آیدا قجر
در هفته گذشته جمعی از پناهجویان ایرانی ساکن شهر «وان» ترکیه، نزدیکی مرز ایران، با برگزاری نمایشگاهی از آثار هنری‌شان، پذیرای مسوولان بین‌المللی امور پناهجویی و مقامات مسوول ترکیه شدند. حرکتی که به گفته یکی از پناهجویان در حفظ روحیه آن‌ها و اثبات حضورشان تاثیرگذار است.
پناهجویان ایرانی ساکن ترکیه که همگی خسته از طولانی‌شدن پروسه بررسی پروندههایشان هستند و هر روز شرایط زندگی‌شان در شهرهای مختلف این کشور، به سختی می‌گراید، سعی می‌کنند تا با برگزاری نمایشگاه‌های هنری، زندگی را در سکونی که بدان گرفتار شده‌اند، جاری سازند. ماه‌ها و سال‌ها انتظار بدون هیچ چشم‌اندازی، صدای روایت‌گوی‌شان را ترسیده و لرزان کرده است.
گروه کوچکی از پناهجویان ایرانی شهر وان تصمیم می‌گیرند به مناسبت هشتم مارس، روز جهانی زن را با آثار هنری خود گرامی دارند. این نمایشگاه با همکاری با شرکت خصوصی «کومبارا» که در حوزه فرهنگ و موسیقی فعال است، برگزار شد. همچنین دفتر امور پناهجویی سازمان ملل از این اقدام حمایت کرد. مسوولان این ارگان‌ها به همراه شهرداری منطقه مرکزی شهر وان، و برخی از اعضای پلیس مهاجرت هم در این نمایشگاه حضور پیدا کردند.
تابلوهای قلم‌کار و مینیاتور، چند تابلوی فرش ابریشمی دستباف، عکس، مجسمه‌های فلزی تهیه شده با سیم یا ضایعات آهن، عروسک‌های کاموایی، قاب عکس‌های دست‌ساز تنها بخشی از آثاری است که در این نمایشگاه در معرض عموم قرار گرفت.
یکی از برگزارکنندگان این نمایشگاه در گفت‌وگو با ایران‌وایر از زندگی برخی از هنرمندان روایت کرد که آثارشان در این نمایشگاه عرضه شد: «عکس‌ها در همین‌جا گرفته شدهاست. مجسمه‌های فلزی را یکی از بچه‌های پناهجو تهیه می‌کند که تا الان ۳۰ اثر در ترکیه ساخته است. او قبلا عراق بود و ۱۰۷ اثر در آنجا دارد. حتی ماشین تک‌سیلندر و موتور هم درست کرده است. اگرچه برای تهیه ابزار اولیه با مشکل روبه‌رو است و به خاطر پناهجویی، لوازم را گران‌تر به او می‌فروشند. یکی از خانم‌های فرش‌باف توانست فرش‌هایش را به امانت از ایران به اینجا منتقل کند تا بعد از نمایشگاه برگردانده شوند. یک سال است که تلاش می‌کنیم وسایل فرش‌بافی برایش تهیه کنیم اما نتوانسته‌ایم.»
پناهجویان ایرانی در ترکیه اجازه کار ندارند، اما به کارهای سیاه مشغول می‌شوند، برای همین یا دستمزدشان کافی نیست یا به سختی پرداخت می‌شود. در بسیاری موارد هم ممکن است یک پناهجو بعد از چند ماه کار سیاه، بدون دریافت دستمزد از کار بی‌کار شود: «در چنین شرایطی بچه‌ها برای برگزاری نمایشگاه اقدام کرده‌اند. یک زن و شوهری هستند که کار مینیاتور انجام می‌دهند. در بعضی از تابلوهایشان که از ایران آورده‌اند آب‌طلا به کار رفته است. تا ۱۰۰هزار لیر هم می‌توان بر آن‌ها قیمت گذاشت.»
از او پرسیدیم هدف آن‌ها از برگزاری این نمایشگاه چیست؟ آن‌هم در نزدیکی‌های مرز ایران، در شهری که پناهجویان ایرانی در آن، حس ترس و ناامنی دارند: «هدف ما حفظ روحیه‌هایمان است. این‌که بتوانیم با نشان دادن خودمان بگوییم اینجا زنده هستیم. می‌خواهیم صدایمان را برسانیم. ما با این نمایشگاه‌ها نشان می‌دهیم که انسان‌های هنرمند و توانمندی هستیم که در این شرایط گیر افتاده‌ایم.»
مرزهای ایران را که گستره ترکیه ترک کنیم، دنیای پناهجویی ایرانی‌ها با خارج شدن پروندههایشان از اولویت بررسی، طولانی‌شدن اقامت‌شان و نداشتن چشم‌انداز، آن‌هم در شرایطی که منتظرند تا دولت‌ها میان‌شان انتخاب کنند، در کنار تغییرات سیاسی اجتماعی داخلی این کشور، روایت خموده‌ای دارد.
پناهجویان ایرانی در شهر وان که نسبتا بزرگ هم نیست، در گروه‌های چند نفره از یکدیگر با خبر می‌شوند و اخبار دنیای پناهجویی و تغییرات قانونی یا از حرکت‌های پناهجویان و فعالیت‌هایشان مطلع می‌شوند: «متاسفانه بیمه درمانی بسیاری از بچه‌ها قطع شده است و آن‌ها برای یک سرماخوردگی، حداقل باید ۱۰۰ لیر بپردازند. نوبت بیمارستان‌ها چندین ماه دیگر است. وضعیت کار هم به همین شکل است. جدیدا شنیده‌ایم ممکن است به ما تحت شرایط خاص اجازه کار بدند. بچه‌های سازمان ملل که گفتیم، گفتند در صورت اجازه کار شما باید بیمه شوید و بیمه شدن یعنی تاثیر منفی رو پرونده پناهندگی. هنوز نمی‌دانیم چطور از این گرداب بیرون بیاییم.»
از طرفی تورم در ترکیه هم چشم‌گیر است: «متاسفانه در کل وضعیت روحی بچه‌ها خراب است. اگرچه به بهانه این نمایشگاه‌ها دور هم جمع می‌شویم تا توانایی‌هایمان را بازتعریف کنیم اما انگشت‌شمار پناهجوی ایرانی را هم ندیدیم که طی این ماه‌های اخیر از وان خلاص شوند. یا به کارهای عجیب و غریب روی آورده‌اند. متاسفانه بسیاری از پناهجویان خصوصا زنان ایرانی حاضر به انجام کارهای خارج از عرف می‌شوند. هیچ‌کدام از این پناهجویان هم امکان بازگشت به ایران ندارند. یا هرچه پل پشت سرشان بوده خراب کرده‌اند یا مثل ما، دیگران شرایط پناهجویی را به آن‌ها تحمیل کرده‌اند.»
به گفته این پناهجوی ایرانی حالا که مساله کاروان امید هم پیش آمده و خانوادههای ایرانی بسیاری هستند که وسایل خود را فروخته‌اند و منتظر اعلام روز حرکت هستند. موعدی که برای حرکت به سمت اروپا با پذیرفتن خطرهای احتمالی.
اطلاعاتی پیرامون کاروان امید به تازگی میان پناهجویان ترکیه و یونان پیچیده است. گروهی از پناهجویان ایرانی که میخواهند با پیوستند به سوری‌ها و عراقی‌ها، ترکیه و یونان را به قصد اروپای غربی ترک کنند: «خانوادههای ایرانی هستند که تمام زندگی‌شان را اینجا فروخته‌اند و شش خانواده در یک اتاق زندگی می‌کنند تا تاریخ حرکت اعلام شود. حتی خانواده‌ای را می‌شناسم که کشوری‌اش هم مشخص شده است اما می‌خواهد خودش را از این شرایط خلاص کند. ما سعی می‌کنیم آن‌ها را منصرف کنیم اما حاضر به شنیدن صدای مخالف نیستند.»
در چنین شرایطی اما هستند پناهجویانی که سعی می‌کنند با اقدامات مدنی توجهی به خود جلب کنند تا بلکه در شرایط دشوارشان تغییری حاصل شود. همان‌هایی که باور کرده‌اند دنیای بین‌الملل فراموش‌شان کرده است.
شما هم می‌توانید خاطرات، مشاهدات و تجربیات خود از قاچاق انسان، پناهندگی و مهاجرت به اشتراک بگذارید. اگر از مسئولان دولتی یا افراد حقیقی و حقوقی که حق شما را ضایع کرده‌اند و یا مرتکب خلاف شده‌اند شکایت دارید، لطفاً شکایت‌های خود را با بخش حقوقی ایران وایر با این ایمیل به اشتراک بگذارید: [email protected]
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر