مبتلایان با هپاتیت و مشکلات روابط جنسی

امروز روز جهانی مبارزه با هپاتیت است. یک بیماری که بنا بر تحقیقات پژوهش‌گران کلینک «روبی هال» در هند، از هر 12 نفر، یک نفر را در سراسر جهان درگیر کرده است. سازمان بهداشت جهانی می گوید سالانه بیش از یک میلیون مرگ در جهان به خاطر عوارض هپاتیت اتفاق می افتد.

دست کم آمار مبتلایان به این بیماری از نوع B در جهان هم اکنون 300 میلیون برآورد شده است؛ نوعی از انواع هشت گانه هپاتیت که بعد از سل و مالاریا، سومین بیماری عفونی و مسری در جهان به شمار می رود.

در ایران نیز بر اساس آن چه که رییس شبکه هپاتیت کشور دو سال پیش در گفت و گو با خبرگزاری «مهر» اعلام کرد، نزدیک به یک میلیون و 400 هزار نفر به این بیماری از نوع B مبتلا هستند که احتمالا در طول دو سالی که از ارایه این آمار گذشته، افزایش هم داشته است.

شاید بسیاری از مردم ندانند سرعت ابتلا به هپاتیت از طریق فرآورده خونی، رابطه جنسی و سرنگ مشترک بین 50 یا حتی 100درصد بیش از سرعت ابتلا به ویروس «اچ آی وی» است. اغلب بیماران مبتلا به هپاتیت از نوع C، افراد وابسته به مواد مخدر و معتادانی هستند که تجربه مکرر تزریق داخل وریدی دارند. راه های انتقال هپاتیت به ایدز شباهت بسیار دارند اما از انتقال ایدز عمومی تر و ساده تر منتقل می شوند.

رابطه جنسی، انتقال خون، منی و مایعات در بدن، بوسیدن یا تماس با زبان فرد ناقل به ویژه اگر زبان او زخم شده باشد، استفاده از سرنگ، ریش تراش و یا مسواک فرد آلوده یا زخمی که در معرض محیط های آلوده به عفونت مانند محیط های بیمارستانی باشند، برخی مسیرهای انتقال اعلام شده اند.

دکتر «وحید فصیحی»، پزشک عمومی ساکن ایران که پایان نامه اش را در مورد انواع هشت گانه هپاتیت نوشته است، حجامت، خال کوبی و قمه زنی در مراسم عاشورا را راه های دیگر ابتلا به برخی انواع این بیماری می داند.

این پزشک توصیه می کند مبتلایان به هپاتیت، به ویژه از نوع B و حتی نوع C  بهتر است هنگام مقاربت، از کاندوم های لاتکس استفاده کنند چرا که استفاده از کاندوم های لاتکس در ٩٩ درصد موارد موثرترند.

او به تاثیرات بیماری هپاتیت در میل جنسی هم اشاره می کند: «اغلب بيماران مبتلا به هپاتیت مزمن، با اختلالات جنسى روبه رو می شوند؛ به ویژه بیمارانی که به مشکلات جدی كبدى مبتلا هستند. آن ها به علت خستگى هاى مفرط و افسردگی، به بی میلی جنسی یا اختلالات نعوظى مبتلا می شوند.»

این پزشک می گوید شاید در برخی بیماران، استفاده از داروهای درمان اختلالات كبدى، روند ایجاد اختلالات نعوظى و بى ميلى جنسی را زیادتر کند.

فصیحی تاکید می کند: «فقط موضوع رابطه جنسی پرخطر نیست، مراقب سرنگ و تیغ های صورت تراشی آلوده، ترشحات بدن فرد ناقل بیماری مانند بزاق، مدفوع، صفرا، اشک و  حتی مایع منی باشید.»

دکتر «سیما رضازاده»، متخصص زنان در پاسخ به این سوال که آیا هپاتیت منجر به سردمزاجی جنسی خواهد شد، می گوید: «گرچه هیچ ارتباط مستقیمی مبنی بر این که هپاتیت باعث سردمزاجی جنسی می شود، به لحاظ علمی ثابت نشده اما عوارض ناشی از هپاتیت مثل خستگی و بی اشتهایی می تواند در این مورد موثر باشد.»

از جمله عوارض هپاتیت، خستگی مدام، درد عمومی بدن و بی اشتهایی در 50 درصد افراد مبتلا است و این عوارض بنا به آن چه خانم رضازاده می گوید، می تواند به طور مستقیم بر میل جنسی افراد اثرگذار باشد.

این متخصص با اشاره به این که مراعات بهداشت در انواع مختلف هپاتیت با هم تفاوت دارد، تاکید می کند: «در هر نوع از هپاتیت، از مقاربت بدون پوشش پرهیز کنید، مدام دست هایتان را بشویید و استفاده مشترک از قاشق، بشقاب، لیوان و وسایل شخصی را متوقف کنید.»

این پزشک توصیه می کند که افراد مبتلا به هپاتیت باید از اهدای خون نیز پرهیز کنند.

از خانم رضازاده می پرسیم آیا واکسن هپاتیت می تواند مانع گسترش بیماری شود؟
می گوید«جز در مورد هپاتیت نوع B و A که واکسینه کردن در کنترل بیماری موثر است، در سایر موارد واکسنی وجود ندارد. نوع A  که ساده ترین شکل هپاتیت است، تقریبا به یک سرماخوردگی خفیف شباهت دارد و خود به خود از بین می رود. اما اشکال مزمن تر، هپاتیت از نوع B و C هستند که مسری و قابل انتقال از ناقل به افراد سالم هستند.»

این متخصص می گوید در هم جنس گرایان و زوج هایی که با هم رابطه مقعدی دارند، احتمال بروز بیماری افزایش پیدا می کند اما در عین حال هم نمی توان ریسک انتقال از مادر آلوده به جنین را نادیده گرفت. به همین دلیل هم توصیه می کند مادران مبتلا به هپاتیت مزمن، تحت پوشش برنامه های کنترل بارداری باشند.

 «ایران وایر» می پرسید آیا افراد آلوده باید از مقاربت پرهیز کنند؟ این متخصص پاسخ می دهد: «در نوع A وB  بهتر است در دوران حاد بیماری، از مقاربت جلوگیری کنند اما در نوع C که دوره درمانی طولانی مدتی دارد، نیاز به پرهیز از مقاربت نیست، فقط استفاده از کاندوم را توصیه می کنم.»

اغلب زنانی که بعد از ازدواج و از طریق مقاربت جنسی به هپاتیت مبتلا می شوند، از پنهان کاری همسران خود شکایت می کنند. آن ها می گویند در جریان ابتلای شریک زندگی خود به این بیماری مسری نبوده اند.

«نسرین معروف خانی»، حقوق دان توضیح می دهد با توجه به اصلی به نام «فسخ نکاح»، هر گاه عیوبی در یکی از زوجین موجود باشد که ادامه زندگی را دشوار کند، برای طرف دیگر ماجرا حق فسخ نکاح وجود دارد.

او هم چنین به ماده 1127 «قانون مدنی» اشاره می کند. بر اساس مفاد این ماده قانونی، «هرگاه شوهر بعد از عقد، مبتلا به یکی از امراض مقاربتی گردد، زن حق خواهد داشت که از نزدیکی با او امتناع نماید و امتناع به علت مزبور مانع حق نفقه نخواهد بود.»

به نظر می رسد کلیه راه های قانونی برای آگاهی طرفین ماجرا از بیماری های مسری در قانون پیش بینی شده است اما موارد متعددی ناشی از نادیده گرفتن و اجرا نشدن قانون در شکایت های مطرح شده در دادگاه های خانواده وجود دارد.

در سال 1392 در فصل سوم ماده 23 «قانون حمایت از خانواده»، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف شده که بیماری های واگیردار و مسری را معین و اعلام کند و دفاتر رسمی ازدواج نیز موظف شده اند تا گواهی صادر شده از سوی پزشکان و مراکز درمانی را پیش از ثبت نکاح، مورد توجه قرار دهند.

اما کماکان با وجود پیش بینی قانون، زنان و مردان بسیاری به دادگاه های خانواده مراجعه می کنند و نسبت به بی اطلاعی از بیماری همسرانشان شاکی هستند.