حضور زنان در ورزشگاه، جدال ها درون دولت روحانی ادامه دارد

شنبه ۱۵ فروردین ماه عبدالحمید احمدی٬ معاون وزیر ورزش و جوانان ایران به خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت در اواخر اسفند ماه سال ۹۳ شورای امنیت تایید کرده که در سال جاری زنان اجازه‌ خواهند داشت برای تماشای «برخی رشته‌های ورزشی» در «سالن‌های ورزشی» حضور پیدا کنند.

ریاست شورای امنیت ایران با وزیر کشور است و دولتی ها در این شورا دست برتر را دارند. پیش از این گفته شده بود که بحث حضور زنان در مکان های ورزشی در کمیته ای در شورای عالی امنیت ملی که نهاد بالادستی محسوب می شود در حال برررسی است.

اظهارات احمدی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا (خبرگزاری دولت) اما عصر همان روز توسط بابک دین‌پرست٬ رییس مرکز اطلاع‌رسانی و امور بین‌الملل وزارت کشور تکذیب شد. این تکذیبیه در حالی روی سایت وزارت کشور قرار گرفت که شهین‌دخت مولاوردی٬ معاون رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده نیز در گفت و گو با روزنامه شرق درباره جزییات این طرح که به گفته او‌ توسط شورای امنیت تایید شده بود٬ توضیح داد.

احمدی صبح شنبه در سخنانش ضمن اعلام این خبر البته به ورزش‌های مشخصی اشاره نکرده بود و تنها توضیح داده بود تعدادی از ورزش‌ها «مردانه» است و «نه خانواده‌ها طالب حضور هستند و نه امکان حضور وجود دارد».

آیین‌نامه‌ مد نظر احمدی «مجموعه‌ای از ملاحضات فرهنگی٬ اجتماعی و شرعی‌ست» برای حضور «خانواده‌ها و زنان» در سالن‌های ورزشی تا به تاکید وی «فضای سالن‌های ورزشی با خروج از حالت تک‌بعدی٬ تلطیف شود».

در همین حال، مولاوردی پیش از این تکذیب خبر و در ادامه‌ اظهارات احمدی به روزنامه‌ی شرق خبر داد که زنان می‌‌توانند برای تماشای ورزش‌هایی مانند «والیبال٬ هندبال٬ بسکتبال٬ تنیس و ...» در سالن‌های ورزشی حضور پیدا کنند.

بنا به اظهارات وی همچنان حضور زنان در سالن‌های ورزشی «شنا٬ بوکس و فوتبال» مقدور نیست: «فعلا قدم به قدم باید جلو برویم. پس از بررسی فراوان٬ این نتیجه حاصل شد که ورود زنان به ورزش‌گاه‌ها هیچ اشکالی از نظر شرعی ندارد و باید ساز و کار لازم برای حضور زنان فراهم شود».

عدم حضور زنان برای تماشای ورزش مردان در طول سال های پس از انقلاب ۵۷ همواره با قوانینی نانوشته همواره با آن‌ها بود. حتی تماشای ورزش‌هایی مانند کشتی یا شنا از تلویزیون نیز به فتوا یا نظر برخی از مراجع دینی «حرام» شمرده می‌شود.

سال ۸۴ برای اولین بار کنشی جمعی از سوی کنش‌گران برای حضور زنان در استادیوم‌های ورزشی سازمان‌دهی شد. کمپین «روسری سفیدها» زمان بازی‌های مقدماتی جام جهانی به راه افتاد. اعضای این کمپین با روسری‌های سفید جلوی دروازده ورودی استادیوم در حالی‌که تابلوهایی با شعار «حق ما نیمی از آزادی» در دست داشتند٬ روی زمین نشستند. تعدادی از اعضای این کمپین اما هنگام تلاش برای وارد شدن به استادیوم از سوی ماموران مورد ضرب و شتم قرار گرفتند٬ تعدادی آسیب‌ فیزیکی دیده و برخی نیز بازداشت شدند.

سال ۸۵ در پی دستور محمود احمدی‌نژاد برای ورود زنان به ورزش‌گاه‌ها٬ تعدادی از روحانیون مانند فاضل لنکرانی٬ صافی‌گلپایگانی٬ میرزا جواد تبریزی و مکارم شیرازی مواضع تندی گرفتند. مخالفت‌های آن‌ها یکی از عوامل اجرایی نشدن این دستورالعمل بود

در ادامه این تلاش ها، سال گذشته نیز تلاش تعدادی از زنان برای حضور در استادیوم والبیال٬ برای تماشای بازی بین ایران و برزیل و همچنین ایران و ایتالیا خبرساز شد. آن‌ها پشت ورودی استادیومی که به روی‌شان بسته بود٬ تجمعی اعتراضی شکل دادند. در پی این اقدام تعدادی از آن‌ها بازداشت شدند که غنچه قوامی یکی از آن‌ها بود. او در آذر ماه ۹۳ به قید وثیقه از زندان آزاد شد.

خبر بازداشت غنچه قوامی و ممنوعیت حضور زنان در رسانه‌های غربی منتشر شد و بسیاری از فعالان مدنی خارج از کشور به مناسبت‌های مختلف نسبت به این مساله اعتراض کردند. جمعی از کنش‌گران حقوق زن در ایران نیز با نوشتن نامه‌ای به رییس فدراسیون جهانی والیبان ضمن اعتراض به این ممنوعیت از وی خواستند که فدراسیون والیبان ایران را در قبال این رفتار «تبعیض‌آمیز» مسوول بداند. در پی این اتفاقات فدراسیون بین‌المللی والیبال میزبانی تعدادی از مسابقات جهانی را از ایران پس گرفت.

اما این تنها فدراسیون والیبال و استادیوم‌های این ورزش نبود که خطاب این اعتراض قرار گرفت. در برخی از بازی‌های بین‌المللی فوتبال ایران نیز تماشاچیان خصوصا ایرانی حاضر در استادیوم‌های خارجی به این مساله اعتراض کردند. آن‌ها با در دست داشتن بنرها یا پوشیدن لباس‌هایی که نوشته‌های آن به برابری زن و مرد اشاره داشت٬ خواستار لغو این ممنوعیت شدند. در آخرین نمونه٬ در بازی فوتبال دوستانه‌ی ایران و سوئد که در استادیوم ورزشی این کشور برگزار شد٬ بر تابلویی دیجیتال در جایگاه تماشاچیان این خواسته تکرار شد.

اوایل اسفند ماه سال گذشته٬ نزدیک به ۲۰۰ کنش‌گر مدنی و سیاسی در داخل و خارج از ایران در نامه‌ای به رییس فدراسیون بین‌المللی فوتبال (فیفا) از وی خواستند که به رفع ممنوعیت حضور زنان در استادیوم‌های ورزشی در ایران کمک کند. این نامه با واکنش‌های بسیاری مواجه شد و برخی انتقادات را به همراه داشت. چندی بعد٬ سپ بلاتر٬ رییس فیفا در یادداشتی در هفته‌نامه این فدراسیون از مسوولان ایران خواست که به این محدودیت «تحمل‌ناپذیر» علیه زنان٬ خاتمه دهند. او سپس به رویترز گفت که در دیدار با حسن روحانی این مساله را به وی یادآور شده و «این موقعیت غیرقابل تحمل می‌تواند در زمانی کوتاه حل شود». 

این اظهارنظر واکنش مقام‌های ایرانی را در پی داشت؛ چراکه ممنوعیت حضور زنان یکی از عواملی‌ست که ممکن است احتمال میزبانی ایران را در جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۹ به خطر بیاندازد. رقیب اصلی ایران برای این میزبانی امارات متحده عربی‌ست.

علی کفاشیان٬ رییس فدراسیون فوتبال ایران در واکنش به بلاتر این ممنوعیت را «تنها یکی از معیارها و ملاک‌های» لازم برای میزبانی دانست که «بحث بسیار کوچکی در برابر معیارهای دیگر دارد». وی همچنین تاکید کرد که جمهوری اسلامی مشکلی با حضور «بانوان کشورهای دیگر» ندارد و طبق تعهد خود به کنفدراسیون فوتبال آسیا عمل می‌کند.

ممانعت با حضور زنان در ورزش‌گاه‌های ورزشی از سوی مسوولان جمهوری اسلامی با بهانه‌هایی مانند «تامین امنیت زنان» مطرح می‌شود. دلایلی که کنش‌گران این حوزه نیز آن را «توهین» به مردان می‌دانند. در سال‌های اخیر اما مردان بسیاری به جمع معترضان به این محدودیت پیوسته و خواستار حقوقی برابر برای زنان شده‌اند.

رفع تبعیض جنسیتی یکی از وعده‌های حسن روحانی در زمان انتخابات ریاست جمهوری بود. مساله‌ای که بارها توسط شهیندخت مولاوردی٬ نیز تکرار شده. او در خرداد ماه سال ۹۳ به ممنوعیت حضور زنان برای تماشای مسابقات والیبال اعتراض کرده بود و در یکی از تجمع‌های زنان مقابل استادیوم والیبال نیز شرکت داشت.

رویدادهای خبری دو روز گذشته درباره حضور زنان در ورزشگاه ها اگرچه از سویی تلاش برخی اعضای دولت حسن روحانی مستقر در پاستور برای تحقق وعده انتخاباتی اش را نشان می دهد ولی تکذیبش توسط وزارت کشور که زیر نظر یک وزیر اصولگراست، نمونه ای مشخص از جدال های دنباله دار و پنهان در درون دولت روحانی محسوب می شود.

برنده این نبرد، مشخص نیست کدام یک از این طیف ها باشند ولی فعلا بازنده قطعی اش، زنان ایرانی هستند که کماکان حقوق شان درگیر بازی های سیاست شده است.