نخودسیاه به سبک یک مقام مسئوول

اپیزود نخست

سلام خانم «محمودی»، من ماهرخ غلامحسین پور ، خبرنگار حوزه اجتماعی هستم .

(با خوشرویی ) سلام خانم. حالتون چطوره؟

ممنونم.  می خواستم در مورد موافقت اخیر شورای نگهبان برای کاهش ساعت کاری زنان شاغل در ادارات از شما بپرسم . اینکه به نظر شما این اتفاق به نفع زنان خواهد بود یا اینکه پایگاه اجتماعی آنها را کاهش داده و منجر به خانه نشین شدنشان خواهد شد؟

اظهار نظر مرا برای کجا می خواهید؟

برای وب سایت ایران وایر.

الو. الو..... صدای شما را ندارم ..... ببخشید من صدای شما را نمی شنوم ....

بوقققققققققققققققققققققققققققققق..........

اپیزود دوم

سلام آقای «وحدتی »

سلام

خودتان هستید؟

بله فرمایید در خدمتتان هستم شما ؟

من ماهرخ غلامحسین پور هستم، خبرنگار ایران وایر

ببخشید خودشان نیستند.

اما شما گفتید که خودتان هستید؟

خیر اشتباه کردم، صدایتان درست نمی آمد. نیم ساعت دیگر تماس بگیرید . توی جلسه هستند، تشریف آوردند ، خودشان به شما جواب می دهند....

 طبیعی است که نیم ساعت بعدش ، تلفن فقط زنگ می خورد و هیچ کس جوابگو نیست.

اپیزود سوم

الو سلام خانم جلودارزاده

سلام خانم بفرمایید (همراه با شلوغی و سر و صدای حضار)

خانم جلودارزاده شما معمولا به سوالات خبرنگاران پاسخ می دهید

به قدر بضاعتم تلاش می کنم جواب بدهم. از کجا تماس می گیرید؟

از ایران وایر . سوالم در مورد....

ببخشید اینجا جای مناسبی برای گفت و گو نیست . فردا تماس بگیرید....

فرقی نمی کند از کجا تماس بگیرید، آنها به شما پاسخ نمی دهند

فرقی نمی کند شما از کدام رسانه منتقد بیرون از ایران باشید، رسانه شما جهت گیری نرم و آرامی داشته باشد یا به شدت منتقد نابسامانی ها باشد، به هر حال آنها تصور می کنند مصاحبه با رسانه های بیرون از ایران ، به منزله تبدیل شدنشان به بخشی از پروسه تبلیغاتی دستگاه های غربی و دشمن فرضی است و هر مسئولی که از این اصل عدول کند مورد انتقاد رسانه های افراطی و اصولگرا قرار می گیرد.

با مصاحبه هر مقام مسئول در ایران، او در مقابل یک چالش جدی قرار می گیرد، سال گذشته و در جریان هجمه ای که بر علیه «معصومه ابتکار » در رسانه های تندرو اتفاق افتاد. ابتکار در برنامه متن و حاشیه شبکه سه ، به شایعات و فشارهایی که بر او و خانواده اش وارد شده پاسخ داد و در بخشی از آن پاسخ ها به جریان انتقادی اشاره کرد که پس از مصاحبه اش با بی بی سی ، متوجه او شده بود:

«مصاحبه با بی بی سی هیچ مشکلی ندارد . برخی تصور می کنند که این مشکل است در حالیکه مصاحبه با بی بی سی فارسی به علت بخشنامه شورای عالی امنیت ملی ممنوع بوده است. در طول یک سال گذشته با حدود سی شبکه مهم جهانی مصاحبه کرده ام و اتفاقاً شرایط مناسبی است برای روشنگری در رسانه های جهان نسبت به داخل ایران»

به گفته ابتکار، مصاحبه با رسانه های منتقد، فرصتی برای اظهار نظرات در عرصه بین المللی است، او می گوید بی بی سی یک شبکه جهانی است با تعداد زیادی بیننده که پاسخ های او می تواند برای بسیاری از مردم جهان شفاف سازی کند.»

اما نشریات اصولگرا از جمله یالثارات نوشتند ابتکار بهتر است به جای دل دادن به رسانه های بیگانه، مشکل آلودگی کشور را حل کند.

چرا آنها از گفت و گو واهمه دارند ؟ در حالی که سیاستمدارن سراسر جهان از اظهار نظر در رسانه های منتقدشان استقبال کرده و آن را فرصت و تریبونی برای شرح باورها و برنامه هایشان می دانند که اثرگذاری دوچندانی نسبت به رسانه های همراه و موافق دارد.

 ماجرا به واکنش جریان تندرو منتهی نمی شود. بلکه بنا بر مصوبه دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، مسئولان جمهوری اسلامی مجاز به انجام مصاحبه با رسانه ای فارسی زبان به اصطلاح «بیگانه» نیستند.

«علیرضا احمدی» ، دبیر اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل در گفت و گو با خبرگزاری فارس و در حالی که روی سخنانش با «علی مطهری» نماینده  تهران در مجلس شورای اسلامی است، می گوید این توقع زیادی نیست که مسئولان کشور با رسانه های معاند ارتباط نداشته باشند و با آنها مصاحبه نکنند، اگر مصاحبه کنند باید در صداقت و امانت داری آنها تردید کرد.

آنها تا جایی که بتوانند از خبرنگاران وب سایت های بیرون از ایران پرهیز می کنند حتی اگر این برخورد ، منجر به واکنشی بیرون از محدوده ادب و عرف اجتماعی باشد، اسفندماه سال 1393 فیلمی منتشر شد که نشان می داد «مسیح علی نژآد» ، خبرنگار ساکن آمریکا، در جریان سفر هیات ایرانی برای سخنرانی در سازمان ملل، خانم «فاطمه رهبر» را  در یکی از راهروهای سازمان ملل ، مخاطب قرار داده و در مورد حجاب از او می پرسد اما خانم رهبر از پاسخگویی به خانم علی نژآد پرهیز می کند.

سال 1385 در جریان سفر یک هیات دولتی به بانکوک، من به عنوان خبرنگار ایرنا ، تیم شرکت کننده در اجلاس را همراهی می کردم، یک روز پیش از شروع سفر، ما را برای توجیه برخی مطالب فراخواندند و توضیح دادند که به هیچ وجه با رسانه های معاند یا افراد ناشناس در جریان اجلاس وارد گفت و گو نشویم.

این توصیه،  قبل از سفر تیم های ورزشی در جریان مسابقات بین المللی به کلیه شرکت کنندگان می شود و عدول از  آن می تواند هنگام برگشت به کشور، دردساز باشد. همان طور که برای محمد مایلی کهن در بهمن ماه سال 1394 و بعد از مصاحبه اش با بی بی سی، دردسرساز شد و حتی «کی روش» نیز که با بی بی سی در مورد مسائل ورزشی مصاحبه کرده بود، مورد عنایت و تذکر قرار گرفت و چیزی نمانده بود بابت این مصاحبه ، کارش به جریمه و حکم برسد.

این روزها برخی روزنامه نگاران بازداشتی هم با اتهام «گفت و گو با رسانه های معاند» مواجه می شوند . خط قرمزی که عدول از آن می تواند نتایج سختی برای مصاحبه کننده به بار بیارود.

اما روش ایزوله کردن بخشی از جریان اطلاع رسانی در نهایت به ایزوله کردن تفکر ما منتهی می شود. این روش نخ نما شده در سراسر دنیا دیگر اقبال چندانی ندارد. مدیریت دنیای کنونی به سمتی می رود که از ظرفیت رسانه منتقد برای تبلیغ ایده و دیدگاهش، بهره برداری می کند.

به راستی آنها چرا فارغ از دسته بندی «خودی» و «غیرخودی»، حرفشان را نمی زنند  و قضاوت در مورد درستی یا نادرستی تفکرشان را به هوشیاری افکار عمومی نمی سپارند؟