تابستان پردردسر زندان اوین، از سم پاشی تا مسمومیت غذایی

مسوولان زندان «اوین» صبح روز هیجدهم خردادماه وقتی از خواب بیدار شدند، به فکرشان رسید که بندها را سم پاشی کنند. هر ساله با شروع فصل گرما، حشرات موذی و به ویژه ساس ها فضای بندها را به تسخیر خودشان در می آورند و گزیدگی نیش حشرات، گسترش گرمازدگی و مسمومیت غذایی در این فصل در زندان بی‎داد می کند. 

اما اين سم پاشی بدون اطلاع قبلی به زندانيان انجام شد و هیچ کدام از آن ها فرصت نکردند مواد غذایی، پوشاک و وسایل شخصی خود را از معرض مواد شیمیایی سمی محفوظ نگه دارند. همین اقدام برنامه ریزی نشده، تعدادی از زندانیان بند امنیتی و سیاسی و سایر زندانیان بندهای عادی را راهی بهداری کرد.

اين شرايط برای زندانيانی كه از بيماری های قلبی و ريوی رنج می برند، به مراتب دشوارتر و اثرات مخرب بیش تری داشت تا آن جایی که بنا به گفته «عماد»، زندانی ساکن بند هشت زندان «اوین»، بسياری از زندانیان این بند به فاصله اندکی بعد از سم پاشی، برای دريافت اكسيژن به بهداری زندان منتقل شدند.

او به «ایران‎وایر» می گوید: «طبعا سم پاشی بندها با شروع فصل گرما تقاضای همه ما است اما انجام این کار بدون اطلاع قبلی و در شرایطی که اغلب بچه های بند با زبان روزه خواب بودند، کار درستی نبود. بیدار که شدیم، با خیال راحت هوای آلوده به سم را استشمام کردیم و بعدش هم مواد غذايی آلوده به سم را روی  سفره افطارمان چیدیم. تنها یک روز بعد حال عمومی همه بچه های بند به شدت بد بود.»

به گفته این زندانی، علایم اولیه مسمومیت در همان روز سم پاشی و فقط  بعد از گذشت پنج یا شش ساعت خودش را نشان داد و شرايط جسمی زندانيان، به ویژه زندانيانی که مبتلا به  بيمارهای قلبی، ريوی و ناراحتی های گوارشی بودند، رو به وخامت گذاشت: «تقریبا همه زندانی هایی که بیمار بودند، راهی بهداری شده و بستری شدند.»

با شروع فصل گرما، عوامل متعدد دیگری به جز مواد شیمیایی سم پاشی برای ابتلای زندانیان به مسمومیت وجود دارند که از جمله مهم ترین آن ها می توان به فروش مواد غذایی آلوده توسط فروشگاه زندان اشاره کرد.

فروشگاه زنجیره ای زندان های استان تهران و استان البرز به نام «حاميان اميد»، يك تعاونی وابسته به سازمان زندان ها است که مواد غذایی را در زندان اوین هم عرضه می کند. مواد غذايی و بهداشتی که در این فروشگاه توزيع می شود خیلی محدود است و اقلامش را چندین برابر قیمت های تعیین شده از سوی سازمان تعزیرات حکومتی به زندانی ها می فروشد.

«هادی» در بند هفت اوین سکونت دارد. او می گوید اقلام مصرفی فروشگاه را با پايين ترين كيفيت خریداری می کند، بیش تر اجناس این فروشگاه تقلبی هستند و بالاترین قیمت ممکن را دارند اگرچه هیچ جای اعتراضی هم وجود ندارد:«جيره غذايی زندان غيرقابل استفاده و بدون گوشت و مواد سالم برای تغذیه است، به فروشگاه هم اعتمادی نیست. ما مجبوریم مرغ های فاسد، گوشت های بی كيفيت با تاريخ انقضای كم و برنج های تاريخ گذشته و حتی تخم مرغ هايی كه مجدد تاريخ انقضا خورده و به خوبی تاریخ انقضای قبلی آن معلوم است، آبليمو و مواد قابل امحای مصرفی را با چندين برابر قيمت خریداری کنیم. همین مساله در افزایش مسمومیت زندانی ها، به ویژه در فصل گرما موثر است.»

سرمایه گذاران فروشگاه تعاونی زندان، سپاه پاسداران، بنياد مستضعفان، بنياد جانبازان و بنياد شهيد هستند و تاكنون هيچ درخواست رسيدگیِ اداره تعزيرات حكومتی در این زمینه به نتيجه نرسيده است.

به گفته زندانی­ها، این معضل فقط به کیفیت اقلام مصرفی فروشگاه زندان محدود نمی شود، آلودگی جيره غذايی زندان اوين هم عامل دیگری برای تهدید و مخاطره وضعیت سلامت زندانی ها به شمار می رود.

هادی می گوید: «چند نوبت مواد فاسد و تاريخ گذشته و يا غذاهايی که در آن فضله موش و حتی فضولات گربه دیده شده،‌ توزیع شده اند. مسموميت غذايی، خون‎ريزی معده و اسهال خونی ساده ترین عوارض این وضعیت است.»

عماد نیز به افزایش قیمت اقلام بی کیفیت فروشگاه اشاره می کند: «همان مواد غذایی که یا تاریخ آن ها گذشته یا نزدیک به پايان تاريخ انقضا هستند، با قیمتی  حدود ١٠ تا ٢٥ درصد بيش تر از قيمت درج شده روی محصول به فروش می رسند. محصولاتی مثل سوسيس و كالباس از برندهای کاملا ناشناخته هستند. شاید هم سوسیس و کالباس های غیر بهداشتی هستند که کشف شده و دستور جمع آوری و امحا آن ها داده شده است.»

 از این زندانی می پرسیم چرا نسبت به شرایط موجود اعتراض نمی کنند، می گوید: «اعتراض و شكايت و پي گيری نتیجه ای ندارد. چندین بار این کار را کرده ایم. مسوولان اداره بهداشت و تعزيرات چند بار برای رسيدگی به زندان آمده اند ولی اجازه ورود به آن ها نداده اند.»

در هر سالن زندان، يك فروشگاه کوچک از سری فروشگاه های تعاونی زنجيره ای حامیان امید از هشت صبح تا دو بعدازظهر کار می کنند. كوچك ترين آن ها در سالن ١٢ با متراژ حدود سه متر مربع مشغول به فعالیت است. قیمت ها در این فروشگاه سه متری بی داد می کند؛ هر کیلو مرغ منجمد که در بازار روز تهران بين ٤٥٠٠ تا ٥٥٠٠ تومان عرضه می شود، هفت هزار تومان به فروش می رسد. مرغ های تازه هم كيلويی 10 تا 12 هزار تومان.