نیکی خواجوی، شهریار
در سال‌های اخیر گزارش‌های متعددی درباره جذب شهروندان عادی در ایران به خرید و فروش طلای متفرقه، طلای آب‌شده و طلای کم‌اجرت منتشر شده و تعداد این شهروندان دست‌کم در یک سال اخیر بسیار افزایش یافته است. مروری بر آنچه در این بازار می‌گذرد و نگاه برخی افراد دخیل در آن.
***
«خود دولت تورم آذرماه را ۳۰.۵ درصد اعلام کرده که پنج درصد بیشتر از ماه قبلش است. اصلا فرض می‌کنیم راست می‌گوید و آمارشان مثل اخبارشان صد درصد درست است. با تورم ۳۰ درصدی واقعا اگر چندرغاز پول‌مان را تبدیل به چیزی نکنیم سر دو سال کلا پول‌مان نابود می‌شود.»
این‌ها را منصوره می‌گوید؛ کارمند بازنشسته و سرپرست خانواده که یک سال پیش بازنشسته شد و چند وقت پیش حدود صد میلیون تومان به عنوان حق سنوات دریافت کرد.
او در ادامه حرف‌هایش به ایران‌وایر می‌گوید: «با چند نفر از دوستانم که کاسبی کرده بودند مشورت کردم؛ یکی گفت دلار بگیر، یکی گفت سکه بخر، یک نفر هم گفت طلای متفرقه بخر. با مشورت بچه‌ها بالاخره تصمیم گرفتم کار خرید طلای متفرقه بکنم.»
خرید و فروش طلای آب‌شده مدتی است که در بازار غیررسمی ایران به شدت افزایش یافته و عده‌ای را جذب خود کرده است.
طلای متفرقه در اصطلاح بازار به طلایی گفته می‌شود که کاری بر روی آن صورت گرفته اما مستعمل شده و معمولا پس از آنکه به مغازه‌دار فروخته می‌شود او آن را آب می‌کند.
از جمله دلایلی که برای سودآور بودن این کار ذکر می‌کنند این است که طلای آب‌شده اجرت و کارمزد ندارد، مالیاتی به آن تعلق نمی‌گیرد و ظاهرا سود بیشتری نسبت به مصنوعات طلا دارد. با اینکه چنین استدلال‌هایی روی کاغذ درست به نظر می‌رسد، مناسبات بازار طلا همیشه در این رشته سودآور نیست و گاهی زیان عمده‌ای به بار می‌آورد.
منصوره در ادامه حرفش به ایران‌وایر می‌گوید: «حدود یک ماه می‌شود که کارم شده سر زدن به همه طلا فروشی‌های شهر. بعد از سی سال کارمندی، هر روز را با استرس اینکه قیمت طلا چقدر کم و زیاد شده به شب می‌رسانم. برای اینکه شاید بتوانم ثمره یک عمر کارم را از بلای تورم و بی‌ارزش شدن پول نجات بدهم. البته تا حالا هم موفق نشده‌ام طلای متفرقه بخرم.»
او با اشاره به اینکه سررشته‌ای از علم اقتصاد ندارد می‌گوید: «در کشور ما همه چیز تحت تاثیر سیاست است و هیچ منطق دیگری ندارد.»
ممنوعیت اتحادیه و مخالفت طلافروشان
در یک سال اخیر شماری از مقام‌های جمهوری اسلامی و همچنین مسئولان صنفی درباره ممنوعیت فروش طلای دست‌دوم به طلافروشی‌ها هشدار داده‌اند. ابراهیم محمدولی، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران، چند ماه پیش گفت: «فروش طلای دست دوم از نظر اتحادیه تخلف صنفی محسوب می‌شود.»
او همچنین نسبت به «افزایش تخلفات در فضای مجازی» در این زمینه هشدار داد. بخشی از خرید و فروش طلای دست‌دوم یا بازار طلای متفرقه اینترنتی صورت می‌گیرد.
امین به همراه برادرش یک طلافروشی کوچک در یک پاساژ در جنوب شهر تهران دارد.
او در زمینه خرید و فروش طلای متفرقه به ایران‌وایر می‌گوید: «به نظرم مزخرف‌ترین قانون اتحادیه همین ممنوعیت فروش طلای متفرقه است؛ چون با طلای خام گرمی یک میلیون تا یک میلیون و صد هزار تومان واقعا بیشتر افراد جامعه، مخصوصا در محله‌های ما، توان خرید طلای نو ندارند. فکرش را بکنید برای یک مناسبتی مثل روز مادر اگر دو نفر بخواهند یک هدیه دو گرمی هم برای مادرشان بگیرند حدود سه میلیون تومان می‌شود. برای خیلی‌ها پول زیادی است. اما این کارهای دست دوم یا بدون اجرت را ما می‌توانیم بخریم، گرمی بیست - سی هزار تومان روی آن بکشیم و به مشتری بفروشیم. هم کسب و کار ما بهتر می‌شود، هم مشتری راضی است، هم موقع فروش ضرر نمی‌کند.»
امین در ادامه می‌گوید: «الان آن‌قدر طلا گران شده که همه وقتی می‌خواهند چیزی بخرند سرشان توی ماشین حساب است. وقتی یک گرم طلای نو، با طلای خام گرمی یک میلیون و صد هزار تومان به اضافه اجرت و مالیات بر ارزش افزوده چیزی حدود یک و نیم میلیون تومان می‌شود، طبیعتا قدرت خرید مردم کم می‌شود و استقبالی نمی‌کنند.»
او معتقد است بسیاری از مغازه‌های طلافروشی روزگارشان را با فروش همین طلاهای دست دوم می‌گذرانند؛ «وگرنه در شرایط اقتصادی فعلی حتی آبمیوه فروشی‌ها هم در حال ورشکست شدن‌اند چه برسد به طلا فروشی‌ها.»
مشکل زیاد دارد
خانم جوانی که کارمند اتحادیه طلا و جواهر است می‌گوید به شدت با خرید و فروش طلای دست‌دوم مخالف است.
او به ایران‌وایر می‌گوید: «هزار تا مشکل دارد. اولا وقتی طلا استفاده شده یعنی از نظر بهداشتی برای نفر بعد مناسب نیست و خیلی وقت‌ها باکتری‌های روی طلا به نفر بعدی منتقل می‌شود. از طرف دیگر، طلای نو مسئولیت وزن وعیارش با فروشنده است و هر مشکلی داشته باشد باید بنکدار یا کارگاه سازنده پاسخگو باشند؛ اما در مورد طلای دست‌دوم از کجا باید تخلف را پیگیری کرد؟»
او در ادامه می‌گوید: «خود من به عنوان یک زن خیلی دوست دارم طلای بدون اجرت بخرم و برای این قطعه طلا پول کمتری بدهم. از لحاظ سرمایه‌گذاری هم طبیعتا خیلی بهتر است. اما کلاهبرداری و کلک در این زمینه زیاد است. پیشنهاد می‌کنم مردم به هیچ وجه این کار را نکنند.»
این خانم کارمند اتحادیه طلا و جواهر معتقد است حتی طلافروش‌ها هم خیلی وقت‌ها به دلیل آبکاری قوی و لایه آب‌طلای روی یک قطعه قادر نیستند با محک هم طلا را از بدل تشخیص بدهند یا عیار آن را به درستی معلوم کنند. به گفته او، طلافروشان موارد فراوانی را درباره متضرر شدن‌شان به اتحادیه گزارش می‌کنند.
کارشناسان می‌گویند اگر شهروندان غیرمتخصص به دلیلی قصد خرید طلای متفرقه را دارند، دست‌کم طلای خام یا آب‌شده بخرند؛ آن هم ازبنگاه‌های معتبر که دارای مجوز رسمی از اتحادیه هستند و می‌توان روی قطعه آب‌شده «انگ ری‌گیری» را دید. می‌توان از طریق شماره گویای اتحادیه طلا و جواهر، شماره انگ را وارد کرد و عیار طلا و موسسه ری‌گیری آن را دریافت.
ترفندهای دیگری نیز در زمینه کلاهبرداری در این بازار گزارش شده است. از جمله وجود فلزات غیر طلا در قطعات طلا. مثلا در دستبندهایی که دهه گذشته رواج داشت و به «دستبند النگویی» معروف بود، در داخل آن فنرهایی قرار داده می‌شد که دستبند را به دور دست محکم سازد. وزن این فنرها معمولا بالای یک و نیم گرم است. با توجه به اینکه این فنرها از روی ظاهر قطعه دیده نمی‌شود، خریدار متوجه وجود آن نمی‌شود و بنابر این، وزن فنر از روی کار کم نمی‌شود.
برای من سود داشت
با این حال شماری از شهروندان می‌گویند با وجود همه کلاهبرداری‌ها و ترفندهایی که در این حرفه است، آن‌ها به سود رسیده‌اند.
حسین چهل ساله است و یک کارگاه قالب‌سازی صنعتی دارد. او به ایران‌وایر می‌گوید: «پسرعمویم در یک طلافروشی کار می‌کند. از وقتی زندگی مشترکم را شروع کردم هر پس‌اندازی داشتم به او دادم و او هم طلاهای دست دوم را با سود خیلی کم به من فروخت. من هم به مناسبت‌های مختلف به خانمم هدیه می‌دادم و خوشحالش می‌کردم. از گرمی ۲۴ هزار تومان طلا خریدم تا ۳۹۰ هزار تومان در آبان ماه سال ۹۸. اما بعدش یه دفعه قیمت‌ها عجیب و غریب شد و دیگر نتوانستم چیزی بخرم.»
حسین با لبخند ادامه می‌دهد: «خدا را شکر سه ماه پیش با پس‌انداز و پول پیش خانه‌مان و همین طور فروش یک کیلو و صد گرم طلایی که خانمم داشت توانستیم یک آپارتمان کوچک بخریم.»
حسین معتقد است تبدیل پول به طلای کم‌اجرت و بی‌اجرت دست‌کم یک حسن دارد: «حد اقلش این است که تورم هر روزه در این مملکت ارزش پول‌مان را از بین نمی‌برد. ضمنا به قول پسرعمویم، از اول انقلاب تا حالا همیشه روند صعودی داشته است.»
با این حال مقام‌های رسمی و همچنین مسئولان صنفی در ایران همچنان در این باره هشدار می‌دهند. چندی پیش محمودرضا طاهری، مدیرکل استاندارد تهران، گفت: «طلای آب‌شده به هیچ وجه مورد تایید سازمان ملی استاندارد ایران نیست.»
مطالب مرتبط:
اختلالات اضطرابی؛ آنچه نوسان قیمت ارز و سهام به روز سرمایه‌گذران می‌آورد
افزایش ۲.۷ برابری قیمت دلار و طلا در یک سال؛ قدرت خرید ایرانیان چقدر کم شده است؟
سهام‌داران معترض پرچم بورس را پایین کشیدند
پرتاب تخم مرغ توسط مالباختگان به سوی ساختمان بورس
آیا ریزش‌های مداوم بورس دستوری است؟ صدای مالباختگان بازار سرمایه
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر