تصویر زیر نوار قلبی یک بیمار بدحال نیست که بعد از یک دوره طولانی بیماری، یک حمله شدید به او دست داده باشد. نمودار ثبت یک زمین‌لرزه بزرگ و پیش‌لرزه‌های آن هم نیست. این نمودار تغییرات نرخ تورم ماهانه از ابتدای سال ۱۳۸۱ تا مرداد ۱۳۹۹ است.
تغییرات نرخ تورم ماهانه از اردیبهشت ۱۳۸۱ تا مرداد ۱۳۹۹
منبع مرکز آمار ایران
دامنه نمودار بین صفر تا ۷ درصد نوسان دارد. بالاترین رکورد ثبت‌شده مربوط به مهر ماه ۱۳۹۷ است که نرخ تورم ماهانه از ۷ درصد گذشت. دومین رکورد هم مربوط به تیر ۱۳۹۹ است، هنگامی که مرکز آمار اعلام کرد سطح عمومی قیمت‌ها در طی یک ماه ۶.۵ (شش‌ونیم) درصد افزایش پیدا کرده است.
حالا مرکز آمار، میانگین نرخ تورم را در مرداد ماه گذشته ۳.۵ (سه‌ونیم) درصد محاسبه کرده است؛ رقمی که دومین نرخ بزرگ تورم ماهانه در ۱۶ ماه گذشته است. برای این‌که بتوانیم درکی از مقیاس تورم ماهانه ۳.۵ (سه‌ونیم) درصدی داشته باشیم، کافی است به این اشاره کنیم که در صورت تداوم تورم ماهانه در این حد، نرخ تورم سالانه بعد از ۱۲ ماه به بیش از ۵۰ درصد خواهد رسید و برای این‌که بتوانیم تصویری ملموس از تورم ۵۰ درصدی ترسیم کنیم، کافی است بگوییم با وجود این‌که مردم ایران سخت‌ترین بحران‌های اقتصادی را در ۱۰ سال اخیر تجربه کرده‌اند، اما هنوز به رکورد تورم سالانه ۵۰ درصد نزدیک هم نشده‌اند.
بانک مرکزی ایران حدود سه ماه پیش اعلام کرده بود برای نخستین بار اقدام به هدف‌گذاری نرخ تورم ۲۲ درصدی در سال جاری کرده است؛ هدفی که به نظر می‌رسد با حال و روزی که قیمت‌ها در نیمه اول سال داشته‌اند، حتی به مرزهای هدف تعیین‌شده، نزدیک هم نخواهد شد.
کاهش ۱۰ درصدی قدرت خرید در دو ماه
نرخ تورم تنها نکته نگران‌کننده گزارش ماهانه اخیر مرکز آمار نیست، چرا که شوک بزرگ تورمی دو ماه گذشته باعث شده است تا بزرگ‌ترین نرخ تورم نقطه‌ای در یک سال گذشته نیز ثبت شود. نرخ تورم نقطه‌ای نشان می‌دهد که قیمت سبد متوسط کالا و خدمات به نسبت سال ۱۳۹۸ همین موقع چه‌قدر عوض شده است. این عدد در فروردین ماه ۱۳۹۹ به زیر ۲۰ درصد رسیده بود، اما حالا دوباره بعد ۱۱ ماه دوباره به بالای ۳۰ درصد بازگشته است.
بخش زیادی از این تورم نتیجه شوک شدید تابستان ۱۳۹۹ است. محاسبه داده‌های تورم مرداد ماه نشان می‌دهد تنها در طی دو ماه تیر و مرداد امسال سطح عمومی قیمت سبد کالا و خدمات، ۱۰ درصد اضافه شده است. تورم ۱۰ درصدی در دو ماه عدد بسیار بزرگی است. یک شبه ره صد ساله طی کردن است؛ ۵ برابر بزرگ‌تر از تورم یک ساله بیش از ۱۰۰ کشور جهان که در یک سال کمتر از ۲ درصد است.
این تکان شدید تورمی در شرایطی که سطح عمومی دستمزد و درآمد ثابت است، به معنی کاهش قدرت خرید است. درآمد بخش بزرگی از جمعیت ایران تغییری نکرده و در بهترین حالت ثابت باقی مانده است. حقوق و دستمزد کارگران و کارمندان تغییری نکرده است. بسیاری از مشاغل آزاد تحت تاثیر کرونا و رکود اقتصادی از دست رفته‌‌اند.
در این مدت البته سرمایه گروه بزرگی از سرمایه‌داران در بورس، مسکن و ارز رشد چشم‌گیری پیدا کرده است، اما در عوض گروه بزرگ‌تری از جمعیت ایران قدرت خریدشان را تحت تاثیر نوسان‌های شدید تورمی از دست داده‌اند.
تورم و رشد نقدینگی
تداوم بحران اقتصادی در سال جاری، ناپایداری شدید بازار سرمایه، مسکن، ارز و طلا از عوامل شتاب تورمی در تابستان امسال است. کسری بودجه شدید دولت، عمیق‌تر شدن بحران بانکی، باعث شده است تا حجم و همین‌طور سرعت افزایش نقدینگی به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش پیدا کند.
بر اساس آخرین آمارهای بانک مرکزی که در حال حاضر در دسترس است، حجم نقدینگی در خرداد ۱۳۹۹ به ۲۶۵۷ هزار میلیارد تومان رسیده است.
سایت «فکت‌نامه» در مقاله‌ای که هفته گذشته منتشر کرد، سرعت رشد نقدینگی ۳۴ درصد و میانگین افزایش روزانه حجم کل پول و شبه پول در ایران را روزانه ۱۸۵۰ میلیارد تومان محاسبه کرد. این حجم رشد البته مربوط به یک سال منتهی به بهار ۱۳۹۹ است، وگرنه بر اساس برآوردها این میزان باید تا الآن افزایش داشته باشد.
این‌ها همه در حالی است که حجم واقعی اقتصاد ایران به دلیل رکود، روز به روز کوچک‌تر می‌شود، اما حجم پول هر ۲۴ ساعت ۲ هزار میلیارد تومان، یا هر ساعت ۸۳ میلیارد یا هر دقیقه یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان افزایش پیدا می‌کند.
تورم شدید و افسار گسیخته، اولین نتیجه پول‌پاشی در شرایطی است که تولید کاهش پیدا کرده و جنس در بازار‌ها کم شده است.
تورم یا فلج اطفال
«مسعود نیلی» در اولین جلسات درس مبانی اقتصاد «دانشگاه شریف» تورم را با فلج اطفال مقایسه می‌کند و می‌گوید همان‌طور که علم پزشکی مسئله فلج اطفال را حل کرده، علم اقتصاد هم مسئله تورم را حل کرده است؛ هم منشاء آن را که سیاست‌های پولی و انضباط مالی است پیدا کرده و هم راه حل ریشه‌کن کردن آن را کشف و تجربه کرده است، اما ایران همچنان گرفتار تورم است.
طبق برآوردهای صندوق بین‌المللی پول، امسال در تمام دنیا تنها چهار کشور ونزوئلا، زیمبابوه، سودان و ایران تورم بالای ۳۰ درصد دارند. در ۵ کشور دیگر هم (سورینام، یمن، لیبی، هائیتی و آنگولا)، نرخ تورم بین ۲۰ تا ۳۰ درصد است و ۱۲ کشور دیگر هم تورمی بین ۱۰ تا ۲۰ درصد دارند.
مطالب مرتبط:
تابستان داغ تورمی؛ دومین رکورد تورم در ۱۰ ساله گذشته ثبت شد
«مهار گرانی و تورم» انتظار اول مردم از مجلس یازدهم
هدف تورم ۲۲ درصدی؛ ماجرای هدف‌گذاری تورمی بانک مرکزی چیست؟
بار سهمگین تورم روی دوش مستاجر؛ بخش عمده درآمد در جیب صاحب‌خانه
تورم بالای ۴۰ درصد رمق زندگی کارگران، معلمان و بازنشستگان را گرفته است
وقتی توزیع ظلم هم عادلانه نیست؛ نگاهی به آمار تورم استانی در سال ۱۳۹۸
تورم ۱۳۹۸ به روایت آمار رسمی؛ دومین رکورد بعد از پایان جنگ جهانی دوم
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر