نتانیاهو «پیرمرد تلخ» کوتاه نمی آید

دکه روزنامه فروشی در اورشلیم روز بعد از سخنرانی نتانیاهو در نیویورک

دنیا قبل از سفر بنیامین نتانیاهو به نیویورک با یک تلفن ساده عوض شده بود. همه منتظر بودند ببینند نخست وزیر اسرائیل در برابر تماس تاریخی روحانی و اوباما چه عکس العملی نشان می دهد. عکس العملش همان  بود که دوستان اسرائیل نگرانش بودند و دشمنان اسرائیل انتظارش را داشتند:‌ ادامه دشمنی سرسختانه با جمهوری اسلامی.

مقامهای اسرائیلی بهیچ وجه تحت تأثیر لبخند روحانی قرار نگرفته اند. از نظر آنها حرفهای متعادل، گپ چند دقیقه ای با اوباما و خودداری از زیر سوال بردن کشتار یهودیان در جنگ جهانی دوم تزویر و تظاهر است. ایرانی ها هنوز یک قدم برای تعدیل برنامه هسته ای خود برنداشته اند و تا آن زمان اسرائیلی ها اصرار دارند فشارهای بین المللی باید ادامه پیدا کند.

مشکل اینجاست که مهمترین متحد اسرائیل تغییر لحن ایران را تا حد زیادی جدی گرفته. آمریکایی ها شکستن طلسم تماس مستقیم با «شیطان بزرگ» توسط رئیس جمهوری ایران را تحولی فوق العاده مهم و معنی دار می دانند. درست است که هنوز ایرانی ها هیچ گام عملی برای انجام خواسته های سازمان انرژی اتمی برنداشته اند اما طرز برخورد آنها نسبت به گذشته بطوری محسوس تغییر کرده.

این تغییر تا حد زیادی مدیون فشار شدید تحریم های بی سابقه و همه جانبه ایست که کنگره آمریکا با ترغیب و پیگیری مداوم لابی حامی اسرائیل بر جمهوری اسلامی گذاشت. اما حالا زمزمه ها و نشانه هایی هست که حداقل تا شروع مذاکرات هسته ای آینده تحریم های جدیدی علیه ایران گذاشته نخواهد شد -- حتا با وجود اصرار نتانیاهو بر لزوم ادامه و تشدید فشار.

و مهمتر از آن تحقق تهدید نتانیاهو مبنی بر بمباران مراکز هسته ای ایران در شرایط فعلی عملاً غیرممکن شده. به عقیده یک روزنامه نگار اسرائیلی در تل آویو که متخصص امور نظامی و امنیتی است، نتانیاهو در اوج تنش های ایران و جامعه بین المللی می توانست فرمان حمله به تأسیسات هسته ای ایران را صادر کند و قهرمان اسرائیل شود. آن موقع جمهوری اسلامی در ضعیفترین شرایط قرار داشت. اما حالا وضعیت عوض شده. جو جهانی فرق کرده. «نتانیاهو فرصت را از دست داد.»

از دید برخی از اسرائیلی ها ادامه مواضع سرسختانه در شرایط موجود جواب نمی دهد. از نظر آنها این گفتهء نتانیاهو در سازمان ملل که اسرائیل اگر لازم باشد به تنهایی در برابر ایران خواهد ایستاد، منطقی به نظر نمی رسد و بیشتر شبیه شعارهای انزوا طلبانه جمهوری اسلامی قبل از انتخاب روحانی است.

در واکنشی انتقاد آمیز به نطق نخست وزیر در نیویورک، «بردلی بورستون» دبیر ارشد سایت «هاآرتز» یکی از مهمترین روزنامه های اسرائیل، نتانیاهو را «پیرمرد تلخ» توصیف کرد و نوشت‌‌ دولت اسرائیل می خواهد ایران بزرگترین دشمنش باقی بماند و رهبر آن هیتلر عمامه دار تصور شود. اما حالا که ایران دیگر شبیه آلمان نازی نیست «نتانیاهو بهتر است فصل تازه ای شروع کند… چیزی که به امید مربوط باشد.»

نتانیاهو با این انتقادات کوتاه نخواهد آمد. دولت او در داخل قوی است و هیچ ضرری در ادامه فشارهای سیاسی و اقتصادی علیه جمهوری اسلامی نمی بیند. همین فشارها بود که روحانی را وا داشت که بزرگترین تابو در روابط خارجی را بشکند. و فقط با ادامه این فشارها می تواند امیدوار باشد که برنامه هسته ای ایران از «خط قرمز» نخواهد گذشت.