و امریکا کمک‌هایی را اهدا کرده است.»
اولویت با مسایل داخلی است
برخی از روایات چینی در رسانه‌های روسی بازتولید می‌شوند. گالوتی اما باور دارد این اشتباه است که این را یک کمپین تبلیغاتی هماهنگ بنامیم، او می‌گوید: «رسانه‌های بزرگ روسیه عمدتا اطلاعات نادرست منتشرشده توسط رسانه‌های چین را نادیده می‌گیرند زیرا روسیه می‌خواهد در شرایط و روابط خوب با غرب باقی بماند.»
تصویر در داخل کشور متفاوت است. گالوتی می‌گوید: «در خود روسیه، کرملین تلاش می‌کند تا جریان اطلاعات را کنترل کند زیرا رییس‌جمهور روسیه نگران موقعیت خودش است. همچنین کرملین نگران انتشار اخبار در مورد چالش‌های مرتبط با ویروس کرونا در روسیه است. مثل خبری که اخیرا به تیتر بین‌المللی تبدیل شد: «رهبر اتحادیه پزشکان مستقل، آناستازیا واسیلوا، پس از تلاش برای تحویل تجهیزات حفاظت شخصی به یک بیمارستان، توسط نیروهای دولتی روسیه دستگیر شد.» هم‌زمان تلاش‌های رسمی برای بی‌اعتبار کردن شایعاتی در مورد خاصیت درمانی ودکا و سیر برای ویروس کرونای جدید در جریان است. منشا این شایعات در رسانه‌های روسیه بود و روس‌ها را تحت‌تاثیر قرار داده است.»
گالوتی می‌گوید: «این ویروس بیشتر یک مساله داخلی برای پوتین است. تلاش‌های دولتی برای محدود و متوقف کردن انتشار اخبار بد در داخل روسیه تداوم دارد؛ مانند داستان‌هایی در مورد کمبود دستگاه‌های تنفسی.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر