در دنیای امروز، پژوهش‌های زیادی درباره جزییات زندگی انجام می‌شود که گاه نتایج اعجاب‌آوری دارند؛ مثلا با تغییر رژیم غذایی یا عادت خواب و یا حتی انجام یک ورزش کوچک، ممکن است بتوانیم جلوی نفوذ یک بیماری سخت را در بدن خود بگیریم. «ایران‌وایر» در سلسله مطالبی با عنوان «سلامت روح و جسم»، به همین جزییات و تغییرات کوچک و قابل دسترس می‌پردازد که روی کیفیت زندگی تاثیرات شگرف دارند.
***
حالت تهوع، بیرون‌روی، کم آب شدن بدن، بی‌حالی و گاهی تب اگرچه علایم ناخوشایند یک بیماری عفونی ناشی از مصرف غذای آلوده یا همان مسمومیت غذایی هستند اما می‌توانند نویدبخش هم باشند. خبر خوش این است که دانشمندان امریکایی به تازگی دریافته‌اند بعد از یک مسمومیت غذایی، دفعه بعد که غذای آلوده بخورید، بدن‌تان بدون این که ذره‌ای به نورون‌های دستگاه گوارش شما آسیبی وارد شود، آن عفونت را از بین خواهد برد. به این ترتیب، بیماری‌هایی که از طریق غذا منتقل می‌شوند، از سیستم عصبی دستگاه گوارش ما محافظت می‌کنند.
در سیستم عصبی دستگاه گوارش ما بیش از ۱۰۰ میلیون نورون یا سلول عصبی وجود دارد. به همین‌خاطر هم یک عفونت باکتریایی ساده در روده ممکن است به آسیب بزرگی در سیستم عصبی دستگاه گوارشی انسان منجر شود. گاهی این آسیب اگر مورد توجه قرار نگیرد، به بیماری‌های مزمن دستگاه گوارش تبدیل خواهد شد. با این‌حال، محققان دانشگاه «راکفلر» در امریکا می‌گویند احتمالا عفونت‌های دستگاه گوارش یا مسمومیت‌های غذایی مزیت‌هایی هم دارند.
در این تحقیق جدید که به تازگی نتایج آن در ژورنال «سلول» منتشر شده، مشخص شده است که موش‌های آزمایشگاهی که به عفونت باکتریایی و انگلی روده مبتلا شده بودند، نوع خاصی از تاب‌آوری را در خود پرورش می‌دهند که از آن‌چه در کتاب‌ها راجع به پاسخ دستگاه ایمنی می‌خوانیم، متفاوت است.
این تحقیق روشن می‌کند که چه‌گونه ماکروفاژ‌های روده در ادامه پاسخ به حمله میکروبی قبلی، با محافظت از نورون‌های روده، از مرگ آن‌ها در حمله‌های پاتوژنی آتی جلوگیری می‌کنند.
این یافته‌ها ممکن است در نهایت به راه‌کارهای بالینی برای مداوا و کاهش علایم بیماری‌ها و مشکلاتی مانند «سندروم روده تحریک‌پذیر» که با مرگ سلول‌های عصبی دستگاه گوارش مرتبط است، منجر شوند.
تحقیق جدید چه میگوید؟
بنا به گفته دکتر «دانیل ماچیدا»، استاد ایمونولوژی انستیتوی پزشکی «هاورد هاگز» در «دانشگاه راکفلر»، تیم تحقیقاتی این انستیتو درباره نوعی حافظه ذاتی صحبت می‌کند که پس از از بین رفتن عفونت اولیه باقی می‌ماند.
این تاب‌آوری برای از بین بردن پاتوژن‌های آینده یا میکروب‌هایی که در آینده وارد روده می‌شوند، نیست بلکه برای مقابله و دست و پنجه نرم کردن با آسیب ناشی از عفونت، از طریق حفظ سلول‌های عصبی روده است که معمولا در زمان مقابله سیستم ایمنی بدن با عامل عفونت‌زا، آن‌ها هم در خط مقدم حمله هستند و کشته می‌شوند.
سیستم عصبی دستگاه گوارش بعد از مغز بیشترین تمرکز سلول‌های عصبی را دارد. برای همین هم دستگاه گوارش را مغز دوم می‌خوانند. این سیستم عصبی تقریبا مستقل از مغز عمل می‌کند و خودش تصمیم می‌گیرد که چه‌کار باید انجام دهد. بنابراین، اگر تعداد بالایی از سلول‌های عصبی این دستگاه بمیرند، کار دستگاه گوارش بدن به کل دچار اختلال می‌شود.
در سال ۲۰۲۰، دکتر ماچیدا و همکارانش در دانشگاه راکفلر با اشاره به اهمیت سیستم عصبی دستگاه گوارش گفته بودند با پاک‌سازی دستگاه گوارش موش‌ها از هر عفونت باکتریایی یا انگلی، کلی از سلول‌های عصبی یا نورون‌های روده این جوندگان از بین می‌روند. اما حالا می‌گویند اگرچه در عفونت‌های اولیه ممکن است این اتفاق بیفتد ولی برای عفونت‌های بعدی، بدن موش‌های آزمایشگاهی سازوکاری را پیدا می‌کند که از مرگ نورون‌های دستگاه گوارش جلوگیری کند. آن‌ها خوش‌بین هستند که این موضوع در مورد انسان‌ها نیز مصداق پیدا کند.
محققان دانشگاه راکفلر به دنبال مکانیزم‌هایی بودند که بدن برای حفظ نورون‌ها در حین مقابله با عامل بیماریزا به کار می‌برد که دریافتند عفونت‌های ساده روده باعث ایجاد ایمنی در بدن می‌شوند که از مرگ نورون‌های دستگاه گوارش در اثر استرس جلوگیری می‌کند.
به دنبال یافتن این واقعیت، فرضیه‌ای در ذهن دکتر ماچیدا و همکاران او شکل گرفت که ببینند آیا عفونت جزیی روده، از مرگ نورون‌ها در حمله پاتوژنی بعدی نیز جلوگیری می‌کند یا خیر؟!
پاسخ به این سوال فعلا این است که بله، ایمنی ایجاد می‌شود. اما تیم دکتر ماچیدا و همکارانش هنوز مطمئن نیستند که آیا این ایمنی فقط در دوران بدو تولد و ماه‌های اولیه زندگی شکل می‌گیرد یا در بزرگ‌سالی نیز ممکن است در اثر یک عفونت باکتریایی ساده، بدن از کشتن سلول‌های عصبی حین مقابله با پاتوژن‌ها خودداری کند. پاسخ به این سوال، به‌ویژه برای یافتن راه‌حل درمانی برای سندروم روده تحریک‌پذیر، بسیار حیاتی است.
چرا مرگ نورون‌ها را باید جدی‌تر گرفت؟
علاوه بر مرتبط بودن سندروم روده تحریک‌پذیر با مرگ نورون‌ها در دستگاه گوارش، تیم تحقیقاتی دکتر ماچیدا و همکارانش معتقدند که موش‌های آزمایشگاهی آن‌ها در هر دوره مقابله با عفونت‌های باکتریایی یا انگلی که منجر به مرگ سلول‌های عصبی دستگاه گوارش این جوندگان می‌شده، با وجود خوردن غذای بیشتر، وزنی اضافه نمی‌کرده‌اند.
ماچیدا گفته است: «این یعنی احتمالا فردی که دچار مرگ نورون‌های دستگاه گوارش می‌شود، در جذب انرژی و مواد مغذی، ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در غذا هم دچار مشکل می‌شود. به همین‌خاطر احتمالا پژوهش ما درهای جدیدی را به سمت حوزه سلامت دستگاه گوارش باز خواهد کرد.»
رابطه محیط میکروبی روده و سلامت مغز و روان
محققان و متخصصان علم پزشکی و تغذیه پیش از این بارها گفته‌اند که محیط میکروبی روده‌ها در سلامت مغز، اعصاب و روان و طول عمر انسان تاثیرگذار است. به همین دلیل هم اغلب توصیه می‌کنند که محصولات لبنی و مکمل‌های پروبیوتیک مصرف کنیم. با این‌حال، این تحقیق جدید به طور ضمنی میگوید که خوردن غذاهایی که درصد قابل تحملی از آلودگی باکتریایی یا انگلی را دارند، با این که باعث علایم ناخوشایندی مثل اسهال و استفراغ می‌شوند ولی در بلند‌مدت از آسیب‌های جدی به سیستم عصبی دستگاه گوارش و در نهایت خود دستگاه گوارش جلوگیری می‌کنند و از بسیاری جهات، برای سلامتی ما مفیدند. بنابراین، شاید بد نباشد دفعه بعدی که می‌خواهید غذا را بلافاصله بعد از پختن در یخچال قرار دهید تا باکتری‌ها در آن رشد نکنند یا میوه‌ها را با دقت ضدعفونی کنید، به تحقیق دکتر ماچیدا و همکارانش هم کمی فکر کنید!
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر