سالمندی جمعیت پدیده‌ای فراگیر در بسیاری از کشورهای جهان است که ایران هم از این بحران مستثنی نیست. به انفجار جمعیت سال‌خورده‌ها در برخی کشور‌ها که با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، «سونامی نقره‌ای» هم گفته می‌شود.
فصلنامه «امنیت ملی» وابسته به دانشگاه «دفاع ملی» در تازه‌ترین شماره خود به بررسی ابعاد تازه‌ای از تاثیرات سال‌خوردگی جمعیت بر امنیت ملی در ایران پرداخته است.
***
آمار‌ها می‌گوید سال ۱۳۹۴ بیش از ۱۰ درصد جمعیت ایران بالای ۶۰ سال بوده که پیش‌بینی می‌شود این نرخ در سال ۱۴۲۹ با ۳۳ درصد رشد مواجه شود.
نخستین زنگ خطر در این حوزه پس از سرشماری سال ۱۳۸۵ و اعلام نرخ باروری ۱.۸ درصد به صدا درآمد و پس از آن با اعلام نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰ که این نرخ را معادل ۱.۶ برآورد می‌کرد، روند کاهشی نرخ باروری کل تایید شد.
تحلیل روندهای حاکم بر ساختار جمعیتی در ایران بیانگر آن است که تمامی شاخص‌های جمعیتی به خصوص روند سال‌خوردگی، نگران‌کننده است.
نرخ باروری کل در ایران همچنان زیر حد جایگزینی قرار دارد و پیش‌بینی شده که نرخ رشد جمعیت با کاهش بیشتر در دو دهه آینده پس از توقف و صفر شدن، برای نخستین بار رشد منفی را تجربه کند.
نتایج پژوهش‌ها و مطالعات در مورد تحولات باروری نشان می‌دهد، در هر سه سناریو (پایین، متوسط و بالا) تا سال ۱۴۳۰ سطح باروری در ایران به سطح جانشینی افزایش نخواهد یافت و نرخ رشد جمعیت در هر سه سناریو کاهشی خواهد بود
در سناریوی حد پایین در سال ۱۴۰۹ نرخ رشد جمعیت ایران به حدود صفر می‌رسد و بر مبنای سناریوی حد متوسط در سال ۱۴۲۹ نرخ رشد جمعیت ایران منفی می‌شود.
دورنمای ساختار جمعیتی ایران در افق ۱۴۳۰ هم می‌گوید که سرعت کاهش رشد جمعیت در نقاط روستایی به مراتب بیشتر از نقاط شهری خواهد بود و میزان سال‌خوردگی کشور ۳۶.۱ درصد برای رشد پایین، ۳۲.۱ درصد برای رشد بالا و ۲۸.۷ درصد برای رشد متوسط خواهد بود.
این دورنما همچنین می‌گوید سال‌خوردگی جمعیت و افزایش امید به زندگی تا آن زمان موجب پیشی گرفتن جمعیت بازنشستگان از جمعیت شاغلان خواهد شد.
روند سالمندی در ایران که از سال‌ها پیش آغاز شده، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۱۰ حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد جمعیت این کشور را به بالای ۵۰ سال برساند.
تحقیقات می‌گوید سه روند متراکم افزایش سال‌خوردگی جمعیت در حوزه «اقتصادی دفاع و امنیت» تا سال ۱۴۳۰ منجر به افزایش هزینه‌های تامین امنیت انتظامی و اجتماعی خواهد شد.
این روند در حوزه «اجتماعی-فرهنگی دفاع و امنیت» منجر به «افزایش جرایم و خشونت‌های مدنی» و در حوزه «سیاسی دفاع و امنیت» هم تاثیری منفی بر «مولفه تهدید تمامیت ارضی» خواهد گذاشت.
این تحقیقات همچنین «کاهش توان تامین نیروی وظیفه، کاهش توان تامین نیروی پایور، کاهش توان رزمی و آمادگی دفاعی، کاهش موازنه قوا در منطقه، تهدید بازدارندگی دفاعی و تهدید قدرت آفندی» را از دیگر تاثیرات منفی سال‌خوردگی در ایران ۱۴۳۰ در حوزه «نظامی دفاع و امنیت» اعلام کردهاند.
نتایج اغلب پژوهش‌های انجام شده و همچنین سرشمارهای مرکز آمار و پیش‌بینی‌های صندوق جمعیت سازمان ملل نشان می‌دهد، روندهای حاکم ساختار جمعیتی ایران را در آینده با تغییرات بسیار مهمی در ابعاد مختلف روبه‌رو خواهد کرد.
فصلنامه علمی «امنیت ملی» وابسته به دانشگاه «دفاع ملی» هم در تازه‌ترین شماره خود که بهار سال ۱۴۰۰ منتشر شده، به بررسی ابعاد تازه‌ای از تاثیرات منفی سال‌خوردگی بر امنیت ملی در ایران پرداخته است.
«تبیین اثرات سال‌خوردگی جمعیت در امنیت ملی ایران» عنوان این مقاله تحقیقی است که در تهیه آن ۵۰ نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها همکاری داشته‌اند.
این تحقیق می‌گوید از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۵ میانه سنی از ۱۹.۶سال (جوان) به بالای ۳۰ سال (پیر) افزایش یافته است.
در همین دوره، روند سال‌خوردگی هم رو به افزایش گزارش شده که تغییر سبک زندگی، مدرنیته و عوامل اقتصادی از مهم‌ترین عوامل آن بوده است.
این تحقیق همچنین نشان داده، روند سال‌خوردگی در شهر‌ها بسیار سریع‌تر از مناطق روستایی بوده که می‌تواند این مساله چالش عظیم اقتصادی و اجتماعی در پی داشته باشد.
این تحقیق پس از بررسی تغییر و تحولات جمعیتی نوشته ۴۹ درصد از شرکت‌کنندگان در این تحقیق اعلام کردهاند بیشترین تاثیر سال‌خوردگی در ایران در حوزه اقتصادی اتفاق خواهد افتاد.
این تحقیق کاهش نیروی کار، سطح درآمد، سرعت توسعه، سطح نوآوری و افزایش بار مالی و نیازمندی به دارو‌های خاص از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی متاثر از سال‌خوردگی اعلام کرده است.
۴۴ درصد هم گفته‌اند که حوزه سیاست و ۴۲ درصد هم اعلام کردهاند حوزه امنیت بیشترین تاثیر‌پذیری از سال‌خوردگی را خواهند داشت.
کاهش قدرت، توان چانه‌زنی و توان اقتصادی در عرصه بین‌المللی از آثار منفی سال‌خوردگی در حوزه سیاست و کاهش نخبگان نظامی، نشاط نیرو‌های نظامی و ضعیف شدن توان دفاعی از آثار منفی سال‌خوردگی در حوزه امنیت اعلام شده است.
فصلنامه «مدیریت راهبردی» از دیگر نشریات دانشگاه «دفاع ملی» هم دو سال پیش تحقیقی با عنوان «آینده‌های بدیل پدیده سالمندی جمعیت در ایران» منتشر کرده و نسبت به گسترش «سونامی نقره‌ای» در کشور هشدار داده بود.
در تحقیق این فصلنامه آمده که در صورت «برخورد سونامی» به ایران، این پدیده می‌تواند تاثیرات منفی در بخش‌های مختلف به جا بگذارد.
این تحقیق نوشته است که پیش‌بینی می‌شود سالمندان آینده در ایران کمتر مولد و نوآور باشند، هزینه‌های نگهداری سالمندان افزایش یافته و درآمد‌های مالیاتی هم روندی نزولی پیدا کند.
در این تحقیق همچنین آمده که در ایران سالمندان به عنوان «وبال و یک بار اقتصادی و سیاسی» دیده می‌شوند که نه‌تنها چشم‌انداز رشد در ایران، بلکه ثبات سیاسی کشور را نیز تهدید می‌کنند.
مطالب مرتبط:
کاهش رشد جمعیت؛ نگرانی‌های رهبر نظام و بی‌اعتنایی مردم کشور
سیاست تهاجمی برای فرزندآوری اسلامی
جمعیت مهم‌ترین دغدغه اجتماعی خامنه‌ای؛ وقتی جهان بر مدار یک نفر می‌چرخد
نهضت فرزندآوری علی خامنه‌ای؛ از قربان صدقه هواداران تا اخبار جعلی
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر