«مراسم 13 آبان، روز ملی مبارزه با استکبار جهانی، امسال پرشورتر و متفاوت از سال‌های گذشته برگزار مي‌شود. 13 آبان روز نماد اعتراض به هژمونی مستکبرانه و استعمارگرایانه شیطان بزرگ، آمریکا است.»
این‌ها بخشی از موضع‌گیری «اصغر آب خضری»، قائم مقام شورای تبلیغات اسلامی ایران در رابطه با شعاری است که قدمتی به عمر انقلاب اسلامي دارد و سال‌هاست که در همه تجمع های رسمی و راهپیماییها سر داده شده است.
شعار «مرگ برآمریکا» برای ما که سن‌مان به اندازه سال‌های عمر جمهوری اسلامی است، بسیارعادی و معمولی است. در طول دوران مدرسه و دانشگاه، هر زمان كه مجبور مي‌شديم در مناسبتهای مختلف از جمله 13 آبان(روز دانش آموز)،16 آذر (روز دانشجو) و یا هر مراسم دیگر در راهپیماییها شرکت کنیم، این شعار را بارها و بارها مي‌شنیدیم. روی بیشتر دیوارهای مدرسه‌ها و برخی کوچه‌ها هم سال‌هاست که «مرگ بر آمریکا» را مي‌بینیم؛ نسل بعد از انقلاب اصلا با این شعار بزرگ شده‌اند.
اما چه شده که این روزها این شعار این اندازه در روزنامه ها و اخبار ایران مطرح مي‌شود و عده‌ای موافق حذف آن از ادبیات سیاسی کشورهستند و در مقابل، عده ديگر آن را خط مقاومت جمهوری اسلامی مي‌دانند و به هیچ عنوان حاضر به حذف آن نيستند.
افرادی که افکارشان را در روزنامه‌هایی مانند رسالت، کیهان و جوان منشر مي‌کنند کسانی را که خواهان حذف شعار «مرگ بر آمریکا» هستند را سازش‌کار می‌خوانند و به هرمناسبتی که این روزها دور هم جمع مي‌شوند، این شعار را با شدت و تاکید خاصی تکرار مي‌کنند. در مقابل، آن دسته که اندیشه‌های خود را در روزنامه‌هایی چون اعتماد، بهار و شرق منعکس مي‌کنند طرف دیگر را متحجر و تندروهای مانع پیشرفت کشور، معرفی مي‌کنند.
حساسیت‌ها نسبت به شعار «مرگ بر آمريكا» از زماني آغاز شد که سایت اکبر هاشمي‌رفسنجانی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در هشتم مهر ماه، درست چند روز پس از گفت‌وگوي تلفني روساي جمهور دو كشور ايران و آمريكا پس از 35 سال، مقالهای با عنوان «ناگفته‌های هاشمي در صراحت نامه؛ امام موافق حذف شعار مرگ بر آمریکا بودند» منتشر کرد. این مقاله بیان خاطره‌ای از کتاب «صراحت نامه» در سال 1363-1362 است. او در این مقاله در مورد موافقت آیت‌الله خمینی با حذف شعار «مرگ بر آمریکا» خاطره‌ای را بیان کرده بود.
در بخشي از اين خاطرات، هاشمي‌رفسنجانی مي‌گوید:«... ظهر، آقای اسماعیل فدایی، نماینده اراک آمد. از برخورد امام جمعه اراک با او گله داشت. (آقای امام موسوی) نماینده شوشتر هم آمد و پیشنهاد قطع شعار مرگ برآمریکا و شوروی را می‌داد. گفتم به طور اصولی تصمیم گرفته‌ایم، امام هم موافقت کرده‌اند ولی منتظر فرصت هستیم.»
شروع مخالفت‌ها با حذف «مرگ برآمريكا»
از فردای انتشار این مقاله، موضع‌گیری‌ها علیه این گفته هاشمي‌رفسنجانی شروع شد.
مخالفان حذف این شعار كه اغلب اصول‌گرایانی هستند که «مرگ بر آمریکا» را یکی از اصول تثبیت شده انقلاب اسلامی مي‌دانند، از آن به عنوان رمز مقاومت مردم ایران یاد مي‌کنند.
حسین شریعتمداری در سرمقاله‌ای با عنوان «دور زدن ممنوع» در روزنامه کیهان، گفته‌های رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام را تحریف نظر صریح و بارها اعلام شده آیت‌الله خمینی خوانده است.
وی این جمله از آیت‌الله خمینی را گواه ادعای خود مي‌داند: «از خدا می‌خواهیم این قدرت را به ما ارزانی دارد که نه تنها از کعبه مسلمین، که از کلیساهای جهان نیز ناقوس مرگ بر آمریکا و شوروی را به صدا درآوریم.»
شریعتمداری هم‌چنین در این سرمقاله با اشاره به نامه وی به آیت‌الله خمینی در مورد ضرورت برقراری رابطه با آمریکا و نظرخمینی در این باره نوشت: «آقاي هاشمي پیش از این نیز نمونه‌هایی از تحریف نظرات حضرت امام را در کارنامه سیاسی خود ثبت کرده است.»
وی در ادامه افزود: « شعار مرگ برآمریکا بارها در تظاهرات میلیونی مردم و حتی بارها در حضورامام گفته شده است وهیچ نشانه‌‌ای از تمایل امام درباره حذف آن نه دیده شده و نه شنیده شده است؛ برعکس، امام بارها از نفرت مردم ایران از سیاست‌های آمریکا سخن گفته‌اند چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب!»
شریعتمداری مسوولان موسسه نشر آثار آیت‌الله خمینی را نیزمتهم به سکوت در برابر خاطرات تحریف شده وی کرد.
در موضع‌گیری دیگری، «جواد کریمی قدوسی»، نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامي‌گفته است:«ملت ايران با معرفت ديني خود شعار مرگ بر آمريكا و امثال اين شعارها را كه بخشي از رسالت ديني، انقلابي و فرهنگي ملت ايران است سر مي‌دهند.
جريان و محوري كه در داخل مظهر فكر آن آقاي هاشمي‌رفسنجاني است مي‌خواهد از آرمان‌هاي انقلاب عبور كند و درصدد است تا با اقدامات خود، از جمله دور كردن مردم از شعارهاي انقلابي، به اهداف خود برسد.
هاشمي مي‌خواهد از وجود دولت يازدهم حداكثر بهره را براي پيشبرد اهداف خود داشته باشد.»
كريمي‌قدوسي با بيان اين كه ادعاي حذف شعار «مرگ بر آمريكا» از سوي كساني مطرح مي‌شود كه به دنبال سازش با آمريكا هستند، تأكيد كرده است: «ملت ايران، مطرح‌كنندگان حذف مرگ بر آمريكا را از صحنه سياسي كشور حذف خواهند كرد، لذا شعار مردمي مرگ بر امريكا با تكاپوي تعدادي سازش‌كار حذف نخواهد شد.»
«عباسعلی منصوری آرانی»، یکی دیگر از نماینده‌های مجلس با تاکید بر این که «مرگ بر آمريكا»، شعار مردم ايران است نه لزوماً شعارسياسي دولت و حكومت، می‌افزاید: «شعار مرگ بر آمريكا از دل فرهنگ انقلابي مردم ايران است و ازهمين رو حذف اين شعار انقلابي زماني ميسر مي‌شود كه آمريكا از رفتار بي‌شرمانه و استعمارگرايانه خود در عمل اظهار پشيماني كند نه اين كه با اقدامات شعارگونه ديپلماتيك سعي در اغناي نظام جهاني كند.»
«احمد خاتمی»، امام جمعه موقت تهران نیز در خطبه‌های نماز جمعه 19 مهر در برخورد با کسانی که خواهان حذف شعار مرگ بر آمریکا هستند، این پرسش را مطرح کرد: «آیا در این 35 سال، آمریکا شیطان کوچک‌تری شده است یا این که 35 برابر شیطنت آن بیشتر شده است؟»
وی افزود: «آمریکایی‌ها و آن‌ها که آرزوی رخت بر بستن این شعار را از بین مردم دارند، بدانند که این شعار نماد مقاومت ملت ایران است و تا شیطنت‌های آمریکا وجود دارد، این شعار باشکوه در بین مردم باقی خواهد ماند.»
«مرگ بر آمريكا» در ادامه سياست تنش زدايي بايد حذف شود
اما در مقابل، عده‌ای که این روزها با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید حسن روحانی، چشم امید به تنش‌زدایی و بهبود روابط با آمریکا و حل مشکلات اقتصادی و سیاسی دوخته‌اند، خواهان حذف این شعار از ادبیات سیاسی کشور هستند.
آن‌ها ادعا مي‌کنند همان‌گونه که یک زمانی «مرگ بر شوروی» نیز شعار رایج در مراسم و راهپیماییها بود و با بهبود روابط با این کشور، این شعار نیز حذف شد، امروز هم که به نظر مي‌رسد دولت جدید با رویکرد آشتی با غرب و بهبود روابط با آمریکا در عرصه بین المللی فعال شده است، ضروری است که این شعار نیز از حذف شود.
هاشمي‌رفسنجانی که نقل خاطراتش سرآغاز بحث میان دو گروه موافق و مخالف حذف شعار شده است در واکنش به مخالفان مي‌گوید: «من ذاتاً با حرف‌های تند و فحاشی‌ها مخالفم و آن‌ها را مفید نمی‌دانم.»
او اضافه می‌کند: «اصولاً جامعه ما به خاطر سنتی بودن و گرفتار خشک‌مقدس‌ها و متعصبین بودنش همیشه چند گام از دانش و علم عقب بوده است. البته اسلام برعکس است.»
او با اشاره به این آیه قرآن که « بت‌ها را سب ( لعن و نفرین) نکنید، چون آن‌ها هم متقابلاً به خدا بد می‌‌گویند و باعث گمراهی بیشتر آن‌ها می‌‌شوید»، شعار مرگ بر آمریکا را مخالف قرآن مي‌داند.
اما در حالی که بیش‌ترامامان جمعه مخالف حذف اين شعار هستند، «محمدتقی رهبر»، امام جمعه اصفهان در این رابطه مي‌گوید:« آیه قرآن نازل نشده که همیشه شعار مرگ بر آمریکا سر دهیم. همان طور که در آن روزها با روس‌ها برخورد کردیم و دیگر شعارندادیم، با آمریکا نیز مي‌توانیم همان طور برخورد کنیم.»
«محسن غرویان»، استاد حوزه علمیه قم نیزحذف شدن یا نشدن این شعار را بسته به خود آمریکا دانسته و می‌افزاید: «نوع تعامل آمریکا با ما می‌تواند طوری باشد که این شعار حذف شود یا باقی بماند.»
«صادق زیبا کلام»، استاد دانشگاه تهران نیز که از هواداران حذف این شعار از ادبیات سیاسی کشور است، مي‌گويد:«معتقدم اکثریت مردم ایران نه تنها از شعار مرگ بر آمریکا که از تنش دایم بین ایران و دنیا نیز خسته هستند.»
وی در گفت‌وگو با روزنامه «بهار» می‌افزاید:« پافشاری بر این دشمنی که بخش عمده آن موهوم است، باعث شده ایران از کشورهایی مثل ترکیه، امارات متحده عربی، آرژانتین، اسپانیا، برزیل و حتی مالزی سال‌ها عقب بیفتد.
این شعار بیشتر از آن که مردمي باشد، شعاری منسوب به محافل تندرو است. بنابراین، دولت یازدهم نمی‌تواند با بلیت "وجود مخالف در کشور" در مذاکره با آمریکا بازی کند. دولت باید حقوق کسانی را که می‌خواهند بگویند "مرگ بر آمریکا" حفظ کند اما باید مجری خواست اکثریت مردم باشد.»
پاسخ موسسه نشر آثار آیت‌الله خمینی به هر دو گروه
«حمید انصاری»، قائم مقام موسسه تنظیم و نشر آثار آیت‌الله خمینی، بر درستی خاطرات هاشمي‌رفسنجانی تاکید کرده و افزوده این موضوع تنها در همان دوره مورد تاکید آیت‌الله خمینی قرار گرفته است.
او هم‌چنین گفته است که آیت‌الله خمینی موافق حذف هر دو شعار«مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر شوروی» از رسانه‌های دولتی و رادیو و تلویزیون بوده است ولی اشاره به حذف آن از ادبیات سیاسی تظاهرات و راهپیمایی ها نکرده است.
وی هاشمي‌را یکی از نزدیکان مورد اعتماد آیت‌الله خمینی دانسته که با توجه به آن و جایگاه او درنظام، مجلس و شورای عالی دفاع، به خودی خود یک مدرک مهم و قابل اعتماد برای وقایع آن ایام به شمار می‌آید.
تاریخچه شعار «مرگ بر آمریکا» در عرصه سیاسی ایران
در بررسی تاریخی تجمع‌ها و راهپیمایی‌های آغاز انقلاب اسلامی، هیچ کجا نشانی از سر دادن شعار«مرگ بر آمریکا» از سوی انقلابیون نیست. در واقع، ریشه این شعار به سال 1356 و پس از خروج محمدرضاشاه از ایران بر مي‌گردد. آن زمان، برخی جناح های سیاسی اطلاعیههای خود را به شعار«مرگ بر امپریالیسم جهانی به سرکردگی آمریکا» ختم مي‌کردند.
به گزارش مجله «مهر»، از گذرهمین اطلاعیهها و پس از 13 آبان سال 1358 و تسخیر سفارت آمریکا از سوی دانشجویان پیرو خط امام ( این اقدام به دنبال پذیرش شاه به منظور معالجه و با نام مستعاراز سوی دولت آمریکا)، رفته رفته شعار«مرگ بر آمریکا» به ادبیات سیاسی کشور راه یافت و در تمام مقاطع انقلاب، این شعار در راهپیمایی ها و تظاهرات رايج شد.
در طول عمر 35 ساله انقلاب شاید تنها در یک مقطع زمانی و آن هم در جریان واقعه 11 سپتامبر 2001 به مدت چهارماه این شعارمسکوت ماند اما پس از این مدت و در پی نطق جورج بوش که ایران را «محور شرارت» خواند، دوباره «مرگ بر آمریکا» بر سر زبان‌ها افتاد.
بنابراین، مي‌توان گفت شعار مرگ برآمریکا یک شعار انقلابی نبوده بلکه بیشتر تابعی از روابط ایران و آمریکاست.
فرا رسیدن 13 آبان و ادامه موضع گیری‌ها
با نزدیک شدن 13 آبان، موضع گیری‌های گروه‌های تندرو شدیدتر شده و در هر مراسم و سخنرانی با تاکید بیش‌تری «مرگ برآمریکا» را تکرار مي‌کنند.
«محمدعلی جعفري»، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، بیستم مهرماه در صبح‌گاه مشترک بسیجیان خراسان شمالی گفت: «مردم فريب فضاسازي هاي عده‌اي براي تعطيلي شعار"مرگ بر آمريکا" را نخواهند خورد.»
در موضع‌گیری دیگری، «مسعود جزایری»، معاون امور بسیج و فرهنگ دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح با اعلام این که ستادهای مردمي‌برگزاری مراسم 13 آبان روز ملی مبارزه با استکبار جهانی تشکیل مي‌شود، به خبرگزاری «مهر» گفته است:« در راستای ارتقای قدرت دفاعی کشور و ارتقای بصیرت عمومي‌در موضوع دشمن شناسی، از هم اکنون ستادهای مردمي‌برگزاری مراسم 13 آبان و روز مرگ بر آمریکا و صهیونیزم جهانی تشکیل مي‌شود و این فریاد در سراسر شهرها و روستاهای ایران اسلامی طنین انداز خواهد شد.»
در کم‌تر از سه هفته مانده به 13 آبان و یک روز پیش از عید قربان، عده‌اي سخنرانی هاشمي‌رفسنجانی در جريان مراسم سالگرد «آیت‌الله اشرفی اصفهانی» در كرمانشاه را با سردادن شعار «مرگ بر آمریکا» چندین بار قطع کردند تا جایی که وی نتوانست به سخنرانی ادامه دهد.
در مراسم نمازعید قربان نیز عده‌ای از نمازگزاران تهرانی چندین بار این شعار را تکرار کردند و در مشهد هم «علم الهدی»، امام جمعه این شهر ادعای موافقت آیت‌الله خمینی با حذف شعار «مرگ بر آمریکا» را دروغ محض و هواداران آن را مزدور و جیره خوار آمریکایی‌ها دانست.
اين حملهها و موضعگيريها تا جايي ادامه داشت كه هاشمي رفسنجاني 22 مهرماه در گفت‌وگو با روزنامه «جمهوري اسلامي» گفت: «گردانندگان سايت او بدون هماهنگي وي خاطرات مربوط به حذف شعار مرگ بر آمريكا را منتشر كرده‌اند.»
با اين وجود، اين خاطره‌ها و مقالههای مربوط به آن هم‌چنان بر روي سايت وي قابل دسترسي است و اقدامي نسبت به حذف آن انجام نشده است.
از سوي ديگر، تاكنون هيچ يك از مسوولان ارشد نظام از جمله آيت‌الله خامنه‌اي، رهبر انقلاب، رييس جمهور و رييس مجلس در اين رابطه اعلام موضع نكرده‌اند. برعكس، دستگاه ديپلماسي دولت روحاني و رسانههاي اصلاح طلب تلاش مي كند در قالب مذاكره با كشورهاي غربي بر سر پرونده هستهاي، پنجرهاي رو به كشورهاي غربي، به ويژه آمريكا باز كند و به 35 سال دشمني و خصومت با اين كشور پايان دهد.
حال بايد منتظر بمانيم و ببينم آيا آن گونه كه «نجاح محمدعلي» در«المشرق» گفته، هاشمي رفسنجاني در سن 80 سالگي هنوز هم در فضاي سياسي ايران و جهاني تاثير گذار است و قادر است همان طور كه در گذشته «مرگ بر شوروی»، «مرگ بر بنی صدر»، «مرگ بر بازرگان» و حتی«مرگ بر بی‌حجاب» را از راهپيماييها، تجمع‌ها و ادبيات سياسي كشور حذف كرد، ميتواند ماموريت حذف شعار «مرگ بر آمريكا» را نيز با موفقيت به پايان برساند؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر