سقوط ۸۰ پله‌ای رتبه و جایگاه اقتصادی مردم ایران در نیم قرن

«آیا می‌دانستید…؟» عنوان سلسله گزارش‌های جدید «ایران‌وایر» است که برمبنای «داده‌» منتشر می‌شوند. در این گزارش‌ها، داده‌های خام از مراکز داده‌ و بانک‌های اطلاعات معتبر داخلی و خارجی جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل، محاسبه و مقایسه می‌شوند و به‌صورت ترکیبی از متن و داده‌نگاری (اینفوگرافیک)، در اختیار مخاطب قرار می‌گیرند. هدف این گزارش‌ها، ترسیم تصویری خوانا و روشن‌ از پدیده‌ها و وقایعی است که پیرامون ما در جریان است. 

***

آیا می‌دانستید، بعد از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ رتبه ایران در شاخص سرانه تولید ناخالص داخلی، بیش از ۸۰ پله سقوط کرده. 

۴۷ سال پیش تنها مردم ۳۵ کشور جهان وضعیت بهتری به نسبت مردم ایران داشتند، حالا مردم ۱۱۷ کشور جهان قدرت اقتصادی بیشتری نسبت به مردم ایران دارند.

طبق آمار بانک جهانی، در سال ۱۳۵۵ خورشید، ایران با سرانه تولید ناخالص داخلی ۷۶۲۲ دلار (به قیمت ثابت دلار سال ۲۰۱۵) در جایگاه ۳۶ دنیا قرار داشت. 

پس از مرگ آیت‌الله خمینی در سال ۱۳۶۸ و آغاز رهبری «علی خامنه‌ای»، متوسط سرانه تولید ناخالص داخلی با سقوط ۶۰ درصدی به حدود ۳ هزار دلار رسید. در این سال مردم ایران از نظر سرانه ناخالص داخلی در رتبه ۷۹  قرار داشتند. 

۳۵ سال بعد از رهبری خامنه‌ای، مردم ایران به نیمه دوم جدول رده‌بندی و رتبه ۱۱۸ سقوط کرده‌اند. متوسط تولید ناخالص داخلی ایران در سال گذشته ۵۴۵۳ دلار (به قیمت ثابت دلار سال ۲۰۱۵) محاسبه شده است. مقایسه این رقم با ارزش سرانه تولید ناخالص داخلی سال ۱۳۵۵ نشان از کاهش ۳۰ درصدی دارد. به عبارتی طی ۴۷ سال گذشته و در دوران جمهوری اسلامی، حدود یک سوم قدرت اقتصادی مردم ایران از دست رفته است.

نگاهی به نمودار تغییرات سرانه تولید ناخالص داخلی ایران نشان می‌دهد روند کاهش و سقوط قدرت اقتصادی مردم، بعد از سال ۱۳۵۵ آغاز و در دوره انقلاب به اوج می‌رسد. پس از یک دوره پرنوسان در دهه ۱۳۶۰، روند رشد سرانه تولید ناخالص داخلی در دهه ۱۳۷۰ و ۱۳۸۰ آغاز می‌شود، اما این وضعیت دو دهه بیشتر دوام ندارد، چرا که با رسیدن به سال‌های پایانی دهه ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰ و تشدید بحران‌های سیاسی داخلی و خارجی، تکانه‌ها و نوسان‌های شدید دوباره در نمودار پدیدار می‌شوند. 

این‌ها در شرایطی است که روند رشد سرانه تولید ناخالص داخلی در اغلب کشورهای جهان، با شتاب و سرعت و پایداری رو به رشد بوده‌اند و یکی پس از دیگری از ایران پیشی گرفته‌اند. 

مقایسه جایگاه ایران در سال ۱۳۶۸ و ۱۴۰۱ نشان می‌دهد، طی ۳۳ سال رهبری علی خامنه‌ای، ۳۹ کشور جهان از نظر شاخص سرانه تولید ناخالص داخلی از ایران جلو زده‌اند و مردم آن‌ها به طور متوسط قدرت اقتصادی بیشتری نسبت به مردم ایران پیدا کرده‌اند.