فشارهای امنیتی برای جلوگیری از اطلاع‌رسانی درباره نحوه کشته شدن چهار کولبر در نواحی سردشت و پیرانشهر، تنها به ابهام‌ها افزوده است. نزدیکان چهار کولبر کشته‌شده می‌گویند آثار ضرب و جرح بر روی اجساد مشهود بود و همچنین گمان می‌رود تیراندازی از فاصله نزدیک صورت گرفته باشد. فرماندار سردشت می‌گوید هیچ اطلاعی از موضوع ندارد، اما فرمانده مرزبانی آذربایجان غربی مدعی‌ست که با «رعایت قانون» به آن‌ها تیراندازی شده است.
***
ادعای سردار «یحیی حسین‌خانی»، فرمانده مرزبانی استان آذربایجان غربی، بعد از انتشار خبر کشته شدن ٤ کولبر در نوار مرزی سردشت و پیرانشهر در بامداد چهارشنبه ١٢شهریور١٣٩٩ مبنی بر این که «متجاوز مرزی» بوده‌اند، خبرساز شد. بسیاری از فعالان مدنی، مدافعان حقوق بشر و حتی مقام‌های دولتی، به این خبر واکنش نشان دادند.
یک منبع آگاه به «ایران‌وایر» گفت که نزدیکان کولبرهای کشته‌شده، آثار ضرب و جرح را بر صورت، شانه و پشت جنازه‌ها دیده‌اند و در روایت رسمی از شلیک به قربانیان تردید جدی دارند.
در پی اوج‌گیری اعتراض‌ها، نهادهای امنیتی وارد عمل شده‌اند و تلاش می‌کنند تا این موضوع را فیصله دهند.
به گفته منابع ایران‌وایر، ماموران امنیتی اخیرا خانواده کولبران را تهدید کرده‌اند که «اطلاع‌رسانی نکنید» و اخطار داده‌اند که این موضوع نباید «بیش از این کش داده شود.» این منبع آگاه می‌گوید: «هنگ مرزی و نیروهای امنیتی در این‌گونه موارد همیشه با هم هماهنگ هستند و تلاش می‌کنند که جزئیات خبری مکتوم بماند.»
هویت کولبران کشته‌شده
بامداد ١٢شهریور١٣٩٩ در نتیجه کمین‌گذاری و تیراندازی هنگ مرزی شهرستان سردشت، «زانست حسن‌زاده» ٢٥ ساله، اهل روستای «قله‌رشی» و پدر یک فرزند ٦ سالە، «زانکو احمدی» ۲۲ ساله، اهل روستای «خانه‌خل» و «سروش مکاری»، اهل روستای «سور‌‌ە‌چوم» از توابع سردشت در مرز «قلەرشی»، در منطقه‌ای به نام «باژار» کشته شدند. هویت کولبر دیگری که در مرز پیرانشهر کشته شده «جلال خضری»، اهل روستای «زیوه» از توابع ارومیه، است.
فرمانده مرزبانی آذربایجان غربی مدعی شده است که مرزداران بلافاصله جهت پیشگیری از تردد غیرمجاز و «تشدید انسداد نوار مرزی»، با «رعایت قانون به‌کارگیری سلاح و هشدارهای لازم» به آن‌ها تیراندازی کرده‌اند. یحیی حسین‌خانی همچنین گفته است که در این عملیات ٣ تن از «متجاوزان» مورد اصابت گلوله قرار گرفته و علی‌رغم تلاش پزشکان بە «هلاکت» رسیده‌اند. از این گفته می‌توان نتیجه گرفت که کولبران در جا کشته نشده و به مراکز درمانی منتقل شده بودند.
قانون به‌کارگیری سلاح در مرزهای غربی
«فرهاد شعبانی»، عضو هیئت‌مدیره «کولبر نیوز»، ضمن رد ادعاهای فرمانده مرزبانی مبنی بر «رعایت قانون به‌کارگیری سلاح و هشدارهای لازم» به ایران‌وایر گفت: «ادعایی کذب است. این دو نکته مطلقا رعایت نمی‌شوند. ما به طور مستمر اخبار مربوط به کولبران کردستان ایران و آمار هفته، ماه و سال کولبران را ثبت و منتشر می‌کنیم، حتی یک مورد استثنایی نیز در تایید این ادعا وجود نداشته است. مثلا، طی یک ماه گذشته یعنی تا ٢٥شهریور١٣٩٩ دست کم ٨ کولبر کشته و ١٧ نفر زخمی شده‌اند، در حالی که روایت، فیلم‌ها و تصاویر کولبرانی که مصدوم و یا زخمی شده‌اند صحت این ادعا را تایید نمی‌کنند.»
متجاوز مرزی یا به دنبال یک لقمه نان؟
«کمال حسین‌پور»، نماینده سردشت و پیرانشهر در «مجلس شورای اسلامی»، در اعتراض به ادعای سردار حسین‌خانی گفته است که «متجاوز مرزی نبودند»، بلکه کولبر و «به دنبال یک لقمه نان» بوده‌اند. وی در پاسخ به روایت وارونه فرمانده مرزبانی گفته است که «[افراد] متجاوز مرزی اشرار، ضدانقلاب و یا مسلح هستند که از طریق مرز و غیرقانونی وارد کشور می‌شوند؛ این سه جوان حتی چاقویی برای دفاع از خود نداشتند.»
این نماینده مجلس گفته است که بعد از واقعه، بلافاصله «با نماینده مهاباد یک تذکر کتبی به رییس‌جمهور» نوشته و با وزیر کشور نیز در این باره مکاتبه کرده‌اند و قرار است که در کمیسیون امنیت ملی «فرمانده هنگ مرزی و شورای تامین» را فرا بخوانند.
حسین‌پور معتقد است که این کولبران از شدت فقر و بی‌کاری بە کولبری روی می‌آورند و از روی فقر و نداری ناچارند کولبری کنند، چون «در سردشت شغلی برای جوانان منطقه وجود ندارد.» گفتنی است که در شهرستان سردشت ٣ بازارچه مرزی وجود دارد که یکی از این بازارچه‌ها نیمه‌فعال و دو بازارچه دیگر به طور کامل تعطیل شده‌اند. بنابراین، اولین پیامد مستقیم آن بی‌کار شدن بیش از ٣ هزار کولبر در سردشت و ٤ هزار کولبر در پیرانشهر بوده است.
فرمانده هنگ مرزی شهرستان سردشت نیز تا کنون «حاضر نشده در این باره صحبت کند.» حتی «اقصی نخشی‌پور» در مقام فرماندار سردشت نیز از این رویداد اظهار بی‌اطلاعی کرده و گفته است در این باره هیچ اطلاعی ندارد و نمی‌تواند به سوال‌ها پاسخ دهد.
«عثمان مزین»، حقوق‌دان و دبیر کمیته حقوقی «انجمن دفاع از حقوق مصدومین شیمیایی سردشت»، نیز ضمن ابراز تاسف از «قتل کولبران» به شدت از بی‌اطلاعی فرماندار سردشت انتقاد کرد. او با کنایه به «سکوت ناشی از ترس عواقب زبان‌بازکردن فرماندار» در قبال کشتار کولبران، گفته است اگر سکوت فرماندار از این واقعه «دلیل کفایت و مدیریت عالی وی» است، حقا که «باید او را در جایگاه یک استاندار و یا یک وزیر نشاند.»
گفتنی است این وکیل دادگستری نیز بعد از رد ادعای فرمانده مرزبانی استان و انتقاد از سکوت فرماندار، به «احضار» برادرش اشاره کرده و گفته است: «اگر تاوان دو خط انتقاد من، احضار برادرم و فریاد کشیدن بر سر وی است، تاوان درد عظیم خانواده این سه جوان چیست؟»
کشتار کولبرها برای ماموران هزینه ندارد
عثمان مزین معتقد است که در «هیچ قانونی کولبری جرم نیست و مجازات و عقوبت اقدام به آن کشته شدن و قتل نیست و مامور انتظامی حق ندارد بدون حکم قطعی مرجع ذیصلاح قضایی جان مردم را بگیرد.»
این وکیل دادگستری می‌گوید مقامات انتظامی به درستی معابر تردد کولبران را می‌شناسند و می‌دانند که در خاک و کشور خود بوده‌اند. بنابراین، «استفاده از صفت متجاوز مرزی، بدون احراز جرم، در محکمه ذیصلاح کیفری وجاهت قانونی و منطقی» ندارد.
این حقوق‌دان همچنین بر این نکته تاکید کرده است که چرا تا کنون هیچ ماموری به دلیل کشتار کولبران حتی مورد بازخواست و احضار هم قرار نگرفته است، بلکه در عوض «مصون از مجازات و حتی مورد حمایت جدی [مقامات جمهوری اسلامی نیز] هستند.»
ابهام‌های پابرجا در مورد نحوه کشته شدن کولبران
منبع ایران‌وایر در توضیح واکنش غریزی کولبران حین تیراندازی مرزبانان گفت: «به محض این که تیراندازی می‌شود، کولبرها بلافاصله فرار و بسیار سریع خود را از تیررس هنگ‌های مرزی خارج می‌کنند. در این وضعیت اگر کسی زخمی و یا کشته شود، معمولا گلوله‌ها به نقاط مختلفی از بدن اصابت خواهد کرد.»
وی بر اساس نکات پیش‌گفته اشاره کرد که: «بیمارستان سردشت بدون انجام مراحل پزشکی قانونی، اجساد کولبران را تحویل داد. اما بعد از مشاهده جنازه‌ها آثار ضربه قنداق تفنگ روی صورت، شانه و پشت اجساد مشخص بود. با توجه به این که گلوله‌ها به طور مستقیم و منظم به پشت هر سه کولبر اصابت کرده بود، احتمال دارد که تیراندازی از فاصله بسیار نزدیک صورت گرفته باشد.»
با وجود ابهام‌های مطرح‌شده از سوی نزدیکان کولبرهای کشته‌شده، مقام‌های مسئول به جای تحقیقات روشن و شفاف، خانواده‌ها را وادار به سکوت کرده‌اند. این خود پرسش‌های بیشتری را برای افکار عمومی مطرح می‌کند و بر ابهام‌ها می‌افزاید.
مطالب مرتبط:
واکنش‌ها به مرگ کولبران؛ از شعرسرایی تا ابراز شرمندگی و دیگر هیچ!
آن سوی خبر شلیک به ۱۱ کولبر در ده روز گذشته
یک اعتراض مجازی دیگر علیه بی‌عدالتی در جمهوری اسلامی؛ «کولبر نکشید»
پدر و مادر دو کولبر جان‌باخته: دولت برای پیدا کردن بچه‌های ما کاری نکرد
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر