ورزش ایران در ۲۰۲۴؛ نگرانی‌های حکومت برای المپیک، چاه ویل تیم فوتبال

سال ۲۰۲۴ به‌عنوان یکی از خاص‌ترین سال‌های ورزش ایران، آغاز شده است. سالی که ورزش سیاست‌زده ایران، باید خود را آماده حضور در رقابت‌هایی کند که در دهه‌های گذشته به آن‌ها به چشم فرصتی برای سفیدنمایی وضعیت کشور نگاه می‌کرد و حالا همان رقابت‌ها را به‌عنوان تهدیدی برای خود می‌بیند. از شهریور۱۴۰۱ و با آغاز اعتراضات سراسری، جمهوری اسلامی مجبور شده است بخشی از ورزشکاران ملی ایران که با موج اعتراضات مردمی همراه شدند را حذف کند، برخی را با تهدید یا تطمیع وادار به همراهی با سیاست‌هایش کند و هزینه همراه ماندن برخی ورزشکاران را بالاتر ببرد.

سال ۲۰۲۴ برای ورزش و فوتبال ایران، سالی خاص و تقویم آن، لبریز از رویدادهای بین‌المللی و قاره‌ای و همین‌طور تصمیماتی سرنوشت‌ساز خواهد بود.

*** 

جام ملت‌های آسیا؛ در جست‌وجوی معافیت خدمت

در دسترس‌ترین رویداد ورزشی، جام ملت‌های آسیا است. تیم ملی فوتبال ایران که سه بار پیش از «انقلاب اسلامی» به‌صورت پیاپی در سال‌های ۱۹۶۸، ۱۹۷۲ و ۱۹۷۶ به مقام قهرمانی در این رقابت‌ها رسیده بود، از زمان آغاز حکومت جمهوری اسلامی تاکنون موفق به قهرمانی در این رقابت‌ها نشده است. در همین سال‌ها، ژاپن (۴ بار)، عربستان (۳ بار)، کویت، استرالیا، عراق و قطر، هرکدام یک بار به قهرمانی این باز‌ی‌ها رسیدند.

قرار است در صورت قهرمانی تیم فوتبال جمهوری اسلامی در رقابت‌های جام ملت‌های ۲۰۲۴، تمامی بازیکنان این تیم که هنوز عازم خدمت سربازی نشده‌اند، از خدمت معاف شوند.

رقابت‌های جام ملت‌های آسیا که قرار بود سال ۲۰۲۳ به میزبانی چین برگزار شود، پس از کناره‌گیری این کشور از میزبانی مسابقات، برای دومین دوره متوالی به کشور قطر رسید. این بازی‌ها از ۱۲ژانویه۲۰۲۴ (۲۲دی۱۴۰۲) تا ۱۰فوریه۲۰۲۴ (۲۱بهمن۱۴۰۲) برگزار خواهد شد.

تیم فوتبال جمهوری اسلامی در ساده‌ترین گروه و مسیر ممکن قرار گرفته و رسیدن این تیم در صورت صعود به‌عنوان تیم صدرنشین، بدون رویارویی احتمالی با تیم‌های ژاپن، استرالیا، کره‌جنوبی و عربستان تا فینال مسابقات، قطعی به‌نظر می‌رسد.

تیم فوتبال، با تیم‌های امارات، هنگ کنگ و فلسطین در گروه C این رقابت‌ها قرار دارد.

جلسات هیات رییسه کمیته بین‌المللی المپیک؛ بررسی ویژه پرونده ایران  

مهم‌ترین اجلاسی که ورزش ایران در سال ۲۰۲۴ با آن مواجه خواهد شد، ۱۹مارچ۲۰۲۴ (۲۹اسفند۱۴۰۲) به‌مدت دو روز به میزبانی شهر «لوزان» سوئیس برگزار می‌شود.

این، دومین اجلاس سالانه «بورد المپیک» یا «هیات اجرایی کمیته بین‌المللی المپیک» در سال ۲۰۲۴ خواهد بود که در مورد وضعیت ورزشکاران، کمیته‌های المپیک و فدراسیون‌های ورزشی تصمیم‌گیری خواهد کرد.

نخستین جلسه روز ۱۸ژانویه (۲۸دی‌) به‌صورت غیررسمی و براساس اعلام اولیه IOC، احتمالا به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود.

در جلسه فروردین‌ ۱۴۰۱، هیات اجرایی کمیته بین‌المللی المپیک، بیانیه‌ای صادر شد که به‌صورت مستقیم کمیته المپیک جمهوری اسلامی را تهدید کرده بود. در این بیانیه، دفاعیات «محمود خسروی‌وفا»، بادیگارد سابق «علی خامنه‌ای» و رییس کنونی کمیته المپیک جمهوری اسلامی در توجیه «آزادی ورزشکاران ایرانی»، غیرقابل باور و غیرقابل قبول خوانده شده بود.

در همین بیانیه، IOC به طرف ایرانی فرصت داد تا جلوی سرکوب ورزشکاران ایرانی و به‌خصوص محدود شدن ورزشکاران زن را بگیرد. با‌این‌وجود در ماه‌های گذشته، ورزشکاران ایرانی به‌کرات از سوی نهادهای امنیتی و دستگاه‌های ورزشی دولتی، مورد آزار و تهدید قرار گرفته‌اند.

هرچند در آستانه المپیک، حذف شدن یک کاروان ورزشی یا تعلیق یک کمیته المپیک بعید به‌نظر می‌رسد، اما جلسه ماه مارچ هیات اجرایی کمیته بین‌المللی المپیک، یکی از نگرانی‌های عمده مدیران ورزشی جمهوری اسلامی خواهد بود.

قهرمانی شطرنج جهان؛ نابغه ایرانی، اما برای فرانسه

جام‌جهانی شطرنج جهان، ۲ تا ۲۵آوریل ۲۰۲۴ (۱۴فروردین تا ۶اردیبهشت۱۴۰۳) به میزبانی کانادا برگزار می‌شود.این بالاترین سطح از رقابت‌های شطرنج جهان است که مشخصا نفر اول شطرنج جهان را مشخص خواهد کرد.

ابتدا هشت شطرنج‌باز برتر جهان باید با هم دیدار کنند تا در نهایت نفر اول از این هشت نخبه شطرنج جهان، با «دینگ لیرن»، مدافع عنوان قهرمانی این مسابقات روبه‌رو شود.

فدراسیون جهانی شطرنج (فیده) نام «علی‌رضا فیروزجا»، شطرنج‌باز نابغه ایرانی را به‌عنوان یکی از هشت شطرنج‌بازی که در این رقابت‌ها حضور خواهد داشت معرفی کرده است. علی‌رضا فیروزجا در سال‌های اخیر و پس از «تداوم ممنوعیت مبارزه ورزشکاران ایرانی با ورزشکاران اسراییلی» به کشور فرانسه مهاجرت کرد و حالا با پرچم فرانسه در این مسابقات شرکت می‌کند.

با پرچم ایران، هیچ ورزشکاری در این مسابقات حضور نخواهد داشت.

المپیک و پارالمپیک تابستانی

رقابت‌های المپیک تابستانی پاریس به‌عنوان مهم‌ترین رویداد ورزشی سال ۲۰۲۴ از ۲آگست (۱۲مرداد۱۴۰۲) آغاز و تا ۱۸آگست (۲۸مرداد) ادامه خواهد داشت.

کمیته المپیک جمهوری اسلامی در رقابت‌های بازی‌های آسیایی هانگژو در سال ۲۰۲۳، تعداد ورزشکاران ایرانی را به‌دلایلی ازجمله «نگرانی بابت همخوانی نکردن سرود حکومتی»، «دستور نهادهای امنیتی» و «مشکلات مالی»، بسیار محدودتر از دوره‌های قبل کرده بود.

رسانه‌های ایران طی هفته‌های اخیر از احتمال کاهش سهمیه‌های کاروان ایران در رقابت‌های المپیک تابستانی ۲۰۲۴ خبر داده‌اند. برخی رسانه‌ها از احتمال اینکه کاروان ورزشی ایران به کمترین تعداد نفرات خود طی دو دهه اخیر برسد، از اعزام احتمالی «حداکثر» ۴۰ ورزشکار به این رقابت‌ها خبر داده‌اند.

از چالش‌های ویژه‌ای که در سال ۲۰۲۴ و هم‌زمان با برگزاری رقابت‌های المپیک و پارالمپیک پاریس، ورزش سیاسی ایران را تهدید خواهد کرد، کمپین‌هایی است که برای تحریم مقامات ارشد ورزش ایران راه‌اندازی شده‌اند.

شهریور۱۴۰۲، صفحه رسمی اینستاگرام «خانه آزادی»، نوشته است که «امانوئل دائود»، وکیل این انجمن در سوئد و همین‌طور وکیل انجمن «فم آزادی» (آزادی زنان) در فرانسه، با تسلیم شکایتی به دستگاه قضایی فرانسه، اقدام این کشور در صدور ویزا برای سردار غفور کارگری را «توهین به قربانیان سرکوب در ایران و بیش و پیش از همه، زنان ایرانی» دانست.

«غفور کارگری»، رییس کمیته پارالمپیک جمهوری اسلامی، از فرماندهان سرشناس سپاه پاسداران و سپاه قدس (شاخه برون‌مرزی سپاه) است که در جریان رقابت‌های المپیک و پارالمپیک پاریس باید به فرانسه سفر کند.

همچنین محمود خسروی‌وفا، رییس کمیته المپیک جمهوری اسلامی نیز به‌عنوان یکی از سرداران شناخته شده سپاه پاسداران، از مسافران فرانسه خواهد بود.

بخش عمده‌ای از کاروان ورزشکاران ایران در رقابت‌های آسیایی هانگژو را نیروهای حکومتی و وابسته به سپاه تشکیل می‌دادند. بعید به‌نظر می‌رسد جمهوری اسلامی قصد اعزام دوباره چنین کاروانی را به فرانسه نداشته باشد.  

بازی‌های پارالمپیک تابستانی فرانسه از ۲۸آگست (۸شهریور۱۴۰۳) به میزبانی پاریس آغاز خواهد شد.

لیگ نخبگان آسیا؛ آیا تیمی از ایران شرکت می‌کند؟ 

لیگ قهرمانان آسیا از سال ۲۰۲۴ با شکل و شمایلی جدید آغاز خواهد شد. نام این رقابت‌های به «لیگ قهرمانان نخبگان آسیا» (Champions League Elite) تغییر می‌کند و تیم‌های حاضر در این مسابقات موظف هستند از بالاترین استانداردهای مقرر شده از سوی فیفا و AFC (به‌ویژه در موضوع فیرپلی مالی) برخوردار باشند.

همچنین یک دوره رقابت با نام «لیگ ۲ قهرمانان آسیا» برگزار خواهد شد که تیم‌های درجه دوم کشورها به این مسابقات می‌روند.

کنفدراسیون فوتبال آسیا فعلا برای ایران ۲ سهمیه مستقیم و یک سهمیه در پلی‌آف برای لیگ نخبگان آسیا و همین‌طور یک سهمیه مستقیم (تیم سوم لیگ برتر) جهت حضور در لیگ ۲ قهرمانان آسیا را در نظر گرفته است.

اما بعید به‌نظر می‌رسد با توجه به تاکید AFC مبنی‌بر الزام رعایت قوانین مالی، وابسته نبودن باشگاه‌ها به نهادهای دولتی و حکومتی و همچنین بدهکار نبودن باشگاه‌ها، ایران در این رقابت‌ها سهمیه‌هایی کامل داشته باشد.

 انتخابی جام‌جهانی برای حواله‌ها، دلارها و سکه‌های جدید

تیم فوتبال جمهوری اسلامی، پس از بازی‌های جام ملت‌ها، درگیر رقابت‌های انتخابی جام‌جهانی ۲۰۲۶ خواهد بود؛ با این تفاوت که این بار قاره آسیا به‌جای ۴ سهمیه، ۸ سهمیه مستقیم در این مسابقات خواهد داشت.

تیم فوتبال از ۲۱مارس۲۰۲۴ (۲فروردین۱۴۰۳)  تا نوامبر۲۰۲۵، درگیر این مسابقات خواهد بود. اما کوران بازی‌های انتخابی که احتمالا وضعیت صعود این تیم را نیز تا حدودی مشخص می‌کند، حد فاصل ۵سپتامبر۲۰۲۴ (۱۵شهریور۱۴۰۳) تا ۱۹نوامبر۲۰۲۴ (۲۹آبان۱۴۰۳) خواهد بود.

احتمالا این تیم، ولو باوجود افزایش ۱۰۰ درصدی سهمیه قاره آسیا برای صعود به جام‌جهانی، باز هم توقعاتی برای دریافت جایزه‌های دلاری، حواله واردات خودرو و سکه‌های طلا خواهد داشت.