کاوه مدنی: حکومت ایران از آدم‌های معتبر می‌ترسد

«کاوه مدنی»، معاون سابق سازمان حفاظت محیط زیست کشور احساس هم دلی زیادی با دکتر «میمنت حسینی چاوشی» دارد. آن‌ها از نزدیک هم دیگر را نمی‌شناسند اما مدنی احساس می‌کند جمهوری اسلامی رفتاری مشابه با آن دو داشته است.
 کاوه مدنی یک فرد دانشگاهی شناخته شده در زمینه آب بود که به عنوان یک مدیر جوان راهی ایران شد اما ظرف کم تر از یک سال به ناچار کشور را ترک کرد. میمنت حسینی چاوشی نیز استاد جمعیت شناسی است که تحقیقات زیادی در حوزه جمعیت انجام داده است اما حالا در بازداشت به سر می‌برد. آن چه روزنامه‌های نزدیک به حاکمیت در ایران درباره میمنت حسینی چاوشی می‌نویسند، بی‌شباهت به آن چه پیش تر درباره کاوه مدنی می‌نوشتند، نیست؛ کلیدواژه مشترک همه این نوشته‌ها، کلمه «نفوذ» است.

کاوه مدنی در این‌باره به «ایران‌وایر» می‌گوید: «در مورد پرونده دکتر حسینی چاووشی من شباهت‌هایی با خودم می‌بینم، این در حالی است که اصلا ایشان را نمی شناسم؛ کسی که جایگاه علمی دارد، در حوزه‌ای کار کرده، مقاله نوشته و آدم شناخته ‌شده‌ای است را دارند محکوم می‌کنند که مشاوره‌های غلط داده و سیاست‌های نظام را گمراه کرده است چون برخی مسوولان رده بالای کشور به یافته‌های علمی او اعتماد کرده‌اند.» 

او به «توهم توطئه» افرادی که موضوع نفوذ را مطرح می‌کنند، اشاره می‌کند: «بعضی از افراد قدرتمند در ایران توهم نفوذ دارند و فکر می‌کنند هر متخصصی آمد به ایران و کار کرد، دنبال نفوذ در کشور است. برای این عده سخت است باور کنند آدم‌هایی بیرون از ایران هستند که دل شان برای کشور می‌سوزد و واقعا می‌خواهند مسایل را تحلیل علمی کنند.»

بسیاری معتقدند دستگیری امثال مدنی و حسینی چاووشی مانع پیشرفت علم در ایران می‌شود. خود مدنی  اما می‌گوید: «به نظر می‌آید این‌ها بیش تر با آن دسته از پژوهش های علمی مشکل دارند که باورها و سیاست‌هایشان را نقض می‌کند؛ یعنی علمی که سیاست‌های حاکم و ایدئولوژیک آن ها را زیر سوال می‌برد. همین است که مثلا با من مشکل داشتند چون می‌گفتم مشکل اصلی، تغییرات اقلیمی نیست بلکه سیاست‌های حاکم است و تقصیر را بیهوده گردن تغییرات اقلیمی و تحریم و دشمن نیاندازید.»

به اعتقاد او، مشکلات حکومت با آن پژوهش‌هایی است که منافع آن ها را به خطر می‌اندازد: «ببینید  دریاچه ارومیه چه شد و چه طور سدسازی و انتقال آب عامل بدبختی مردم شده است و هنوز هم به جای پیدا کردن راهکار اساسی، دنبال آب ژرف(آب‌های فسیلی) و باروری ابرها هستند؛ یعنی مشکل شان با آن علمی است که منافع‌شان را به خطر می‌اندازد.»

کاوه مدنی حتی زمانی که معاون یک عضو کابینه رییس‌جمهوری بود، می‌دانست که دستگاه حاکم اجازه نزدیک شدن به خیلی از حوزه‌ها را نمی‌دهد: «در ایران در خیلی حوزه‌ها اصلا نمی‌شود فعالیت کرد؛ مثل بسیاری از حوزه‌های بهداشت. کیفیت آب هنوز محرمانه است و اجازه انتشار اطلاعات در مورد آن را نمی‌دهند. ولی در دنیای آزاد اطلاعات و عصر ماهواره و سنجش از دور، یک محقق از داده‌های موجود می تواند استفاده ‌کند و کار قوی علمی انجام دهد. آن وقت از یک سری موارد پرده‌برداری می‌شود که روایت حاکم را زیر سوال می برد.»

او در رابطه با بازداشت میمنت حسینی چاووشی می گوید: «هر کس در حوزه جمعیت‌شناسی تحقیق کند، به رشد عجیب جمعیت بعد از انقلاب بر می‌خورد. همین علت خیلی از مشکلات است؛ از جمله مشکلاتی که در حوزه آب و محیط زیست وجود دارد. البته بعضی از روایت‌های محافظه کاران در مورد جمعیت هم درست است اما روایات‌هایشان مثل همیشه کامل نیستند؛ مثلا این دغدغه که ما جمعیت جوان پشتیبان نداریم، نگرانی درستی است اما نمی‌توان فوری نتیجه گرفت که جمعیت باید سریع زیاد شود. مساله فقط عدد جمعیت نیست، مساله توزیع جغرافیایی جمعیت است.»

صدایش پر از افسوس است. روزگاری در ایران می‌کوشید همین حرف‌ها را به کرسی بنشاند؛ تقلایی که دیری نپایید. تعریف می‌کند که چه طور یکی از پژوهش‌هایش نشان داده بود قسمت وسیعی از خاک کشور کیفیت مناسب برای کشاورزی ندارد: «این‌را که می‌گفتیم، می‌آمدند و فحش می‌دادند که ما داریم این‌جا کشاورزی می‌کنیم، پس مشکلی نیست و شما داری توطئه می‌کنی.»

او به پرونده فعالان محیط زیست هم که نزدیک به یک سال است در ایران در زندان هستند و اتهام‌های سنگینی متوجه آن‌ها است، اشاره می‌کند: «به نظر من، ما در واقع با پرونده محیط زیست طرف نیستیم، با پرونده‌ای طرف هستیم که دست بر قضا، موضوعش محیط زیست است اما می‌توانست هر موضوع دیگری باشد. آن‌ها از آدم‌های معتبر می‌ترسند؛ از آدم‌هایی که در گروه‌های تخصصی احترام و اعتبار پیدا می‌کنند و گفتمان اصلی حاکم را به چالش می کشند.

مطالب مرتبط:

بازگشت نخبه‌ها به ایران؛ قربانیانی که به دام افتادند

بازداشت کاوه مدنی؛ پرونده محیط زیستی ها پیچیده تر شد

پرونده کاوه مدنی؛ «آری، متهم گریخت»

‏پایان پرونده کاوه مدنی؛ او آخرین قربانی نیست

دستگیری یک استاد دانشگاه به جرم تحقیق درباره کنترل جمعیت

بازداشت یک جمعیت شناس و توییت مشاور روحانی