حادثه آتش سوزی یکشنبه دوازدهم اسفندماه در کمپ ترک اعتیاد منطقه «آبشورک» بندرعباس در استان هرمزگان که به کشته شدن یک نفر و مصدوم شدن ۱۱نفر انجامید، واکنش‌های متناقض مسوولان را به همراه داشت.
یکشنبه شب گذشته فردی در تماسی تلفنی با مرکز آتش‌نشانی بندرعباس از وقوع آتش‌سوزی در کمپ ترک اعتیاد آبشورک در روستای حاشیه شمالی این شهر خبر داد. از این جا به بعد، یعنی در مورد زمان و نحوه حاضر شدن مأموران آتش‌نشانی در صحنه حادثه، روایت‌های مختلفی منتشر شده است. در حالی که خود مسوولان آتش‌نشانی مدعی هستند حضور مأموران این نهاد در صحنه آتش‌سوزی به موقع انجام شده است اما مسوولان اداره بهزیستی شهرستان بندرعباس می‌گویند اقدام آتش نشان‌ها برای اطفای حریق به موقع نبوده و همین عامل به بروز صدمات جانی منجر شده است.
از سوی دیگر، در حالی که آتشپاد «فرجام دانش»، مدیر عامل آتش‌نشانی بندرعباس این آتش سوزی را ناشی از «خودکشی دسته جمعی» مددجویان ساکن کمپ آبشورک به دنبال رفتارهای بد متولیان کمپ با آن‌ها عنوان کرده، مدیر روابط عمومی اداره بهزیستی بندرعباس طرح این موضوع را توجیه حضور با تأخیر آتش نشانان دانسته است.
مسوولان چه کسانی هستند؟
آتشپاد فرجام دانش، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی بندرعباس در مورد ادعای خودکشی دسته جمعی مددجویان کمپ ترک اعتیاد آبشورک به «ایرنا» گفته است: «ظاهراً معتادان بستری در این مرکز نسبت به شرایط نامناسب و رفتارهای بد در آن اعتراض داشته‌اند.»
او در بخش دیگری از صحبتهایش گفته است: «این افراد در اعتراض به این شرایط، درب‌های محل اسکان را از داخل قفل کرده و تهدید به آتش زدن محل کردهاند و پس از یک ساعت و نیم نیز تهدید خود را عملی و مرکز را به آتش کشیده‌اند.»
این مقام آتش‌نشانی بندرعباس با انتقاد از نبود هیچ گونه تجهیزات ایمنی در این مرکز، افزوده است: «ماموران آتش نشانی در اسرع وقت پس از گزارش این حادثه، در محل حاضر و موفق به نجات جان افراد گرفتار در آتش شدند.»
از آن سو اما مدیر روابط عمومی اداره کل بهزیستی هرمزگان با تکذیب هرگونه بدرفتاری گردانندگان کمپ آبشورک با معتادان ساکن آن به همان خبرگزاری دولتی ایرنا گفته است: «موضوع خودکشی دسته جمعی بیماران در یک مرکز ترک اعتیاد در آبشورک کذب محض و شیطنت رسانه‌ای بوده است.»
«غلامحسین رازمند» روایت خود از ماجرا را این گونه بیان می‌کند: «واقعیت ماجرا این است که در تاریخ ۱۲ اسفندماه، دو نفر از بیماران مقیم مرکز با حبس سایر بیماران در سالن، اقدام به قفل درب و آتش زدن پتوها کردهاند که بلافاصله موضوع به آتش‌نشانی، اورژانس و پلیس اطلاع داده شد. پس از طی شدن زمان و حضور با تاخیر ماشین آتش نشانی، با مداخله آتش نشانی و پلیس، حریق اطفا و عاملان دستگیر و تحویل مراجع قضایی شدند.»
او تاکید کرده که این ماجرا یک حادثه بوده که از سوی فردی سابقهدار انجام شده است: «مراکز ترک اعتیاد تحت نظارت سازمان بهزیستی طبق پروتکل‌های موجود با شرایط معمول فعالیت دارند.»
کمپ‌های ترک اعتیاد در ایران با مجوز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بهزیستی کشور فعالیت می‌کنند. در سال‌های اخیر البته برخی شهرداری‌ها، از جمله شهرداری تهران هم اقدام به صدور مجوز این مراکز کردهاند.
بعد از این ضد و نقیض‌گویی‌های مسوولان بهزیستی و آتش نشانی بندرعباس بود که روزنامه «همشهری» به نقل از یک منبع آگاه، بدرفتاری مسوولان کمپ آبشورک با مددجویان را تأیید کرد: «افرادی که در کمپ نگه‌داری می‌شدند، به وضعیت آن جا اعتراض داشتند. آن‌ها چند مرتبه به شرایط اعتراض کردند و در نهایت می‌خواستند از آن خارج شوند اما مسوولان کمپ اجازه ندادند. آن‌ها هم همراه ۱۰نفر دیگر از داخل در را قفل و تهدید کردند که آن جا را به آتش خواهند کشید.»
این فرد مطلع درباره متهمان پرونده به روزنامه همشهری گفته است: «آن‌ها در بازجویی‌های اولیه اتهام آتش‌افروزی را به گردن گرفته‌اند اما مدعی هستند مسوولان کمپ هم باید به‌دلیل کوتاهی محاکمه شوند.»
به گفته این منبع آگاه، هم‌اکنون این دو نفر به اتهام «قتل عمد» در بازداشت به‌سر می‌برند و تحقیقات برای روشن شدن زوایای دیگر این حادثه همچنان ادامه دارد.
تعدادی از کمپ‌های ترک اعتیاد در ایران به گفته مسوولان، بدون مجوز به فعالیت می‌پردازند که ظاهراً بیشتر بدرفتاری و بستری اجباری معتادان در این کمپ‌ها انجام می‌شود.
همین هفته پیش، «علی اسدی»، معاون دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت از وجود مراکز غیرقانونی در ایران برای ترک اعتیاد که در آن‌ها معتادان را کتک می‌زنند، خبر داد: «متأسفانه تعداد زیادی مراکز ترک اعتیاد بدون مجوز ایجاد شدهاند که مسوولیت جمع‌آوری‌شان هم با وزارت بهداشت نیست و نیروی انتظامی و وزارت کشور باید در این حوزه اقدام کنند.»
چه‌گونه پی‌گیری کنیم؟
هر چند معاون پیش‌گیری سازمان بهزیستی کشور نگه‌داری اجباری معتادان در کمپ آبشورک را به شدت تکذیب کرده است اما این احتمال را با توجه به مبهم بودن بسیاری از ابعاد حادثه نمی‌توان رد کرد.
بر اساس «قانون اقدامات تأمینی» و «قانون مبارزه با مواد مخدر»، نگه‌داری اجباری معتادان در مراکز ترک اعتیاد تنها در صورتی که در دسته «مجرمان خطرناک» قرار بگیرند، آن هم تنها با حکم دادگاه امکان‌پذیر است. نگه‌داری معتادان در این مراکز حتماً باید با رضایت خود این افراد و البته برای مدت محدودی انجام شود.
«موسی برزین خلیفه‌لو»، حقوق‌دان و مشاور «ایران‌وایر» در مورد احتمال نگه‌داری اجباری معتادان مرکز آبشورک معتقد است در صورت اثبات این موضوع، حتی می‌توان اتهام «آدم ربایی» و «دستگیری غیرقانونی» را برای متخلفان در نظر گرفت.
او در مورد احتمال بدرفتاری مسوولان این کمپ با معتادان که بر اساس گفته‌های آتش‌نشانی، به خودکشی جمعی آن‌ها منجر شده است نیز در درجه اول، خود گردانندگان کمپ را مسوول می‌داند: «مسوولان این مرکز هم در مورد عدم رعایت ایمنی و هم ادعای بدرفتاری، مقصر شناخته می‌شوند. در مرحله بعد، مسوولان بهزیستی که مجوز این مراکز را صادر و بر کار آن‌ها نظارت می‌کنند، مسوول هستند. از سوی دیگر، در صورتی که گزارش بدرفتاری این مددکاران با معتادان قبلاً هم به پلیس داده شده ولی هیچ اقدامی نکرده است، پای این نهاد هم در میان مسوولان به میان می‌آید.
در مورد آتش‌سوزی و صدمات وارده، به نظر می‌رسد در درجه اول باید خود فرد یا افرادی که حادثه را رقم زده‌‌اند، فارغ از آن که امکانات ایمنی کافی در آن مرکز وجود داشته یا نه، مسوول دانست.»
برای شکایت از این مسوولان هم به نظر برزین خلیفه‌لو، خود این افراد ساکن در کمپ یا خانواده‌های آن‌ها می‌توانند در دادسرا علیه هر کدام از مسوولان گفته شده شکایت کنند. اتهام این مسوولان، رعایت نکردن ایمنی و بدرفتاری با مددجویان، ایراد جراحت شبه عمد و قتل شبه عمد می‌تواند باشد.
راه دیگر پی‌گیری این موضوع، سوال از مسوولان سازمان بهزیستی است. مسوولان دفتر پیش‌گیری و درمان اعتیاد زیر نظر معاونت پیش‌گیری و توسعه سازمان باید در زمینه کیفیت فعالیت کمپ‌های ترک اعتیاد پاسخگو باشند. شماره تلفن این واحد در سایت اینترنتی اداره کل بهزیستی استان هرمزگان ارایه نشده است اما شما می‌توانید از طریق تماس با شماره ۰۷۶۳۳۳۱۳۰۳۱ تا ۳ درخواست ارتباط با مسوولان دفتر پیش‌گیری را مطرح کنید.
لطفاً نتیجه پی‌گیری خود را برای ما به آدرس shoma@iranwire. com بفرستید.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر