شامپاین اسلامی هم به بازار آمد: به سلامتی آقای ظریف

از مدتی پیش شایعاتی وجود داشت مبنی بر اینکه در برخی رستوران های تهران شامپاین و ویسکی اسلامی سرو می شود. یک شرکت آلمانی در این مدت موفق شده شامپاین اسلامی تولید کند و در اختیار هتل هایی که از شیخ های عرب پذیرایی می کنند قرار دهد. اهمیت چنین ابتکارهایی در غرب این است که راه های مسالمت آمیزی برای هم زیستی مسلمان و غیرمسلمان ارائه می دهند.

الله - الله

اجازه بدهید از زندگی روزانه مثالی بیاورم: در اوقاتی که در آلمان به سر می برم، گاهی، هر یکی دو ماه یک بار با عده ای از دوستانم دور هم جمع می شویم. آن ها همه آلمانی هستند به غیر از من و خانمی به نام اکرم که از پدر و مادری مراکشی در آلمان متولد شده و روسری به سر می کند، نماز می خواند و در مجموع زن مؤمنی ست اما در همان حال کاملاً مستقل است و شیوه زندگی اجتماعی او با زنان آلمانی تفاوتی ندارد.

در این حلقه سربسته، هر موقع که برای ورق بازی یا صرف شام بیرون می رویم، ما معمولاً آبجو یا شراب سفارش می دهیم. اکرم کوکاکولا یا فانتا سفارش می دهد. من سر به سر او می گذارم و می گویم مگر تو دختر دوازده ساله هستی که فانتا سفارش می دهی؟

و او هم خنده کنان و با صدای خش داری به شوخی می گوید الله – الله!

تکیه کلام او همین الله – الله است، در این معنا که «خدایا از دست تو چه کنم؟» یک بار هم به او گفتم من چه باید بکنم که تو یک بار روسری ات را از سرت برداری و ما ببینیم موهای تو چه شکلی ست؟

دوستان آلمانی در اینجور مواقع یکه می خورند. مثل این است که به خانمی بسیار محترم به لحاظ کلامی تعرض جنسی کرده باشی. اما اکرم این شوخی ها را درک می کند. یک بار هم درباره تاریخ صدر اسلام و آیه های مکی و مدنی قرآن با هم بحث کردیم و درباره جن و انس و او را بسیار خوش آمد.

در هر حال آنچه که مسلم است دو شیوه کاملاً متفاوت زندگی در غرب (و در شرق نیز) رویاروی هم قرار گرفته اند: شیوه ای که خانم متجدد اما مسلمانی مانند اکرم در پیش گرفته و شیوه ای که من و سایر دوستانم انتخاب کرده ایم. برخلاف آنچه که نهادهای اطلاعاتی و اسلام گرایان ترویج می دهند، شیوه زندگی سکولار با تأکید بر آزادی های فردی و مدنی الزاماً نمی بایست در رویارویی با شیوه زندگی یک زن یا مرد مسلمان قرار بگیرد. هم زیستی در چارچوب جامعه مدنی و با تأکید بر جدایی سیاست از مذهب امکان پذیر است. یکی از راه های نزدیکی مسلمان و غیر مسلمان، اختراعات به ظاهر پیش پاافتاده ای مثل همین شامپاین اسلامی است.

شامپاین برای خوشامدگویی مهمانان عرب

داستان از این قرار است که یک شرکت واردات – صادرات که با کشورهای حاشیه خلیج فارس معاملاتی دارد، و مهمانانش در هتلی در مونیخ اقامت می کنند، تصمیم گرفت یک نوع شامپاین بدون الکل را برای خوشامدگویی به مهمانان مسلمانش تهیه کند. او به شرکتی در شرق آلمان این پیشنهاد را ارائه داد و حالا شامپاین بدون الکل به بازار آمده است.

این شامپاین «دینار» نام دارد و با دو مزه عصاره خرما و عصاره انار عرضه می شود. شرکت تولیدکننده ادعا کرده که شامپاین حلال با مزه خرما به شامپاین واقعی شباهت دارد و شامپاین حلال با مزه انار را ظاهراً خانم ها بیشتر می پسندند.

طبعاً هدف تولیدکنندگان چنین محصولاتی در وهله اول تجارت است. اما پیامدهای فرهنگی چنین ابتکاراتی را هم نباید از نظر دور داشت.

به سلامتی آقای ظریف

در اماکن عمومی و در بیمارستان ها و حتی در برخی مؤسسات دولتی آلمان معمولاً عبادتگاه هایی برای مسلمانان و یهودیان در نظر گرفته شده. هر واحد تولیدی موظف است یک وعده غذای کارکنانش را تأمین کند. طبعاً در رستوران های چنین واحدهای تولیدی ای غذاهایی برای مسلمانان هم وجود دارد. به ویژه دانشگاه ها، بیمارستان ها و خانه های سالمندان به این موضوع حساس هستند.

اما آیا کشورهای اسلامی هم چنین تسهیلاتی را برای انسان های غربی در نظر گرفته اند؟ آیا برای تکنسین ها و مهندسان و مستشاران غربی رستوران های مخصوص در ادارات و شرکت ها وجود دارد؟ تفاوت فرهنگ سکولار و مذهبی در همین رواداری هاست. یکی زندگی را در هم زیستی مسالمت آمیز انسان هایی با فرهنگ های گوناگون می بیند و دیگری زندگی را در ستیز و قهر با دگراندیشان و اقلیت های مذهبی. یکی سعی می کند از تنوع فرهنگی امکانی برای کسب درآمد و تجارت بسازد، دیگری از ستیز شیوه های زندگی با هم و از تحریم و تکفیر حرف می زند.

ناصر بارازیته، فوتبالیست مسلمانی که در باشگاه اف سی اوترخت بازی می کند، روز گذشته از دست دادن با یک خبرنگار زن خودداری کرد و این موضوع به یک جنجال رسانه ای در هلند بدل شد و به بحث های زیادی دامن زد. اف سی اوترخت اعلام کرده که در قراردادی که با دو بازیکن مسلمان، یاسین ایوب و ناصر بارازیته امضاء کرده به آن ها اجازه داده که در نمازخانه باشگاه عبادت کنند و با زن ها هم دست ندهند.

در صحنه سیاست خارجی و در عرصه های هنری این موضوعات همیشه بحث برانگیز بوده و بهانه خوبی هم به دست تندرویان از هر دو سو داده است.

شامپاین اسلامی نشان می دهد که می توان با زنی مسلمان اما آگاه و اهل مدارا مثل اکرم در پایان یک شب خوب جامی را به سلامتی هم نوشید.

محمد جواد ظریف را مجسم کنید که بعد از یک توافق که الزاماً حتماً نباید «هسته ای» باشد، جامی را به سلامتی همکار فرنگی اش می نوشد: شامپاین اسلامی. چه جنجالی به پا شود!