پدرام قائمی؛ شهروندخبرنگار
پناهندگی ورزشکاران و قهرمانان ورزشی ایران در کشورهای خارج از ایران اتفاق جدیدی نیست. «محمد حسین ابراهیمی» یکی از نخستین ورزشکاران ایرانی بود که برای ادامه حیات ورزشی و زندگی خود، پناهندگی را انتخاب کرد.
در رقابت‌های جهانی ۲۰۰۹ ترکیه، ابراهیمی یکی از چهار شمشیرباز تیم ملی بود که در بخش فلوره انفرادی، از مسابقه با حریف اسراییلی منع شد. او وقتی همراه تیم ملی شمشیربازی به اردوی فرانسه رفت، با مربیانش بر سر رویارویی دوباره با حریف احتمالی اسراییلی در رقابت‌های جهانی بعد بحث می‌کند، شبانه از اردو بیرون می‌زند و به هلند می‌رود. او برای ادامه زندگی به هلند پناهنده شد.
«سعید فضل اولی» یکی از سرشناس‌ترین پناهندگان تاریخ ورزش ایران است که به آلمان پناهنده شد. او قایق‌ران تیم ملی ایران بود که در بازی‌های آسیایی «اینچئون» هم به مدال طلا رسید. اما سال ۲۰۱۵ به نقل از سایت اینفومیگرانتس، به کشور آلمان گریخت.
«راحله آسمانی» تکواندوکار تیم ملی ایران، سال ۲۰۱۲ به بلژیک مهاجرت کرد و پناهنده شد. «سامان طهماسبی» کشتی‌گیر، «آرش آقایی»، «شایان نصیرپور» و «محمد رشنونژاد» جودوکار، «ایمان جمالی» هندبالیست، «پیام زرین‌پور» کشتی‌گیر، «محمود زاویه» و «پوریا پورابراهیم» نجات‌غریق، «مینا علیزاده» قایق‌ران و «محمدحسین ابراهیمی» شمشیرباز ایرانی، تعدادی از مهم‌‌ترین ورزشکاران ایرانی هستند که به کشورهای اروپایی، آمریکایی و استرالیا پناهنده شده‌اند.
اما پناهندگی آنها کم حاشیه هم نبوده است. خانواده این ورزشکاران گاه و بی‌گاه از سوی نهادهای امنیتی مورد بازخواست قرار گرفته‌اند.
درعین حال برخی از این ورزشکاران مدعی شده‌اند که اموال‌شان در ایران ضبط و مصادره شده است. گروهی نیز ادعا کرده‌اند تعدادی از اعضای خانواده آنها ممنوع الخروج شده بودند.
مسوولان چه کسانی هستند؟
توقیف اموال ورزشکاران از سوی هیچ نهاد ورزشی صورت نمی‌گیرد. فدراسیون‌های ورزشی، وزارت ورزش و جوانان و همین‌طور کمیته ملی المپیک ایران مجوز قانونی یا اهرمی برای مصادره اموال ورزشکارانی که به سایر کشورها پناهنده شده‌اند را ندارند.
به این ترتیب امکان پیگیری و بازستاندن اموال توقیف شده توسط این نهادهای ورزشی وجود ندارد.
اما گاهی همین نهادهای ورزشی مسبب نخست توقیف اموال قهرمانان ورزشی هستند. برخی از ورزشکاران پیش از سفر به رقابت‌های خارج از کشور، نزد فدراسیون‌های خود ضمانت بازگشت قرار می‌دهند؛ مانند سند مالیک ملک مسکونی یا اوراق بهادار.
برخی از این اسناد مشارکتی است. یعنی ملکی که به عنوان ضمانت در اختیار فدراسیون‌های ورزشی قرار می‌گیرد، به صورت شش‌دانگ در اختیار ورزشکار نیست. به این ترتیب اقوام یا شرکای ورزشکاران پس از مصادره اموال دچار مشکلات حقوقی خواهند شد.
چه طور پیگیری کنیم؟
«محمد اولیایی‌فرد» وکیل و حقوق‌دان، به این معضل ورزشکاران و خانواده‌های آنها پاسخ می‌دهد. او در پاسخ به فردی که خود را برادر یکی از ورزشکاران سابق تیم‌های ملی ایران معرفی کرده و مدعی شده است «املاک شراکتی او و برادرش پس از پناهنده شدن به یک کشور خارجی ضبط شده» می‌گوید: «باید در این بحث به چند مورد توجه ویژه داشت. مورد اول اینکه به نظر نمی‌رسد توقیف اموال، فقط به دلیل بحث پناهندگی برادر شما باشد نیست.»
آقای اولیایی‌فرد به مفاد قانونی اشاره می‌کند و می‌گوید: «طبق ماده ۲ مجازات اسلامی، اصل قانون جرم و مجازات می‌گوید هر رفتاری که فعل آن جرم باشد مجازات دارد. اما بند دو ماده ۱۳ اعلامیه حقوق بشر می‌گوید هر شهروندی محق است که کشورش را ترک کند و دوباره به کشور بازگردد. مگر اینکه تحت تعقیب قضایی در کشورش باشد و حق دارد به هر کشوری پناهنده شود. به این ترتیب اصل پناهندگی در ایران جرم نیست.»
این وکیل و حقوق‌دان در ادامه می‌گوید: «حدس شخصی من این است که احتمالا به سه دلیل اموال برادر شما مصادره شده است. اول این که قبل از مهاجرت برادرتان، ایشان یک پرونده قضایی داشته و به همین دلیل ملک شما مصادره شده است. دوم این که ورزشکاران وقتی می‌خواهند از کشور خارج شوند ضمانتی نزد فدراسیون‌های خود قرار می‌دهند که این ضمانتی برای بازگشت آنها به کشور است. در صورتی که به ایران برنگردند، این ضمانت به اجرا در خواهد آمد. سوم اینکه برادر شما در آنجا پناهنده شده باشد و آنجا رفتارهای غیرقانونی سیاسی کرده باشد.»
براساس گفته‌های محمد اولیایی‌فرد، طبق قانون ۵ مجازات اسلامی «اقدام علیه امنیت کشور» یکی از دلایلی است که می‌تواند منجر به مصادره اموال شود. نمونه‌هایی مانند «راه‌پیمایی علیه نظام» یا «حمله به سفارت» و «تجمعات اعتراضی» در خارج از کشور.
آقای اولیایی‌فرد در ادامه می‌گوید: «این که به چه دلیلی اموال کسی مصادره شده باشد، باز هم دلیل کافی برای توقیف و مصادره اموال خانواده ورزشکار نیست.» او سپس به راهکار‌های قانونی اشاره می‌کند: «خانواده ورزشکار، باید با اسناد و مدارکی که در اختیار دارد به دادگاه حقوقی بروند. در قدم اول باید دعوی استرداد اموال صادر کنند. برای این کار به مدارک و اسناد قوی نیاز است که ثابت کند آنها نیز در این اموال شراکت داشته‌اند. اگر اموال یا املاک مصادره شده، هنوز وجود داشته باشد، دادگاه عین آن را به خانواده برمی‌گرداند. اگر نه معادل مالی اموال پرداخت خواهد شد.»
محمد اولیایی‌فرد می‌گوید: «راه دیگری هم برای خانواده‌ها وجود دارد. اگر این توقیف، با حکم قضایی صورت گرفته باشد افراد مال باخته می‌توانند روی همان پرونده، ورود ثالث کنید.»
به گفته آقای اولیایی‌فرد ورود ثالث، ورود شخص سوم است در یک پرونده قضایی که رای قاضی علیه او صادر شده باشد.» او می‌گوید: «متضرران به این ترتیب می‌توانند حکم قضایی را بشکنند.»
مطالب مرتبط:
ورزشکارانی که به خاک دیگری پناه بردند؛ رخت خاکستری کوچ
تهدید قهرمان ورزش ایران؛ اگر بگویید با اسرائیل مبارزه نکن، به ایران برنمی‌گردم
مبین کهرازه آخرین بوکسور پناهنده ایرانی در اتریش: به ما در ایران توهین می‌شد
مهرداد پولادی برای همیشه رفت؟!
بوکسور پناهنده ایرانی: گفتند با اسرائیل بازی نکن، گفتم می‌کنم
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر