شایا گلدوست
پادکست رنگین‌کمانی «زیر سقف آسمان» در «ایران‌وایر»، مجموعه‌ای است از داستان‌های زندگی اعضای این جامعه فارسی‌زبان به روایت «شایا گلدوست»، زن ترنس و کنشگر مسائل جنسی و جنسیتی.
در اپیزود دوازدهم، داستان «درسا» را می‌شنوید، روایت دغدغه‌های زن ترنس اهل مشهد، دغدغه‌هایی که زنان ترنس در جامعه‌ای مانند ایران دارند. عنوان داستان او، «دغدغه» است.
***
درسا می‌گوید: «از ده-یازده سالگی احساس می‌کردم با دیگران تفاوت دارم. چون حرکات و رفتارم شبیه به دخترها بود، مورد آزار و تمسخر بچه‌های مدرسه قرار می‌گرفتم. مدیر و مسوولین مدرسه هم مدام والدینم را می‌خواستند تا با آن‌ها صحبت کنند؛ چون متوجه این تفاوت می‌شدند.»
درسا می‌گوید که از پانزده سالگی با لباس منتسب به زنانه، مثل مانتو و شال بیرون می‌رفتم. او می‌گوید: «خانواده همیشه متوجه تفاوت‌های من می‌شدند، اما به روی خود نمی‌آوردند. در هفده‌سالگی به آن‌ها گفتم که یک ترنس هستم، برخوردشان مثبت نبود و حمایتی که نیاز داشتم را دریافت نکردم. زمانی که خود را به‌عنوان یک ترنس شناختم، از سمت اطرافیان و فامیل هم طرد شده و مورد تحقیر و توهین قرار گرفتم. شاید دلیلش این بود که خانواده‌ام به‌راحتی این موضوع را نمی‌پذیرند و برای خانواده‌ام پذیرفتن این موضوع آسان نیست، چون جامعه و اطرافیان و فامیل روی آن‌ها هم تاثیر می‌گذارند.»
در جامعه مرد‌سالاری مانند ایران، با قوانین و کلیشه‌های دوگانه سفت و سخت، افراد ترنس با چالش‌های زیادی مواجه هستند. از شناخت، درک و پذیرش خود گرفته، تا آشکارسازی، تصمیم به ترنزیشن و مراحل پرپیچ‌و‌خم اخذ مجوزهای پزشکی و قانونی. روندی فرسایشی که گاه فراتر از توانایی یک فرد است. جلسات روانشناسی بسیار طولانی و مراحل اخذ مجوز برای جراحی تصدیق یا باز‌تایید جنسیت از دادگاه و پزشکی قانونی که معمولا با رفتارهای تحقیز‌آمیز و توهین‌‌آمیزی از سوی مسوولان مربوطه همراه است، فشار بسیار زیادی را به افراد ترنس وارد می‌کند. این‌ها تنها بخشی از تجربیات مشترک ترنس‌ها در جامعه‌ای مانند ایران است.
درسا می‌گوید که حالا در ۲۱ سالگی، اقدام به انجام پروسه اخذ مجوز جراحی از دادگاه کرده است. تجربه او در مراجعه به مراکز قانونی و دادگاه تجربه خوبی است، اما روند اخذ مجوز برایش بسیار طولانی شده است. این‌طور که درسا می‌گوید، مسوولین قانونی و قاضی می‌گویند که از عمد این روند را سخت می‌گیرند و طولانی می‌کنند، تا شاید فرد از جراحی منصرف شود؛ اما خب ترنس‌ها در ایران راهی به‌جز جراحی ندارند.
گذار از ترنزیشن، مراحل قانونی و تطبیق هویت قانونی با هویت جنسیتی، پایان راه نیست، دنیای پس از ترنزیشن برای بسیاری از ترنس‌ها با آنچه تصور‌می‌کردند، بسیار متفاوت است، جدا از میزان رضایت از تغییرات و کیفیت عمل‌های جراحی در ایران، آمیخته شدن با اجتماع با هویت حقیقی کار آسانی برای افراد نیست؛ افرادی که به‌دلیل تجربه زیسته خود، سال‌ها، تبعیض، خشونت، سرکوب و حذف را تجربه کرده‌اند.
درسا نیز نگران آینده است، روزهای پس از جراحی و از دغدغه‌های خود می‌گوید: «نه‌تنها نگران روند طولانی اخذ مجوز و ترنزیشن هستم، نگران آینده پیش رویم نیز هستم. در دانشگاه حقوق می‌خوانم، دوست دارم وکیل شوم، اما نگرانم که در آینده به‌عنوان یک زن ترنس نتوانم مدارک تحصیلی‌ام را با هویت قانونی حقیقی‌ام تطبیق دهم و در رشته مورد علاقه‌ام فعال باشم. علاوه‌بر این، خیلی نگران ظاهرم به‌عنوان یک زن در آینده هستم، اینکه به‌عنوان یک زن در جامعه پذیرفته شوم و بتوانم راحت زندگی کنم. دلیل این نگرانی، تجربیات تلخی است که در‌حال‌حاضر دارم، حضور در اجتماع برایم بسیار سخت و ناراحت‌کننده است، مردم افراد ترنس را مورد تمسخر قرار می‌دهند و این موضوع زندگی روزمره را برای افراد ترنس دشوار و گاهی غیر‌ممکن می‌کند.»
تاکید بر دوگانه جنسی و جنسیتی و قالب‌های سفت و سختی که برای زنان و مردان در نظر گرفته می‌شود، افراد ترنس را با دغدغه‌های بسیاری مواجه می‌کند. به‌خصوص زنان ترنس را در جامعه‌ای زن‌ستیز که چالش‌های بسیاری برای انطباق با صفات و کلیشه‌های منتسب به زنان دارند، تا مقبولیت لازم را از جامعه دریافت کنند؛ نتیجه‌ای که در اکثریت موارد برعکس اتفاق می‌افتد.
«ترنس» یا «ترنس‌جندر»، یک واژه چتری است و در واقع به شخصی گفته می‌شود که هویت جنسیتی خود را مغایر با جنسیتی که در بدو تولد بر‌اساس ظاهر اندام جنسی به او نسبت داده شده است، تعریف می‌کند.
به زبانه ساده‌تر، زن ترنس، به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به مردانه متولد شده است و جنسیت مردانه به او نسبت داده می‌شود، در‌صورتی‌که او خودش را یک زن می‌داند و هویت جنسیتی خویش را زنانه تعریف می‌کند.
مرد ترنس، به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به زنانه به دنیا آمده و جنسیت زنانه به او نسبت داده می‌شود، در‌حالی‌که او هویت جنسیتی خود را مردانه تعریف می‌کند و خویش را یک مرد می‌داند.
البته ترنس‌ها می‌توانند هویت جنسیتی «غیردوگانه» یا «نان‌باینری» نیز داشته باشند و با‌وجودی که جنسیت نسبت داده شده به خود را نمی‌پذیرند، اما خودشان را متعلق به هیچ‌کدام از دو قالب زنانه و مردانه ندانند.
قصه «دغدغه» را می‌توانید از اینجا گوش کنید.
مطلب مرتبط:
لغت‌نامه مختصر اصطلاحات حوزه جنس و جنسیت
راهنمای حفظ حریم جنسی و جنسیتی رنگین‌کمانی‌ها در مراجعه به پزشک
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر