وقتی به خاطر ملیت خود نمی‌توانی حساب بانکی داشته باشی

این هفته برای دانشجویان، استادان، صاحبان مشاغل و حتی افرادی که به واسطه مالکیت ملک در مالزی حق اقامت گرفته‌‌اند، هفته دردسرساز و ناآرامی بود. بانک‌های معتبر مالزی باز هم اقدام به بستن حساب ایرانیان ساکن این کشور کردند. دانشجویان، استادان و کسبه ایرانی ساکن مالزی که به طور قانونی در این کشور ساکن هستند، می‌گویند از چند هفته قبل، از بانک‎های معتبر این کشور، از جمله «سی‎آی‎ام‎بی»(CIMB BANK)  یک نامه دریافت کرده‌‌اند که برای بستن حساب‌هایشان مراجعه کنند در غیر این صورت، جریمه خواهند شد.

«فرانک صنعت زاده» از طریق طرحی به نام «خانه دوم من» که یک طرح تصویب شده توسط دولت مالزی است، در این کشور سرمایه‎گذاری کرده است. دلیل اصلی این که فرانک و خانواده‎اش توانسته‎اند در این کشور سکونت کنند، تجارت و مراودات مالی است. همسر او یک تاجر فرش است و فرش ایران را به سایر کشورهای آسیای شرقی صادر می‎کند.

آن‎ها هم هفته گذشته یک نامه دریافت کرده­اند که خبر از مسدود شدن حساب‌شان در بانک سی‎آی‎ام‎بی مالزی می‎دهد. فرانک می‌گوید در این مورد هیچ توضیحی به آن‎ها نداده‌اند و بدون این که خلاف بانکی خاصی مرتکب شده یا تاخیر در پرداخت داشته باشند، حساب این زوج بازرگان را مسدود کرده‌اند.
یک استاد دانشگاه ساکن مالزی هم به «ایران‎وایر» می گوید بعد از ۱۱ سال اقامت و تدریس قانونی در دانشگاه‌های این کشور، حالا با چنین نامه‌ای مواجه شده است.

«گلاره ابوعلی» این موضوع را با دانشجویانش در میان گذاشته و متوجه شده است که نه تنها دانشجویان ایرانی، بلکه اهالی یمن، سوریه و عراق هم با این مساله مواجه شده‎اند. 
او می‌گوید با دریافت نامه‌ای به این مضمون که اگر حسابش را مسدود نکند، مشمول جریمه خواهد شد، به بانک معتبری در کوالالامپور مراجعه کرده و تاکید کرده است که به طور قانونی و با پیشنهاد دانشگاهی معتبر در این کشور سکونت دارد اما آن‎ها گفته‌‌اند چاره‌ای به جز بستن حسابش ندارند.

گلاره اعتراضش را در صفحات مجازی بانک مورد نظر به اشتراک گذاشته و با انبوهی سرگذشت مشابه از سوی کاربران مواجه شده است: «فقط موضوع حساب بانکی نیست، احمقانه‌تر از آن، مشکل بیمه‌های درمانی است؛ این که بیمه‌های درمانی را تمدید نمی‌کنند. سوال این جا است که دولت مالزی در چنین شرایطی چرا مشتاق به پذیرش و جذب دانشجو و استاد خارجی است؟ چرا اگر قرار است حساب بانکی و بیمه استاد دانشگاه را مسدود کنند، به او پیشنهاد شغل و ویزای اقامت می‌دهند و تسهیلات مناسبی برای استخدام یا تحصیل فراهم می‌کنند؟ بعد از دیگر سو می‌گویند برو حساب باز کن تا حقوقت را دریافت کنی یا پی‎گیر بیمه درمانی باش اما وقتی به بانک مراجعه می‌کنید، امتناع می‌کنند و می‌گویند شما شهروند یک کشورِ با ریسک بالا هستید و به خاطر ملیت‎تان اجازه باز کردن حساب ندارید. این سیاست یک بام و دو هوا را واقعا چه‌طور می‌شود توجیه کرد؟»

گلاره از ۱۱ سال پیش ساکن مالزی است. او روز پانزدهم آوریل نامه مذکور را دریافت کرده است:«با سفارت ایران در کوالالامپور تماس گرفتیم و رایزن علمی سفارت گفت که علت بروز این مشکل را نمی‌دانند چون آن‎ها از وزارت علوم مالزی قول قطعی گرفته‌‌ بودند که در مورد دانشجویان و اساتید ایرانی تبصره‌ای قائل بشوند.»

به گفته این استاد دانشگاه، در شرایط فعلی، دانشجویان، استادان و صاحبان مشاغل و کسب و کار ایرانی در مالزی به شدت از نظر روانی تحت فشارند: «فقط یک لحظه تصور کنید در جایی زندگی می‌کنید که فرزند شما بیمه درمانی ندارد. وقتی مراجعه می‌کنید، ابتدا از دادن دلیل امتناع می‌کنند و اگر سماجت کنید، می‌گویند به خاطر ملیت شما و تحریم‌های امریکا است.»
«آیدا.الف» به «ایران‎وایر» می‎گوید از طریق طرح خانه دوم من و با همراهی همسرش، در کشور مالزی سرمایه‎گذاری کرده بودند اما همسرش به تازگی درگذشته است و او برای دریافت مبالغی که در حساب‎های دولت مالزی سرمایه‎گذاری کرده بودند، به بانک مراجعه می کند:«در بدو ورود به من پرخاش کردند که شما چه طور توانسته‎اید حساب باز کنید؟ بعد از من درخواست کردند کارت بانکی خود را تحویل بدهم. همان جا کارتم را قیچی کردند و گفتند پولی را که با هماهنگی دولت مالزی سرمایه‎گذاری کرده بودیم را طی چند فقره چک و به تدریج به من باز می‎گردانند!» 

پی‎گیری‌های مکرر آیدا هیچ پاسخ روشنی نداشته است. به گفته او، گویا این محدودیت برای ایرانیانی که حق اقامت درازمدت دارند یا حتی با یک مالزیایی ازدواج کرده‌‌اند هم وجود دارد.

با مراجعه به وب سایت بانک، بسیاری از مشتریانی که با مشکل مشابه مواجه شده‎اند، شرح حال خود را گذاشته‎اند. «سارا.ق» نوشته است وقتی به بخش «پاسخ به مشتریان» بانک سر زده، به او گفته‌‌اند دستور از طرف مدیریت بانک آمده است. حساب سارا پیش از آن که نامه اخطار برایش ارسال شود، مسدود شده و بعد از مسدود شدن حساب، نامه به او ارسال شده است که باید شخصا حسابش را مسدود کند، در غیر این صورت جریمه خواهد شد. 

«محمد» که دانشجوی رشته معماری است، همین تجربه را با بانک «آر‏.اچ.بی» داشته  است. این بانک، کارت اعتباری این مشتری قدیمی خود را بعد از ۱۲ سال سکونت در کشور مالزی، مسدود کرده است. بانک آر‏.اچ.بی در نامه‌های ارسالی به مشتریانش، به آن‎ها یک مهلت ۱۴ روزه داده است تا نسبت به بستن حساب‌هایشان اقدام کنند.
«زهره» که از سال ۲۰۰۸ در دانشگاه «یو.کی.ام» به کار تحقیق مشغول است، نوشته برای دریافت حقوق ماهانه‌‌اش از طرف دانشگاه درگیر مشکل شده است.
«مصطفی.م»، شهروند عراقی هم به همراه همسر و فرزندانش با ویزای دانشجویی در کشور مالزی ساکن شده و در این مدت در بانک سی‎آی‎ام‎بی حساب بانکی داشته است. اما بدون دادن‌هیچ دلیل مشخصی، حساب بانکی او را بسته‌‌اند و دیگر حاضر نشده‌‌اند حساب بانکی مجدد برایش باز کنند. 

«منصور قیاسی» صاحب یک کمپانی است. شرکت او در کشور مالزی به شکل قانونی فعالیت می‌کند اما حالا به او گفته‌‌اند به علت تحریم‎های امریکا علیه ایران، حساب شرکت باید مسدود شود. 
حساب «محمدمهدی شافعی» نیز بعد از ۱۴ سال اقامت در مالزی، توسط بانک سی‏آی‏ام‏بی مسدود شده است.
«فائزه شهسواری» می‌گوید با درخواست باز کردن حسابش در بانک مخالفت شده است. علت رد کردن درخواستش را ملیت او عنوان کرده‎اند.
«محمد بهبهانی» از سال ۲۰۱۰ ساکن مالزی است. او چند سال اول به عنوان دانشجو و پس از آن به عنوان شاغل در این کشور حضور داشته ولی به تازگی از بانک «سایبر جایا» ایمیلی با این محتوا که باید حسابش را مسدود کند، دریافت کرده است.
«عبیدعلی» از یمن نیز دقیقا شرایط مشابهی هم‌چون محمد دارد.
«مهسا میرعباد»، دانشجوی دانشگاه «یوپی‎ام» مالزی از پنج سال پیش ساکن کوالالامپوراست اما هنوز موفق به بازگشایی یک حساب بانکی برای انجام امور مالی و دریافت پول از طرف خانواده‎اش نشده است. او می‌گوید: «بخش دردناک ماجرا این جا است که آن‎ها هیچ توضیحی به تو نمی‌دهند.»
اما گلاره ابوعلی، استاد دانشگاه ساکن کوالالامپور می‌گوید گاهی کار از بستن یک حساب بانکی فراتر می‌رود و شکل بسیار توهین آمیزی به خودش می‌گیرد: «بعد از این که در فضای مجازی در این مورد صحبت کردم، یک شهروند یمنی که از دانشگاه یوپی‏ام پذیرش تحصیلی گرفته، به من پیام داد. طبعا وقتی دانشجو هستی، باید حساب بانکی داشته باشی. بدون آن امکان ادامه زندگی دشوار می‌شود چون یک دانشجو محتاج کمک خانواده یا مراوده مالی با بقیه مردم است. این دانشجوی یمنی برای باز کردن یک حساب بانکی به بانک رفته است اما آن‎ها وقتی مدارک شناسایی ‌‌او را بررسی کرده‌‌اند، حتی به او اجازه نداده‌‌اند که "کیونامبر" یا شماره معمولی که در بدو ورود با یک ماشین برای گرفتن نوبت به مشتری می‌دهند را دریافت کند. او را از همان در ورودی بانک به بیرون هدایت کرده و گفته‌‌اند چون یمنی هستی، چنین اجازه‎ای نداری!»
این روزها بسیاری از ایرانیان ساکن کوالالامپور تنش‌های روانی بسیاری را متحمل می‌شوند. آن‌ها نمی‌دانند چه‌طور با سیاست یک بام و دو هوای دولت مالزی کنار بیایند. آن‌ها ویزای رسمی و قانونی برای ادامه تحصیل دریافت کرده‌‌اند اما حقوق اولیه شهروندی هم از آن‎ها دریغ می‌شود.