خودکشی منجر به مرگ ۸ نوجوان از ابتدای دی‌ماه در ایران

خواندن جزییات این خبر ممکن است برای برخی آزاردهنده باشد.

براساس اطلاعات رسیده به «ایران‌وایر»، دختر نوجوانی به نام «هانیه باقری»، ۱۶ ساله و ساکن شهر محلات، در تاریخ ۱۶دی‌۱۴۰۲ در منزل خانوادگی خود دست به خودکشی زده و جان باخته است.

به گفته یک فرد آگاه، هانیه باقری از غیبت پدر و مادرش در منزل استفاده کرده و خود را با طناب در یکی از اتاق‌های منزل به دار آویخته است. این فرد آگاه می‌گوید پدر هانیه معتاد است و مادرش هم برای تامین معیشت خانواده، ساعت‌های طولانی بیرون از خانه کار می‌کند.

انگیزه این نوجوان برای خودکشی هنوز مشخص نیست، اما بررسی‌های ایران‌وایر نشان می‌دهد که با احتساب خودکشی هانیه باقری، از ابتدای دی‌۱۴۰۲ تاکنون، دستکم ۸ نوجوان در شهرهای مختلف ایران به زندگی خود پایان داده‌اند.

هفته گذشته جزییات خودکشی منجر به مرگ دختر ۱۲ ساله‌ای به نام «یسنا شجاعی» در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد.

روزنامه «اعتماد»، روز شنبه ۲۳دی‌۱۴۰۲ در گزارشی، جزییات بیشتری از دلایل اقدام به خودکشی این دختر ۱۲ ساله منتشر کرد و به نقل از یکی از نزدیکان او نوشت که «او از جدایی مادر و پدرش خیلی ناراحت بود. چند سال پیش پدر یسنا به علت برق‌گرفتگی قطع نخاع شد. یسنا و یکتا دوست داشتند پیش مادرشان زندگی کنند، اما خانواده پدری آن‌ها مخالفت می‌کردند و خانه پدربزرگشان زندگی می‌کردند.»

به گفته این منبع آگاه، یسنا هفته قبل از خودکشی نامه‌ای نوشته و به یکی از دوستانش داده و گفته بود: «هر وقت مُردم این نامه را به خانواده‌ام بده. نامه‌ای که از او در فضای مجازی منتشر شده، همان نامه است که دست یکی از دوستانش بوده.»

او در این نامه با ادبیاتی کودکانه نوشته بود از زندگی سیر شده و خواهر کوچکش را به زن‌عمویش سپرده بود.

براساس گزارش اعتماد، با استناد به گزارش‌های منتشر شده از مرکز آمار ایران، سه استان کرمانشاه، ایلام و کهگیلویه‌و‌بویراحمد از سال ۱۳۹۵ تاکنون، بالاترین آمار خودکشی را در کشور داشته‌اند.

«حمید پیروی»، نایب‌رییس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی نیز ضمن تایید این آمار گفته است که به‌صورت کلی استان‌های زاگرس‌نشین طی هفت سال گذشته، در صدر آمار خودکشی قرار دارند.

اعتماد در گفت‌وگو با رییس انجمن مددکاری اجتماعی، بر لزوم حضور مددکاران اجتماعی در مدارس، به‌ویژه در مقاطع متوسطه اول و دوم تاکید کرده است.

«حسن موسوی‌چلک» در پاسخ به این پرسش خبرنگار اعتماد که «چند مدرسه مددکار اجتماعی دارند؟»، گفته است: «جواب این است که هیچ مدرسه‌ای واحد مددکاری ندارد. وقتی یک نوجوان می‌بیند در شهر محل سکونتش تمام افراد با یک روش خودکشی می‌کنند یا در یک محیط مثل مدرسه، کارخانه، خوابگاه، دانشگاه و … از یک روش برای خودکشی استفاده می‌شود، یاد می‌گیرد.»

رییس انجمن مددکاری اجتماعی با تاکید بر اینکه وقتی نوجوانان دست به خودکشی می‌زنند لازم است در مدارس مددکار اجتماعی وجود داشته باشد، گفته است: «در حال حاضر اولویت این است که سلامت اجتماعی و روانی آن‌ها ارتقا پیدا کند. وقتی مساله درست شناخته نمی‌شود، طبیعتا راهکار درستی هم برای آن پیدا نمی‌شود. نتیجه‌اش هم همین وضعیتی است که می‌بینیم.»

این اظهارات درحالی مطرح می‌شود که وزارت آموزش‌و‌پرورش کمترین توجه را به سلامت روان دانش‌آموزان نشان می‌دهد و به‌جای بهره‌مند کردن محیط‌های آموزشی از نیروهای متخصص، به استخدام روحانیان و طلبه‌ها برای تقویت آموزه‌های ایدئولوژیک برای کودکان متمرکز شده است.

هم‌زمان با انتشار اخبار مرتبط با خودکشی نوجوانان دانش‌آموز در اقصی‌نقاط ایران، وزیر آموزش‌وپرورش از استخدام ۱۹هزار طلبه دیگر در مدارس خبر داد.

«رضا مرادصحرایی» همچنین به اجرای «طرح محراب» در مدارس اشاره کرده و گفته است که ۶۴ هزار نماز جماعت در مدارس برگزار خواهد شد.

از دیگر طرح‌هایی که رضا مرادصحرایی در این گفت‌وگو به آن پرداخته، طرح «ساخت ۹ هزار مسجد در مدارس» به‌مثابه «یکی از مهم‌ترین اقدامات وزارت آموزش‌وپرورش» بوده است.

او تایید کرده است که: «هم‌اکنون هفت هزار و ۲۸۰ نمازخانه در سطح مدارس و مراکز آموزشی در حال ساخت است.»

نگرانی کنشگران حقوق کودک از افزایش آمار خودکشی نوجوانان

اعتماد به نقل از رییس انجمن مددکاران اجتماعی درباره علل و عوامل افزایش خودکشی در ایران نوشت: «باتوجه به آمارهای خودکشی که توسط مراجع رسمی اعلام شده، مشخص است در ۱۰ سال اخیر خودکشی منجر به فوت از ۵/۲ به ازای ۱۰۰ هزار نفر به ۷/۴ رسیده است.»

او این آمار را برای یک دهه «نگران‌کننده» توصیف کرده و گفته است: «در گذشته روند تثبیت شده‌ای داشتیم، اما طی یک دهه اخیر ناگهان نرخ خودکشی بیش از دو در ۱۰۰ هزار نفر افزایش پیدا کرده است.»

بسیاری از فعالان حقوق کودک بر این باورند که با رویدادهای سیاسی و اجتماعی رخ داده در یک دهه گذشته موجب افزایش پدیده خودکشی در میان نسل جدید در ایران باشد.

آمار رسمی خودکشی در ایران از سال ۱۳۹۹ از سوی حکومت منتشر نشده است، اما براساس داده‌هایی که پژوهشگران در رسانه‌های داخلی و مقالات منتشر شده در ژورنال‌های علمی منتشر کرده‌اند، جست‌وجو (سرچ) و کاربرد کلمه خودکشی در فضای مجازی و البته وقوع خودکشی در جامعه، ارتباط مستقیمی با شرایط اقتصادی و اجتماعی داشته است.

اعتماد نوشته است که از اعتراضات سال ۱۳۹۶، اعتراضات آبان ۱۳۹۸، رکود اقتصادی و گسترش فقر پس از همه‌گیری کووید-۱۹ در سال ۱۳۹۹ و فروکش کردن اعتراضات خیابانی «زن، زندگی، آزادی» در فروردین ۱۴۰۲، خودکشی و صحبت از آن در ایران افزایشی چشم‌گیر داشته است.

براساس گزارش شاخص‌های عدالت اجتماعی، طی ۱۰ سال، بیش از ۴۰ هزار مرگ ناشی از خودکشی ثبت شده است.

بر مبنای این گزارش، در فاصله سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹، هر سال به‌طور متوسط چهار هزار و ۱۸۳ نفر در ایران به دلیل خودکشی جانشان را از دست داده‌اند.

نایب‌رییس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران، از افزایش ۵۱ درصدی آمار خودکشی در ایران طی ۷ سال گذشته خبر داده و گفته است که در سال ۱۴۰۱، ۶۰۰۰ نفر به زندگی خود پایان داده اند.

او عواملی مانند اختلالات روانی و محرومیت‌هایی از قبیل عدم دسترسی به مسکن، شغل، خدمات آموزشی، خدمات بهداشتی و درمانی را، علت این رشد فزاینده دانسته است.

دختران نوجوان اما در بسیاری از موارد به‌دلیل اجبار به ازدواج از سوی خانواده‌ها یا عدم توانایی تحصیل دست به خودکشی می‌زنند.

یک روان‌درمانگر متخصص کودکان و نوجوانان پیش‌تر به  ایران‌وایر گفته است که طی یک سال گذشته با افراد زیر ۱۸ سال بسیاری مواجهه داشته است که اقدام به خودزنی یا خودکشی ناموفق کرده‌اند. 

او در عین حال گفته که در مقایسه با ۲ سال گذشته، نوجوانانی که از افسردگی رنج می‌برند و مراجعین او هستند، افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است. به گفته او، نوجوانان در ایران از مشکلات بسیاری رنج می‌برند که به آن‌ها توجه نمی‌شود.

او به نقل از مراجعان نوجوان خود، بیشترین دلایل برای اقدام به خودکشی را «طلاق، خشونت خانگی، افسردگی و تعصبات پدر در مورد دخترهای نوجوان و به‌ویژه محدودیت‌های شدید رفت‌و‌آمد، پوشش و محدودیت در آزادی‌» عنوان کرده است.

 

اگر شما یا نزدیکانتان  به خودکشی فکر می‌کنید، در ایران با اورژانس اجتماعی به شماره تلفن ۱۲۳، یا اورژانس شهری به شماره ۱۱۵، یا صدای مشاور با شماره ۱۴۸۰، یا اورژانس روانپزشکی تهران با تلفن ۴۴۵۰۸۲۰۰ تماس بگیرید. در افغانستان به تلفن ۱۱۹، در بریتانیا با خیریه سماریتن ۱۱۶۱۲۳ و در آمریکا و کانادا، به شماره ۹۱۱ تلفن کنید.