ایستاده در کنار پوتین؛ رسانه‌های جمهوری اسلامی اخبار حمله روسیه را سانسور کردند

مقامات جمهوری اسلامی در ماجرای حمله روسیه به اوکراین تعارف را کنار گذاشتند و در کنار چین عملا از این حمله حمایت کردند.

«سعید خطیب‌زاده»، سخن‌گوی وزارت امور خارجه ایران حمله روسیه را اقدامات نظامی خواند و «حسین امیر عبداللهیان»، وزیر خارجه در توییتی نوشت: «بحران اوکراین ریشه در اقدامات تحریک‌آمیز ناتو دارد.»

رسانه‌های حکومتی جمهوری اسلامی نیز اخبار مربوط به حمله روسیه به اوکراین را با جرح و سانسور منتشر کردند. این مواضع جمهوری اسلامی شبیه به موضع چین هستند و انتقادهایی را به دنبال داشته‌اند. 

«علی مطهری»، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی نوشت:  «ایران برای آن که استقلال خود را نشان بدهد، باید تجاوز روسیه به اوکراین را محکوم کند.»

او تاکید کرد که صداوسیما اخبار حمله به اوکراین را مانند یکی از مستعمرات روسیه گزارش می‌کند. 

مطهری در پایان نوشت: «جدا شدن گرجستان و آذربایجان و ارمنستان از ایران توسط روسیه و حمایت شوروی از صدام در حمله به ایران را همواره به یاد داشته باشیم.»

صداوسیما و رسانه‌های حکومتی اخبار حمله روسیه به اوکراین را چه‌طور پوشش دادند؟

صداوسیما و رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز حمله به اوکراین را تنها حمله به مناطق مورد مناقشه ذکر کرده‌اند. حتی پس از آن که نیروهای روسیه به کی‌یف، پایتخت اوکراین نزدیک شده بودند، این رسانه‌ها از انجام یک «عملیات ویژه» در پاسخ به درخواست رهبران جدایی‌طلب «دونباس» خبر می دادند.

خبرگزاری «ایرنا» نیز در گزارشی نوشت: «روسیه و اوکراین که سابقه دیرینه‌ای از اشتراکات فرهنگی، خصومت‌های ارضی و اختلافات سیاسی در کارنامه‌ روابط خود دارند، امروز و به دلیل حل نشدن نگرانی‌های امنیتی و تنش‌های سابق، به رویارویی تمام‌قد نظامی رسیدند.»

خبرگزاری «فارس» هم نوشت: «عملیات نظامی ویژه روسیه در اوکراین، کشورهای غربی را به تب و تاب انداخته است تا هر آن‌چه می‌توانند، برای انزوای بیشتر مسکو به کار گیرند.»

برخی از افرادی که به عنوان کارشناس در برنامه‌های تلویزیونی حضور داشتند، از این حمله حمایت و اعلام کردند که  «ناتو» قصد دارد قلمروی خود را تا جمهوری آذربایجان گسترش دهد.

در واکنش به این سخنان، «حسن بهشتی‌پور»، کارشناس بین‌الملل در تلویزیون گفت از روسیه حمایت نکنید، تضمینی نیست به ایران هم حمله نکند.

واکنش مسوولان جمهوری اسلامی درباره حمله روسیه به اوکراین چه‌گونه بوده است؟

«محمدجواد آذری جهرمی»، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت «حسن روحانی» نیز به کنایه در توییتر نوشت: «روسیه ظاهراً صیانت از اوکراین را آغاز کرد.»

در این میان، سفارت روسیه در تهران نیز رسانه‌های ایران را زیر نظر داشت و گزارش خبرگزاری «تسنیم» مبنی بر حضور جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌های روسی در آسمان اوکراین را جعلی و بخشی از تبلیغات ضد روسی دانست.

«علی شمخانی»، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران نیز نتوانست خوشحالی خود از این اتفاق را پنهان کند و تلویحا به اروپا هشدار داد که هر اتفاقی برای ایران نیز مانند بحران اوکراین، برای آن‌هان هزینه دارد.

او با اشاره به سقوط بازار‌های مالی پس از حمله روسیه به اوکراین نوشت: «بی‌ثباتی و ناامنی در نیمکره شرقی جهان، آسیب‌های جدی را متوجه منافع غرب خواهد کرد... و بحران اوکراین می‌تواند عبرتی پندآموز باشد.»

مواضع ایران در قبال بحران اوکراین در رسانه‌های بین‌المللی و اروپایی نیز انعکاس داشته‌اند. در این میان، برخی کشورهای اروپایی پیش از این حمله نیز ایران را موتلف روسیه خوانده بودند؛ از جمله «اولاف شولتس»، صدراعظم آلمان در کنفرانس امنیتی مونیخ با اشاره به تنش اروپا و ناتو با روسیه درباره اوکراین گفته بود برای حملات سایبری از هر جای دنیا، از جمله سن پترزبورگ، تهران و پیونگ یانگ، در کنار هم هستیم.

رسانه‌های ایران کدام بخش از سخنان پوتین را سانسور کردند؟

«ولادیمیر پوتین» یکی از دلایل حمله به اوکراین را نازی زدایی ذکر کرده است؛ موضوعی که یادآور نقش روسیه در شکست دادن هیتلر و حمایت از یهودیان است. 

رییس جمهوری روسیه در سخنرانی خود گفته است که ناتو از ناسیونالیست‌های افراطی و نئونازی‌ها در اوکراین حمایت می‌کند.

این موضوع در چند ماه گذشته نیز در رسانه های روسیه تبلیغ شده است. با این حال، برخی تحلیل‌گران یادآوری کرده‌اند که «ولودیمیر زلنسکی»، رییس جمهوری اوکراین یک یهودی است و دروغ پوتین شبیه دروغ‌های «گوبلز»، بزرگ است.

اسراییل نیز با پوتین روابط مناسبی دارد و سکوت این کشور درباره قصد روسیه برای حمله به اوکراین بحث‌برانگیز شده بود. با این حال، روز پنج‌شنبه «یاییر لاپید»، وزیر خارجه اسرائیل حمله به اوکراین را نقض جدی نظم بین‌الملل خواند.

این مواضع پوتین و روابط او با اسرائیل اما در رسانه‌های ایران هیچ بازتابی نداشته‌اند.

آیا مواضع ایران درباره الحاق کریمه به روسیه تغییر کرده است؟ 

ایران هر چند که در حمله به کریمه نیز از روسیه حمایت می‌کرد اما مواضع مقامات در آن‌ زمان به شفافی یا شوری مواضع امروز نبودند.

پس از الحاق شبه جزيره کريمه به روسيه، روزنامه «کيهان» در تيتر يک خود از «شکست سنگين کودتای مخملی در اوکراين» سخن گفت.

«مصطفی پورمحمدی»، وزیر دادگستری ایران نیز گفت: «عده‌ای در داخل کشور که حال و هوای دیگری دارند، امر برایشان مشتبه شده است... در حالی که کشور و نظام ما قابل مقایسه با این‌جاها نیست.»

او گفته بود که برخی با رنگ همان حرکت سیاسی در اوکراین احساس پیروزی می‌کنند و در مقابل نیز برخی روزنامه‌ها طوری گزارش می‌دهند یا تیتر می‌زنند که گویا چیزی از دست داده‌اند و عزادارند.

در واکنش به این اظهار نظرها، «علی لاریجانی»، رییس وقت مجلس شورای اسلامی گفت: «ما در این قضیه بی‌نظر نیستیم اما دلیلی هم ندارد در هر زمینه‌ای اظهار نظر کرده و ورود کنیم. باید دید سرانجام کار چه می‌شود.»

آیا این اولین بار است که رسانه‌های جمهوری اسلامی از نقض قوانین بین‌المللی حمایت می‌کند؟

تجربه  مواجهه جمهوری اسلامی با طالبان از جمله تجربه‌های اخیر بوده که برای گروهی از طرف‌داران حکومت نیز غیرقابل توجیه بوده است.  جنبش اصیل منطقه، برخوردار از نصرت الهی و تشکیل دهنده حکومت اسلامی واژگانی هستند که در کمال تعجب، جمهوری اسلامی در توصیف «طالبان» به عنوان دشمن دیروز خود به کار برده است.