ما روزهای جهانی کم نداریم. به خبرهای خوش و به واقعیتهای تحملپذیر نیاز داریم. هر چه به تعداد خبرهای بد و آسیبهای اجتماعی و فرهنگی اضافه شود، به همان اندازه به تعداد مناسبتهای سازمان ملل اضافه میشود. یکی از این آسیبها آزادی مطبوعات است که به طور روزافزونی در خطر قرار گرفته: سازمان یونسکو به مناسبت «روز جهانی پایان دادن به مصونیت برای مجازات جنایت علیه روزنامهنگاران» آمار تکاندهندهای منتشر کرده است. بر اساس این آمار از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۴ در مجموع ۷۰۰ گزارشگر و خبرنگار به قتل رسیدهاند. خاورمیانه یکی از این قتلگاههاست.
هر پنج روز یک روزنامهنگار به قتل میرسد
از آمار یونسکو چنین برمیآید که هر پنج روز یک بار یک روزنامهنگار در جهان به قتل میرسد. فقط از ژانویه تا سپتامبر سال جاری ۷۰ روزنامهنگار کشته شدهاند. ۹۰ درصد این روزنامهنگاران گزارشگرانی بودند که برای شبکههای رادیویی و تلویزیونی و برای روزنامههای چاپی گزارشهایی از مناطق جنگزده تهیه میکردند.
کیفیت کشتار روزنامهنگاران تغییر کرده است. اگر تا پیش از این وبلاگنویسان و شهروند خبرنگاران بازداشت و شکنجه میشدند یا در جنگهای داخلی و ناآرامیهای سیاسی به قتل میرسیدند، اکنون روزنامهنگاران کاملاً حرفهای که به سرچشمه و منشأ خبر دسترسی دارند، هدف کشتار قرار گرفتهاند. پیامد آن نیز آشکار است: جنگافروزان و نهادهای اطلاعاتی علاقمندند که دسترسی بلاواسطه به خبر و منابع خبری امکانپذیر نباشد. فقط خبرهایی اجازه انتشار دارند که از مجرای آنها عبور کرده باشد.
برخی از این خبرها طبعاً جعلی هستند. یک نمونهاش که در روزهای گذشته اتفاق افتاد خبری بود که خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران درباره حمله موشکی به اردوگاه «لیبرتی» در عراق منتشر کرد. بر اساس این خبر «واثق البطاط» رهبر گروه «جیشالمختار» مسئولیت عملیات موشکباران پنجشنبه هفته گذشته به اردوگاه «لیبرتی» را به عهده گرفته بود. این خبرگزاری یک مصاحبه جعلی با «واثق البطاط» رهبر پیشین «جیشالمختار» و دبیر کل حزبالله عراق منتشر کرده بود. این شخص اما در سال ۱۳۹۲ در درگیریهای استان «دیالی» به قتل رسیده بود.
هدف از کشتار روزنامهنگاران مستقل این است که در رسانهها به جای خبرهای درست و اصیل، چنین خبرهایی منتشر شوند و افکار عمومی قابل هدایت باشند.
عاملان و آمران قتلها همچنان برکنار از مجازات
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در بیانیهای که به مناسبت «روز جهانی پایان دادن به مصونیت برای مجازات عاملان جنایت علیه روزنامهنگاران» منتشر کرده، از افزایش خشونتها علیه روزنامهنگاران در جهان ابراز نگرانی کرده است.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این بیانیه گفته است: «رسانهها آیینه جوامع ما هستند و اگر آنها آزاد و منتقد باشند، ما هم آزاد و امن خواهیم بود.»
موگرینی به این واقعیت اشاره کرده که حملات علیه روزنامهنگاران به معنای حمله به آزادی بیان و آزادی رسانههاست.
او گفته است: «اتحادیه اروپا انتظار دارد که دولتها به طول کامل به تعهدات و الزامات بینالمللی پایبند باشند و تحقیقات مستقلی را در مورد چنین جرائمی به انجام برسانند.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواستار مجازات عاملان و آمران قتل روزنامهنگاران شده است.
به گزارش یونسکو در سال ۲۰۱۴ فقط ۸ درصد از پرونده قتلها به مراجع قضایی ارجاع داده شده و عاملان کشتار روزنامهنگاران در این موارد شناسایی شدهاند.
خاورمیانه قتلگاه روزنامهنگاران
از ۱۷۸ روزنامهنگاری که در سال ۲۰۱۴ کشته شدهاند، ۶۴ نفر آنها در سوریه و عراق به قتل رسیدهاند. به این ترتیب خاورمیانه در سال گذشته قتلگاه گزارشگران بوده است. خبرنگاران بدون مرز در گزارشی که سال گذشته منتشر کرد، اعلام کرده بود که تعداد خبرنگارانی که در اثر سرکوبهای سیاسی، خشونت دولتی و آزاررسانی نهادهای اطلاعاتی تن به تبعید دادهاند، دو برابر شده است. در سال ۲۰۱۳ شهروند – خبرنگاران در مرکز توجه قرار داشتند، اکنون خبرنگاران و گزارشگران حرفهای سیبل حملات و کشتارها قرار گرفتهاند.
جیسون رضائیان، روزنامهنگار ۳۸ ساله که در سال ۲۰۱۲ فعالیت خود را به عنوان خبرنگار واشنگتن پست در تهران آغاز کرد، در ایران همچنان در بازداشت به سر میبرد. همسر او یگانه صالحی، ۳۰ ساله نیز که برای روزنامه «نشنال» چاپ امارات متحده عربی کار میکرد، بازداشت شده بود. در این میان یگانه صالحی به قید کفالت آزاد شده. اتهام رضائیان نفوذ در اماکن مهم دولتی و افشای برنامههای «ضد تحریمی ایران» از جمله هویت واسطههای تجاری و ماهیت شرکتهای همکار ایران در پروسه دور زدن تحریمها و «جاسوسی» از برنامه هستهای ایران است.
دسترسی به سرچشمه خبرها هرچه که میگذرد دشوارتر میشود. به این ترتیب زمینه خبرسازی و گمانهزنی و هدایت آگاهانه خبرها در جهت مورد نیاز نهادهای اطلاعاتی افزایش پیدا میکند و لذا جامعه مدنی با خبرسازیهای هدایت شده در همه عرصهها، اعم از سیاسی و اجتماعی و فرهنگی به بازی گرفته میشود.
هدف از کشتار خبرنگاران و روزنامهنگاران، به سلطه درآوردن جامعه مدنی است. تلاش برای دسترسی به خبر «جاسوسی» تعبیر میشود و آنگاه که با این ترفندها نتوانند مانع از اطلاعرسانی آزاد شوند، دست به کشتار میزنند.
در همین زمینه:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر