چه کسانی مسئول مقابله با حیوان آزاری هستند؟

انتشار گسترده ویدئوی سنگ باران یک توله خرس در حاشیه شهرستان سوادکوه استان مازندران، به برخورد سریع دستگاه قضایی با عاملان آن انجامید و تنها یک روز بعد از این انتشار این تصاویر خشونت آمیز، همه ضاربین شناسایی و دستگیر شدند.

به گفته « ابراهیم فلاحی»، رئیس اداره حفاظت محیط زیست سوادکوه، توله خرس مجروح  همان روز برای درمان به ساری، مرکز استان مازندران منتقل شد اما به دلیل شدت آسیب وارد شده به ناحیه سر و خونریزی داخلی جان خود را از دست داد. کمی بعد، «شبنم فتاحی» شهروند سوادکوهی که ویدئوی حمله  به توله خرس زخمی را برای برخورد با متخلفان  در رسانه‌ها منتشر کرد، مورد تجلیل  هم قرار گرفت.

با وجود برخورد قضایی سریع  با متخلفان و ادای احترام به شهروند بانی انتشار فیلم، شاید هفته یا روزی نباشد که خبر آزار حیوانات اهلی و وحشی در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها منتشر نشود. تصاویر انتشار یافته در رسانه ها تازه تنها نوک کوه یخ حیوان آزاری در ایران است امّا بخش بزرگ‌تر این روند خشونت بار، از دید مردم پنهان می‌ماند.

مسئولان چه کسانی هستند؟

حیوان آزاری در ایران، به دو گونه سیستماتیک، یا به اصطلاح« مجوز دار» و بدون مجوز، از طریق شهروندان عادی صورت می‌پذیرد. منظور از حیوان آزاری مجوز‌دار، کشتار سگ‌ها در حاشیه و مرکز شهرها با تصمیم مراکز بهداشت، و با برون سپاری آن از سوی شهرداری‌ها به شرکت‌های پیمان کاری است.

شهرداری‌ها در سراسر کشور، به بهانه آزار سگ‌ها به شهروندان و تأثیر آن‌ها در گسترش بیماری‌های مختلف، از طریق شرکت‌های خصوصی و پرداخت حق الزحمه به آن‌ها به ازای قتل هر سگ، این روند را پیش می‌برند.

یک فعال حقوق حیوانات با اشاره به جایگاه قانونی کشتار حیوانات توسط نهادهای دولتی می‌گوید:«  در ماده ۶۸۰  قانون مجازات اسلامی تأکید شده هر کس بر خلاف مقررات و بدون مجوز قانونی اقدام به شکار یا صید حیوانات و جانوران وحشی حفاظت شده نماید، به حبس از سه ماه تا سه سال و یا جزای نقدی از یک و نیم میلیون ریال تا هجده میلیون ریال محکوم خواهد شد.»

درماده ۶۷۹ قانون مجازات اسلامی هم اعلام شده:«هر کس به عمد و بدون ضرورت حیوان حلال گوشت متعلق به دیگری یا حیواناتی که شکار آن‌ها توسط دولت ممنوع اعلام شده باشد را بکشد یا مسموم یا تلف یا ناقص کند به حبس از نود و یک روز تا شش ماه یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا سه میلیون ریال محکوم می‌شود.»

علاوه بر کشتار حیوانات از جمله سگ‌ها توسط مأموران شهرداری، سازمان حفاظت محیط زیست هم هر چند وقت یک بار، مجوز شکار در برخی مناطق را با هدف کسب درآمد به عده ای می‌فروشد.

اواخر سال گذشته، صدور مجوز شکار گونه‌های کم یاب جانوری برای گردشگران از سوی معاونت محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست که با همین هدف هم انجام شد، اعتراض‌هایی را به دنبال داشت.

همان زمان، «حمید ظهرابی»،  مدیرکل شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست، در مورد جزئیات طرح صدور مجوز شکار گفت: «در استان خراسان رضوی، خراسان جنوبی، یزد، کرمان و البرز سازمان محیط زیست مجوز شکار کل و قوچ و آهو صادر کرد. در گیلان و خوزستان هم صد راس پروانه انتفاعی شکار گراز صادر شده است.»

هم زمان، « علی تیموری»، مدیرکل شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست که به طور مستقیم مسئول صدور پروانه شکار برای شکارچیان است، از این اقدام دفاع کرد.

جدا از صدور مجوز کشتار سگ‌ها در حاشیه شهرها از سوی مراکز بهداشت و فروش مجوز شکار حیوانات وحشی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست امّا در مورد حیوان آزاری، یعنی شکنجه حیوانات و یا کشتن آن ها با اهداف مختلف، مسئول کدام نهاد است؟

به گفته فعال محیط زیستی که با« ایران وایر» گفتگو کرد:« مقابله با آزار حیات وحش بومی ایران، مثل گرگ، یوز، عقاب و انواع پرندگان ایرانی .... مسئولیت با سازمان حفاظت محیط زیست است. این سازمان برای شکار هر کدام از این گونه‌ها مبلغی را به عنوان جریمه در نظر گرفته که البته در بسیاری اوقات پرداخت نمی‌شود. امّا در مورد حیوانات اهلی مثل سگ، گربه و .... سازمان حفاظت محیط زیست هیچ مسئولیتی را قبول نمی‌کند.»

این فعال محیط زیست، از بی‌سرانجامی یک لایحه برای مقابله با حیوان آزاری هم گلایه دارد:«سازمان حاظت محیط زیست از دو سال پیش، لایحه منع حیوان آزاری را که متن جامعی هم بود، به مجلس ارائه کرده که تا امروز در حال خاک خوردن است. در آن لایحه، برای حیوان آزاری، حتی مجازات قصاص هم در نظر گرفته شده است. جدا از این که با این حکم موافق باشیم، یا مخالف، این که سازمان محیط زیست برای آزار انواع حیوانات، فارغ از بومی یا غیر بومی بودنشان، مجازات در نظر گرفته، نکته مثبتی است که البته فعلاً نمایندگان مجلس قصد تعیین تکلیف این لایحه را ندارند.»  

چطور پیگیری کنیم؟

سازمان حفاظت محیط زیست معمولاً موارد پر سر و صدای حیوان آزاری، مثل سنگ پرانی به  توله خرس در سوادکوه را با گزارش به دادستانی پیگیری می‌کند. این سازمان همچنین از مردم خواسته، موارد حیوان آزاری را که از چشم رسانه‌ها دور مانده، از طریق شماره تلفن ۱۵۴۰ که مربوط به واحد ارتباطات مردمی آن است پیگیری کنند.

نهادهای مدنی مختلفی هم در زمینه دفاع از حقوق حیوانات فعالیت می‌کنند. یکی از آن‌ها« پناهگاه وفا» است. از طریق این لینک و با استفاده از شماره تلفن و ایمیل انجمن، در مورد مقابله با حیوان آزاری در منطقه محل سکونت خود راهنمایی دریافت کنید.

« محمد رضا تابش» نماینده یزد و رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس است. در تماس با او می‌توانید دلیل مسکوت ماندن رسیدگی به لایحه منع حیوان آزاری را جویا شوید.

برای ارتباط با او از شماره تلفن   ۰۹۱۲۱۱۵۷۵۰۹ استفاده کنید. لطفاً نتیجه پیگیری خود را برای ما به آدرس [email protected] بفرستید.