مناسب سازی شهری، حق بر زمین مانده معلولان کشور

وقتی در خیابان، ورزشگاه، سینما، رستوران و یا با پیاده روی در بلوارهای شهر در حال لذت بردن از لحظات خود هستید، چقدر به این فکر می‌کنید که  آیا هم‌شهریان شما، شهروندانی که از معلولیت رنج می‌برند، امکان استفاده از آن فضا را دارند یا نه؟

به آماده کردن فضاهای عمومی برای استفاده شهروندان دارای معلولیت، « مناسب سازی شهری» گفته می‌شود؛ حقی که معلولان در ایران برای رسیدن به آن سال‌ها تکاپو کرده‌اند امّا هنوز اعتراضات آن‌ها در فضای مجازی و نهادهای مدنی نشان می‌دهد تا تحقق کامل آن راه طولانی در پیش دارند.

معلولان ایرانی برای سوار شدن به وسایل نقلیه عمومی مثل اتوبوس و قطار و مترو،  وارد شدن به نهادهایی مثل اداره ا و بانک ها، و راه رفتن در خیابان‌ها و معابر شهری با انواع موانع فیزیکی رو به رو می‌شوند که دشواری عبور از آن‌ها، شمار زیادی از این شهروندان را به خانه نشینی اجباری کشانده است. ویدئویی هم که چند روز پیش از یک شهروند معلول اهل "سوسنگرد"، مرکز شهرستان "دشت آزادگان"  در استان خوزستان منتشر شده، او را در حال تلاش برای وارد شدن به یکی از شعب «بانک ملت» نشان می‌دهد که استاندارد مناسب سازی در ورودی آن رعایت نشده است.

مسئولان چه کسانی هستند؟

گشتی در میان قوانین، آئین نامه‌ها و سیاست‌های تصویب شده از سوی نهادهای بالادستی از جمله مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام نشان می‌دهد، از نظر مقررات الزام نهادهای دولتی و غیر دولتی برای مناسب سازی فضاهای خود جهت  استفاده معلولان، چندان کمبودی وجود ندارد.

بند آخر "سیاست های کلی نظام در امور شهرسازی" ابلاغی  سال  ۱۳۸۹  از سوی رهبر جمهوری اسلامی به صراحت از وظیفه دستگاه‌های اجرائی، نظارتی و قانون‌گزاری برای  « رعایت نیاز و آسایش جانبازان و معلولان در طراحی فضای شهری و اماکن عمومی» کشور صحبت کرده است.

قانون حمایت از حقوق معلولان، مصوب سال ۱۳۹۶هم، به تفکیک، دستگاه‌های اجرایی مسئول نظارت بر مناسب‌سازی اماکن عمومی، اماکن با کاربری عمومی و اماکن خصوصی را تشریح کرده است.

برای نمونه این قانون در مورد "اماکن عمومی"، «کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات و شرک‌تهای دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی» را موظف کرده« در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی» خود امکان دسترسی و بهره‌مندی از آ‌ن‌ها  برای معلولان مثل سایر شهروندان فراهم شود.

شهرداری‌ها  هم در مورد اماکن با "کاربری عمومی" مثل  مجتمع‌های مسکونی، تجاری، اداری، درمانی و آموزشی  باید صدور پروانه احداث و بازسازی و پایان کار را   با رعایت استانداردهای مصوب "شورای عالی شهرسازی و معماری ایران" و اصلاحات پس از آن در مورد دسترس‌پذیری افراد دارای معلولیت توسط مجری، مشروط کنند.

"حسین عبیداوی"، شهردار سوسنگرد است ولی نام معاون عمرانی او که به طور مستقیم مسئول نظارت بر رعایت استاندارد مناسب سازی شهری در اماکن با کاربری عمومی است، اعلام نشده است.

وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و کشور و شهرداری‌ها هم در همین قانون، موظف شده اند،  نسبت به مناسب‌سازی و دسترس‌پذیری کلیه پایانه‌ها، ایستگاه‌ها، تأسیسات سامانه‌ها و ناوگان حمل و نقل درون‌شهری و برون‌شهری و  دسترس‌پذیری سامانه‌های حمل و نقل عمومی مطابق استانداردهای داخلی و بین المللی اقدام کنند.

برای اجرای هر چه بهتر این قانون هم، ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی کشور به ریاست وزیر کشور، عبدالرضا رحمانی فضلی و یا " معاون ذیربط" او تشکیل شده است. دبیری این ستاد را از سوی سازمان بهزیستی کشور، "ابراهیم کاظمی مومن سرایی"، بر عهده دارد.

در مراکز استا‌‌‌ن‌هاهم ستاد استانی با ریاست استاندار و با حضور مدیران کل استانی دستگا‌‌ه‌های اجرایی موضوع این ماده تشکیل خواهد شد. در استان خوزستان، "غلامرضا صدیق‌راد"، ریاست ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی را از سوی استاندار بر عهده دارد.

 

این مقام مسئول سال گذشته دستور تشکیل "کارگروه مناسب‌سازی محیط ویژه معلولین و جانبازان در شهرستان‌ها" توسط فرمانداران تمام شهرهای خوزستان را صادر کرد. فرماندار دشت آزادگان، "عزیز ساعدی" است.

بانک ملت هم از نمونه نهادهای با کاربری عمومی است که مهدی بیگدلی، مدیر عامل آن سال گذشته از برنامه‌ریزی برای مناسب‌سازی تمام شعب این بانک که از سال۱۳۸۱ تأسیس شده‌اند، صحبت کرد.

چطور پیگیری کنیم؟

در دسترس‌ترین راه برای اعتراض به عدم مناسب سازی ورودی یکی از شعب بانک ملت در شهر سوسنگرد، تماس با اداره کل مهندسی این بانک است.

برای ارتباط با مسئولان این اداره، با شماره های ۶۶۴۰۸۶۷ ۶۶۴۰۷۱۱    و کد ۰۲۱یعنی کد تهران تماس بگیرید و با ذکر نام و آدرس دقیق شعبه بانکی که استانداردهای مناسب سازی در آن رعایت نشده، خواستار رفع مشکل شوید.

سازمان بهزیستی هم با راه اندازی یک سامانه پیامکی از معلولان سراسر کشور خواسته با فرستادن پیام، گزارش فضاهای مختلف مناسب سازی نشده را ارسال کنند تا برای حل مسئله به مسئولان آن نهاد تذکر دهد. شماره این سامانه پیامکی،۲ ۳۰۰۰۰۱۲۳۲  است.

برای اطلاعات بیشتر در مورد قوانین، آیین نامه‌ها و بخشنامه‌های مربوط به مناسب‌سازی معابر در سطح کشور هم ما پیشنهاد می‌کنیم به این و‌بسایت مراجعه کنید.

لطفاً پاسخ‌های دریافتی از مسئولان را برای ما به نشانی [email protected]  ارسال کنید تا با پیگیری مجدد موضوع به حل آن کمک کنیم.