سود و زیان کناره گیری قالیباف

محمدباقر قالیباف با انتشار بیانیه ای از ادامه رقابت های انتخاباتی ریاست جمهوری ایران کناره گیری کرد. او در بیانیه اش تاکید کرده برای «حفظ منافع مردم، کشور و انقلاب» به سود ابراهیم رئيسی کناره گیری می کند. رئيسی در واکنش به تصمیم قالیباف، گفته است: «این اقدام انقلابی بود.»

کناره گیری قالیباف چند هدف مشخص را دنبال می کند. نخست اصولگرایان تصمیم دارند با این حرکت یک شوک انتخاباتی ایجاد کنند. بر اساس نظرسنجی های انتخاباتی در روزهای اخیر رای رئيسی رشد کرده است و آنها امیدوارند حمایت قالیباف از او، علاوه بر افزایش میزان رای رئيسی، سرعت رشد رای او را افزایش دهد. افزایش رای آرای رئيسی حتی اگر منجر به پیروزی او در دور اول انتخابات نشود، می تواند کمک کند انتخابات به دور دوم برود. در هفته های اخیر، اغلب چهره های اصولگرا تاکید کرده بودند فقط در صورت حضور هر دو کاندیدا می توان انتخابات را به دور کشاند ولی به نظر می رسد آنها متوجه شده اند از چنین مسیری دو مرحله ای کردن انتخابات ممکن نیست و تلاش دارند راه تازه ای را پیدا کنند.

آنها در این مسیر مشکلات مهمی دارند. زمان اندکی تا پایان تبلیغات انتخاباتی مانده و قدرت اصولگرایان برای موج سازی ضعیف است. شخصیت انتخاباتی رئيسی و رای پایه او هم به اندازه ای نیست که دلگرمی لازم را بدهد. تنوع سبد رای قالیباف هم سبب شده هیچ برآورد دقیقی از نحوه انتقال آرا وجود نداشته باشد. اصولگرایان احتمال انتقال رای قالیباف به رئيسی را ۵۰تا۸۰درصد برآورد کرده اند. بر اساس نظرسنجی های کنونی می توان گفت این میزان انتقال رای، می تواند فعلا رای رئیسی را به ۳۰تا۳۵درصد برساند که تا پیروزی فاصله زیادی دارد. با این حال اصولگرایان امیدوارند مسنجم شدن سازمان رای و دادن پیام واحد به جامعه چنین کاستی هایی را جبران کند.

از سوی دیگر، در انتخابات سال ۹۲، تشتت نظر اصولگرایان یکی از عوامل مهم شکست آنها معرفی شد. چهار کاندیدای آنها در انتخابات سال ۹۲ موفق شدند ۴۶درصد آرا را به خودشان اختصاص دهند ولی پراکنده شدن آرا بین چهار کاندیداها سبب شد که شکست معناداری به نام آنها ثبت شود. در آن دوره قالیباف که بیش ترین رای را میان اصولگرایان به دست آورد، بیش از ۶میلیون رای کسب کرد و روحانی بیش از ۱۸ میلیون رای. این اختلاف زیاد، سنگینی شکست را دوچندان کرد. با تصمیم امروز اصولگرایان در گام اول می خواهند از بروز چنین شکست معناداری جلوگیری کنند.

این موقعیت از نظر سیاسی به سود ابراهیم رئيسی است. اگر در یک وضعیت فرضی تعداد شرکت کنندگان در انتخابات را ۳۵ میلیون نفر در نظر بگیریم و رئیسی موفق به کسب ۴۰درصد این آرا یعنی ۱۴میلیون نفر شود، یک سرمایه اجتماعی و سیاسی قابل توجه برای خودش جمع کرده است. این نخستین بار است که رئیسی وارد یک میدان سیاسی و انتخاباتی می شود و کسب این میزان آرا می تواند کمک کند حیثیت سیاسی او تا اندازه ای محفوظ بماند و بتواند برنامه های آینده خودش را ادامه دهد.

اما هر اندازه این اقدام برای رئيسی دستاورد داشته باشد، برای قالیباف پر از زیان و تحقیر است. او مدعی ترین کاندیدای انتخابات ۹۶ بود و مدت هاست که به عنوان موفق ترین مدیر اجرایی اصولگرا در ایران معرفی می شود. برخلاف قالیباف که بیش از ۱۲سال است در میدان سیاست حضور دارد، رئيسی غایب سیاست بوده و سابقه اجرایی هم ندارد. قالیباف بیش از یک سال است که حرف از حضور در انتخابات می زند و امید داشت باخت سنگینش در سال ۹۲ به حسن روحانی را جبران کند. از همین زاویه تلاش زیادی داشت در مناظره ها خودش را قطب مقابل دولت معرفی کند. او در تبلیغات انتخاباتی، جامعه ایران را به ۴درصد اشراف و ۹۶درصد محروم تقسسیم بندی کرد تا قطب اجتماعی هم بسازد. قالیباف نه تنها در مناظره ها از اینکه اسحاق جهانگیری صرفا برای کمک به روحانی کاندیدا شده، گلایه کرد و به او کنایه زد که صداقت ندارد، بلکه بارها بر عدم کناره گیری تاکید کرد. حامیان روحانی در طول انتخابات با استفاده از هشتگ «خالیباف»، وعده های او را توخالی می دانستند. اکنون حامیان روحانی می توانند با خوشحالی بگویند هشتگ دقیق و مهمی را انتخاب کرده بودند. انصراف قالیباف از انتخابات، پایان او در سیاست ایران بود، پایانی پر از تحقیر و ناکامی، چیزی شبیه محسن رضایی و غلامعلی حدادعادل.