این جمله «حسن روحانی» در ششم اسفند ۱۳۹۸ که «از شنبه همه چیز به روال عادی برمی‌گردد»، بارها به عنوان نمادی از عملکرد بی‌سروسامان دولت در مدیریت مقابله با ویروس کرونا مطرح شده است. اینک ۹ ماه پس از آن شنبه، روحانی روز یک‌شنبه ۲۵ آبان، بیانیه‌ای صادر کرده و « بسیج همگانی ملت و دولت را برای مقابله با موج سوم کرونا در کشور اعلام» کرده است.
***
«ئالان توفیقی»، تحلیل‌گر مسائل سیاسی و پزشک، بیانیه روحانی را «یک سری اعلام خواسته و استدعا» می‌داند که «در طول ۹ ماه گذشته به وفور وجود داشته است.» او یادآوری می‌کند که جزئیات «طرح جامع مقابله با کرونا» که از سوی روحانی اعلام شده است و روش‌های کنترل و نظارت در این طرح مشخص نیست.
حسن روحانی در جلسه هیئت دولت اما گفته است که دولت تصمیم گرفته است «با تعطیلی فراگیر، مانع پیش‌روی این ویروس مخرب شود.»
سخن‌گوی دولت نیز گفته است که «قرار شد از شنبه اول آذر تعطیلی شهرها اجرایی شود و در این طرح حتی نسبت به خروج از شهرها سخت‌گیری می‌شود و تردد شهر به شهر ممنوع خواهد بود.» با وجود این سخنان، هنوز جزئیات این تعطیلی مشخص نیست.
در سخنان «انوشیروان محسنی بندپی»، استاندار تهران، نیز نشانه‌ای از تعطیلی تهران به صورت کامل وجود ندارد. او گفته است که یک‌سوم از کارکنان دولت در محل کار خود حاضر خواهند شد.
ئالان توفیقی نیز یادآوری می‌کند که تعطیلی اگر همراه با برنامه‌های بیماریابی، تست و قرنطینه کردن نباشد، تاثیری نخواهد داشت. این پزشک می‌گوید هدف از تعطیلی گسترده کاهش ورودی به بیمارستان‌ها و دادن یک فرصت تجدید قوا و استراحت به پرسنل است.
به گفته توفیقی، اگر هم‌زمان با تعطیلی برنامه‌های بیماریابی، تست و قرنطینه به صورت کامل انجام نشود، فرصتی که قرار است به بیمارستان‌ها داده شود هرگز فراهم نخواهد شد، چرا که همچنان ورودی به بیمارستان‌ها زیاد خواهد بود.
او با اشاره به تکمیل ظرفیت بیمارستان‌ها و فرسوده شدن کادر درمان یادآوری می‌کند که ادامه این روند خطر فروپاشی سیستم درمانی را به دنبال دارد.
ابهام درباره تعداد شهرهای قرمز
روز شنبه همه منتظر اعلام تعطیلی دو هفته‌ای بودند اما مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا متفاوت با انتظارات بود. ساعاتی پس از جلسه این ستاد نیز گزارش‌هایی درباره مخالفت روحانی با تعطیلی و استعفای وزیر بهداشت مطرح شد، اما مقامات دولت این گزارش‌ها را تکذیب کردند.
«علیرضا رئیسی»، سخن‌گوی «ستاد ملی مقابله با کرونا»، گفت که شهرها به «سه سطح هشدار قرمز، نارنجی و زرد» تقسیم می‌شوند.
بر اساس این تصمیم، اگر شهرستانی در وضعیت قرمز قرار بگیرد، به جز مشاغل خیلی ضروری، بقیه مشاغل تعطیل خواهند شد. رئیسی گفته بود که این طرح در ۱۰۰ شهرستان اجرا خواهد شد.
با این حال، به گفته استاندار تهران، روز شنبه در ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام شده است که ۱۵۵ شهرستان زرد، و ۱۶۰ شهرستان نارنجی و بیش از ۱۰۰ شهرستان قرمز هستند. با این توصیف شهرهایی که قرار است این محدودیت‌ها در آن‌ها اعمال شوند دارای وضعیت قرمز هستند.
در این میان وضعیت تهران از همه شهرها مهم‌تر است. «محسن هاشمی»، رئیس «شورای شهر تهران»، اما محدودیت‌های دولت برای مقابله با کرونا را «روش‌های نیم‌بند» خوانده و خواستار تعطیلی تهران و کلان‌شهرها شده است؛ خواسته‌ای که چندین بار توسط کارشناسان نیز مطرح شده است.
اقتصاد و ترس از شورش گرسنگان؛ دلایل مخالفت با تعطیلی
ئالان توفیقی می‌گوید تعطیلی تهران یک موضوع فوری و غیر قابل چشم‌پوشی است و اگر این اتفاق رخ ندهد تبعات سنگین افزایش مرگ‌ومیر ناشی از ویروس کرونا گریبان کل کشور را خواهد گرفت. محسن هاشمی پیش از این گفته بود که دولت به دلایل اقتصادی با تعطیلی مخالف است.
ئالان توفیقی نیز بر این نکته تاکید می‌کند که موضوعات اقتصادی دلیل مقاومت دولت در برابر تعطیل کردن است، چرا که بخش بزرگی از جامعه شغل آزاد دارند.
به گفته توفیقی، در کشورهای اروپایی دولت به افرادی که در ۹ ماه گذشته نتوانسته‌اند کار کنند، خسارت پرداخت کرده است. او همچنین با اشاره به سخنان سابق وزیر بهداشت، نگرانی از موضوعات امنیتی و شورش گرسنگان را از جمله دلایل مخالفت دولت با تعطیلی ذکر می‌کند.
«سعید نمکی» روز ۱۸ تیر گفته بود: «گزارش‌های امنیتی برای ما می‌آید. این که دوستان از فقر و تهیدستی به سمت طغیان می‌روند، جدی است. رئیس‌جمهور و نیروهای امنیتی باید به معیشت و عدم شکل‌گیری طغیان فکر کنند. نمی‌توانیم شب به شب به خانه یک دکه‌دار یا تاکسی‌دار پول ببریم و نمی‌توانیم جور دیگر به او کمک کنیم و مجبوریم بگوییم شغل را باز کنید.»
تامین بودجه مقابله با کرونا
حسن روحانی در بیانیه خود از «سازمان برنامه و بودجه» خواسته است که «اعتبارات مورد نیاز وزارت بهداشت و درمان و دیگر دستگاه‌های مسئول در امر مقابله با کرونا را به فوریت تأمین کند.»
رئیس‌جمهور ایران از وزارت بهداشت نیز خواسته است که «طرح نظارت بر قرنطینه مبتلایان و شناسایی حلقه تماس و هشدار و در صورت لزوم جریمه را اجرا کند.»
با این حال وزیر بهداشت پیش از این چندین بار از توقف طرح‌های این وزارتخانه به دلیل نبود بودجه سخن گفته است. طرح بیماریابی یکی از طرح‌هایی بود که تبلیغات گسترده‌ای نیز بر روی آن در تلویزیون و دیگر رسانه‌های ایران انجام شد. در نهایت اما به گفته نمکی این طرح به دلیل نبود بودجه اجرا نشد.
در روزهای گذشته وزیر کشور وعده داده است که این طرح با کمک بسیج اجرا خواهد شد. سخنان «حسین سلامی»، فرمانده سپاه، در این باره مبنی بر «حمله به سکونت‌گاه‌های کرونا» نیز بیشتر جنبه طنز پیدا کرد.
سعید نمکی از افزایش تست‌های کرونا خبر داده است، اما مشخص نیست که بودجه طرح‌های جدید این وزارتخانه تامین شده است یا نه.
ئالان توفیقی نیز ابراز امیدواری می‌کند که مقامات وزارت بهداشت و دولت در طرح جدید خود ثابت‌قدم باشند نه این که وزیر بهداشت مدتی بعد بگوید ما پیشنهادهایی داشتیم اما اجرا نشد.
به گفته این پزشک، در صورت اجرای این طرح‌ها شاید بتوان جلوی فاجعه در زمستان را گرفت، اما در غیر این صورت بیانیه روحانی و سخنان مقامات وزارت بهداشت اضافه شدن حرفی به حرف‌های گذشته است.
در بیانیه حسن روحانی از موج سوم کرونا سخن گفته شده است. به این ترتیب هر فصل سال ۱۳۹۹ یک موج کرونا را تجربه کرده است و می‌توان انتظار موج چهارم را نیز داشت.
«ایرج حریرچی»، معاون کل وزیر بهداشت، نیز از پیش‌بینی‌ها مبنی بر دو برابر شدن مرگ ناشی از ابتلا به ویروس کرونا در دو هفته آینده خبر داده و گفته است: «اگر همه با هم شیوه‌نامه‌های بهداشتی را رعایت نکنیم، زمستان هم مثل پاییز که تعداد کشته‌های روزانه از رنگ فوق‌قرمز به سیاهی گرایید، سیاه خواهد بود.»
در این صورت تعداد جان‌باختگان رسمی ناشی از ابتلا به ویروس کرونا عملا در دو هفته آینده به هزار نفر خواهد رسید. حریرچی خود پیش از این گفته بود که آمار واقعی جان‌باختگان ناشی از ویروس کرونا بین ۱.۵ تا ۲.۲ برابر آمار رسمی وزارت بهداشت است. با این پیش‌بینی‌ها می‌توان انتظار داشت که آمار واقعی جان‌باختگان ویروس کرونا در صورت اجرا نشدن طرح‌های جدید به روزانه حدود دوهزار نفر برسد.
سابقه اجرای ناقص طرح‌ها
ادبیات بیانیه حسن روحانی حکایت از اجرای قاطع طرح جدید دولت دارد. طرح‌های پیشین دولت اما همگی ناقص اجرا شده‌اند. آخرین طرح تعطیلی ساعت ۱۸ بود که گزارش‌های بسیاری درباره اجرا نشدن آن منتشر شد.
از جمله ایرج حریرچی همراه با گزارش‌گر تلویزیون به تعدادی از مغازه‌ها سر زده بود که پس از ساعت ۱۸ مشغول به فعالیت بودند و تعدادی از صاحبان مغازه‌ها به او می‌گفتند: «اگر من تعطیل کنم چه کسی چک من را پرداخت می‌کند.»
از ابتدای شیوع ویروس کرونا نیز طرح‌های دولت شفاف نبود. از جمله دولت درباره تعطیلات نوروز طرح جامعی را اعلام نکرد، اما مدتی پس از تعطیلات مقامات استان‌ها از بستن جاده‌ها و جلوگیری از ورود خودروهای ساکنان غیر‌بومی خبر دادند.
در ماه محرم نیز خود حسن روحانی طرح وزارت بهداشت را بر هم زد. مقام‌های وزارت بهداشت اعلام کرده بودند که نباید مراسم ماه محرم با حضور گسترده در یک مکان برگزار شود و «هر گونه تجمعی بالای ۱۰ نفر ریسک ابتلا به ویروس کرونا را بالا می‌برد.»
با این حال حسن روحانی نگرانی‌های مطرح‌شده درباره احتمال افزایش شیوع ویروس کرونا در مراسم‌های عزاداری را «شایعات و حرف‌های ناروا» خواند و گفت که باید در مقابل این سخنان ایستاد.
او گفت: «همه جا باید عزاداری امام حسین برگزار شود، چه در شهر و چه در روستا، چه در جایی که قرمز است یا سفید است.»
سخنان روز شنبه روحانی پس از ۹ ماه همچنان در ذهن‌ها مانده و هنوز آن شنبه نرسیده است. هر چند آن شنبه برای هیچ یک از دیگر کشورها نیز نرسیده است، اما آمار کشته‌شدگان ایران در قیاس با بسیاری از کشورها بسیار بالاست. اینک هر چند جزئیات طرح جدید دولت مشخص نیست، اما گروهی امیدوارند که با اجرای آن سیاهی در زمستان کمتر باشد.
مطالب مرتبط:
کرونا در ایران؛ تعطیلی «محافظه‌کارانه» تهران
کرونا در ایران؛ آیا ستاد کرونا تصیم‌گیرنده نهایی نیست؟ چه کسی راست می‌گوید؟
روایت شهروندان از تعطیلی: آیا ویروس از ساعت ۶ به بعد منتقل نمی‌شود؟
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر