اجرای یواشکی کامپوزیت کردن ساختمان بانک ملی شعبه دانشگاه

اقدام به کامپوزیت کردن بنای ارزشمند بانک ملی شعبه ی دانشگاه تهران آنهم به دستور مسوولان بانک و با همکاری مسئولان و مدیران شهری تهران، یکی از ماجراهای تراژیکی بود که در هیاهوی سیاست و هزار و یک اتفاق ناخوش، می رفت که بی سر و صدا و یواشکی نادیده گرفته شود ، اما با حساسیت یک سایت مرتبط به معماری به نام «معماری نیوز» و منتشر کردن خبر این فاجعه ، فعلا دستور توقف تغییر نمای این ساختمان با ارزش صادر شده، حالا مسئولان داخلی بانک ملی احتمالا مشغول دعوا و داد و ستد نامه اند تا در نهایت تصمیم بگیرند این کار را از نو از سر بگیرند یا اینکه ورق کامپوزیت ها را همان جور که یواشکی نصب کرده بودند، بکنند و هیبت ساختمان را به قبل از آن برگردانند، گر چه بخشی از سنگ های نمای این ساختمان با ارزش تا همین جا هم صدمه دیده ، اما در شرایط فعلی به دستور مدیر کل اداره مهندسی و املاک بانک ملی، دستور توقف کار صادر شده است مبادا که خبر منتشر شده و سر و صدای فعالان میراث فرهنگی و بناهای تاریخی درآید.

سوال اینجاست که اگر واکنش مختصر همین یکی دو رسانه مرتبط نبود، الان نمای این ساختمان ارزشمند چه شکل و شمایلی داشت؟ سرنوشت ساختمانی که معمار اپرای سیدنی آن را به جامعه ایرانی هدیه کرده، به کجا رسیده بود؟

این ساختمان یکی از آثار ارزشمند معماری معاصر ایران است که توسط «یورن اوتزن» ، معمار نام آشنای دانمارکی طراحی شده. کسی که بنای معروف «اپرای سیدنی» را نیز طراحی کرده است.

آنچه از اخبار منتشر شده در رسانه های داخلی ایران برمی آید نشان دهنده ی این است که جناب مدیر، از تعطیلات تاسوعا و عاشورا استفاده کرده ، دستور کامپوزیت کردن نمای بیرونی بانک ملی را صادر نمودند و بخشی از سنگ های نما را هم برای نصب گارد فلزی شکستند. احتمالا با خودشان گفته اند این نمای کهنه ی سنگی در دنیای امروز و درمیان ساختمانهای سراسر شیشه ی رفلکس و کامپوزیت دیگر جذابیتی ندارد. به همین سادگی!

تصور کنید یک روز یکی از مدیران شهری در یونان  از خواب بیدار شود  و هوس کند معبد آکروپولیس شهر آتن را با شیشه های رفلکس به شیوه ای مدرن کاور کند. یا مثلا فواره «تروی» در رم را با کاشی های فیروزه ای رنگ و پتینه فرش کنند. این اتفاق برای اهالی این کشورها یک تراژدی تمام عیار است. گردشگرانی هم که به هوای دیدن این آثار به آن کشورها سفر کرده اند با انگشت حیرت بر دهان از خودشان می پرسند یعنی چه اتفاقی افتاده؟

اما اینکه ما در ایران هر روز از خواب برخیزیم و خبر به فنا رفتن یکی از آثار معماری و باستانی را بشنویم دارد به امری عادی بدل می شود. کاخ ها، برج ها، مناطق باستانی و مقبره ها و سنگ نبشت ها یکی پس از دیگری دارند از بین می روند و نه کسی حواسش هست و نه صدای آنها که حواسکی دارند  و در این باره حرف می زنند به جایی می رسد.

«یورن اوتزن» و «هانس ونک هانسن» دو طراحی بودند که در سالهای 1959 تا 1962 برای ساخت بنای بانک ملی شعبه دانشگاه تهران با دولت وقت ایران همکاری کردند. طراحی یک فضای مدرن که در آن اصول معماری سنتی نیز رعایت شده است. بنایی با نورپردازی غیر مستقیم، تنوع ارتفاقی و فضای دلپذیر، هم برای آنها که بعنوان کارمندان ، بیش از نیمی از روز خود را در آن سپری می کردند و هم برای مشتریانی که برای انجام امور بانکی به آن مراجعه کرده بودند.

آنها که این ساختمان را از نزدیک دیده اند محال است این ساختمان راست گوشه ی سه طبقه با ورودی که توسط چند پله کمی از سطح زمین بالاتر است را با نمای تازه ی احتمالی بشناسند. ساختمانی که یکی از نقاط ارزنده و برجسته اس نوع پوشش سقف سالن آن است. یک نور گیر طبیعی که نور بیرون را با شکست های زیبایی به داخل ساختمان هدایت می کند.

خاطرم هست محسن کچویی فیلمی ساخت که در برنامه ی آپارات نمایش داده شد.  در فیلم مذکور به بیماری ای اشاره شد به نام «همه چیز دانی» ، همان بیماری مسئولان دستگاه های دولتی ایران.

نمونه اش مدیران شهری فعلی در تهران . آنها با سهل انگاری و بی مبالاتی که هم نشان از بی سلیقگی شان دارد و هم نمایش آشکار بی اطلاعی در حوزه ی تحت فرمانشان، در هر امری دخالت می کنند. بناهای معماری را نوسازی می کنند، بی آنکه راه حل های اصولی آن را بدانند یا حداقل به خود زحمت مشورت با آگاهان را بدهند. همین ذهن های همه چیز دان با تکیه بر عقل خود و اعتقاد بر درستی تصمیمشان یک یا علی مدد می گویند و تحت تاثیر حرکت های جمعی که هر ازگاهی در جامعه مد می شود قرار می گیرند. خیال می کنند همه ساختمانشان را کامپوزیت چسبانده اند ما هم بچسبانیم...نتیجه ی این «خود همه چیز دان پنداری» هم  می شود اقدام به گلکاری به روی نمای بنایی که طراحش جایی مثل اپرای سیدنی را به جهان هدیه کرده است.