ونوس امیدوار؛ شهروندخبرنگار
«امید» حدود پنج سالی است که به مواد مخدر اعتیاد دارد و به گفته خودش، مجبور به استفاده از سرنگ است. اگرچه در یک برنامه بلند مدت و تحت نظر یک مرکز ترک اعتیاد «دی‌ای‌سی» (مرکز کاهش آسیب)، قصد کنار گذاشتن موادمخدر را دارد ولی تا آن زمان خود را به یکی از مراکز بهداشت معرفی کرده است و از آنها سرنگ یک‌بار مصرف دریافت میکند تا زمینه مبتلا شدنش به بیماری «ایدز» را کاهش دهد.
پذیرش اعتیاد به عنوان یکی از شیوه های انتقال ویروس «اچ‌آی‌وی» و ابتلا به بیماری ایدز در ایران، موجب شد نخستین «کلینیک ترک اعتیاد مثلثی» در سال ۱۳۸۰ و به همت برادران «علایی»(«آرش» و «کامیار») در کرمانشاه پایه‌گذاری شود. از آن زمان، بستری شدن بیماران مبتلا به ایدز برای کمک به داشتن زندگی سالم تر افراد مبتلا به اعتیاد و مهم‌تر از آن، کاهش خطر ابتلا به ایدز در کشور فراهم شد. چرا که در آن سال‌ها انتقال ویروس از طریق سرنگهای آلوده که اغلب بین معتادان رد و بدل میشدند، شیوع بیشتری داشت.
نخستین کلینیک مثلثی کشور که کارش مشاوره و درمان ایدز، بیماریهای آمیزشی و اعتیاد بود، در مرکز بهداشت شماره یک کرمانشاه بنا شد. یکی از اهداف اصلی این کلینیک، عرضه سرنگ رایگان در بین معتادان، شناسایی و تحت کنترل قرار دادن آنها و انجام آزمایش‌های دورهای برای جلوگیری از شیوع بیماری ایذر بود. این هدف حالا سمت و سویی دیگری یافته و با تغییر نام کلینیک به «مرکز مشاوره بیماریهای رفتاری»، مشاوره و درمان معتادان را در درجه دوم قرار داده است.
یکی از کارشناسان این مرکز با اشاره به این که در حال حاضر عمده تمرکز آن شناسایی، مشاوره و درمان بیماریهای رفتاری، به ویژه افراد مبتلا به ویروس اچ‌آی‌وی مثبت است، می‌گوید: «با وجود این که قبلا بیشترین مراجعان ما معتادان تزریقی بودند اما طی چند سال اخیر بیشتر مراجعان افرادی هستند که از راه تماس جنسی و داشتن رابطه سکسی محافظت نشده، ناقل این ویروس هستند. به همین دلیل، ماهیت این مرکز دیکر کلینیک ترک اعتیاد مثلثی نیست و تمرکز آن روی شیوههای دیگر ابتلا به بیماری ایدز است.»
به گفته وی، این مرکز و سایر مراکز مشابه در ایران به صورت ماهیانه سرنگ یک‌بار مصرف رایگان مورد نیاز معتادان تزریقی را به صورت مصرف روزانه در اختیار آنها قرار میدهند و با اختصاص کُد به این افراد، مرتب از آنها آزمایش اچ‌آی‌وی گرفته میشود تا در صورت مثبت بودن، بیماری تحت کنترل قرار گیرد. اما در حال حاضر شمار این افراد بسیار کم شده است.
این کارشناس ایدز با تاکید بر این که خدمات این مرکز با هدف کاهش آسیب از طریق توسعه برنامه های آموزشی، اطلاع‌رسانی، غربال‌گری، مشاوره و در نهایت درمان است، می‌گوید: «البته ما زمانی با این بیماران مواجه می‌شویم که دیگر آلوده به ویروس شده‌اند. در صورتی که اگر فضای جامعه به شکلی باشد که اقدامات پیش‌گیری قبل از ابتلای فرد انجام شوند، نتایج بهتری به دست میآید و آمار بیماران ایدزی از راه تماس جنسی روز به روز بالاتر نمی‌رود.»
حالا حدود دو دهه از اجرای برنامه کشوری ایدز و راهاندازی کلینیک‌های مثلثی که بخشی از همین برنامه بود و در استان کرمانشاه آغاز شد، میگذرد. با وجود تایید موفق بودن این برنامه از سوی «سازمان جهانی بهداشت» و معرفی آن به‌عنوان بهترین الگوی عملیاتی، آمار ایدز در ایران افزایش یافته است.
.
مازیار بهاری سال ۲۰۰۴ در این مستند تلاشهای برادران علایی را در زمینه مبارزه با ایدز و اعتیاد در ایران به تصویر کشید. برادران علایی سال ۱۳۸۰ نخستین کلینیک ترک اعتیاد مثلثی در کرمانشاه راهاندازی کردند.
نخستین مورد گزارش ثبت شده ابتلا به ایدز در کشور، به سال ۱۳۶۶ و به یک کودک شش ساله مبتلا به بیماری «هموفیلی» برمی گردد که فرآورده‌های خونی آلوده دریافت کرده بود. در اوایل دهه ۹۰، شمار مبتلایان به ایدز به حدود ۲۳ هزار نفر رسید که دلیل ۷۰ درصد آن، اعتیاد تزریقی و تنها ۹ درصد از طریق رابطه جنسی محافظت نشده بود.
اما طی سال‌های اخیر، آمار مبتلایان به این بیماری در ایران رو به افزایش گذاشته و الگوی انتقال ویروس آن نیز از سرنگهای آلوده در میان معتادان تزریقی، به تماس‌های جنسی در حال تغییر است؛ موضوعی که کارشناسان از آن به عنوان موج سوم ایدز یاد میکنند و شمار مبتلایان آن در میان گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه، یعنی زنان تن‌فروش، مردانی که با هم‌جنس خود تماس جنسی دارند و زندانیان بیشتر شده است.
به گفته «مینو محرز»، رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران، در دو سال اخیر، ۹۹ درصد مبتلایان به ایدز از طریق تماس جنسی به این بیماری مبتلا شده‌اند که بیشتر آنها جوانان، به ویژه زنان هستند.
در حال حاضر بیش از ۶۶ هزار مورد ابتلا به ویروس ایدز در کشور وجود دارد که حداقل نیمی از این افراد از بیماری خود مطلع نیستند یا آن را کتمان میکنند.
آمار وزارت بهداشت نیز حاکی از آن است که تا دی ۱۳۹۷، حدود ۳۷ هزار مورد ابتلا به ایدز در ایران شناسایی شده‌اند که ۵۰ درصد مبتلایان در رده سنی ۲۱ تا ۲۵ سال قرار دارند. اما تنها تعداد ۱۶ یا ۱۷ هزار نفر از آنها تحت درمان مداوم هستند.
ضعف در سیستم آموزشی و اطلاع رسانی، انکار و سکوت، نبود سیستم غربال‌گری و عدم مراجعه افراد پر خطر به مراکز درمانی باعث شده‌اند که این بیماری هنوز در ایران با هاله ای از ابهام مواجه باشد و روز به روز بر شمار مبتلایان افزوده شود به گونه‌ای که هر سه ماه یک بار حدود دو هزار مورد جدید شناسایی میشود؛ موضوعی که اگر در مورد آن از تجربه مبارزه با اعتیاد تزریقی و راهاندازی کلینیک‌های مثلثی استفاده نشود و چاره اساسی برای آن نیاندیشند، بار سنگینی را بر جامعه تحمیل میکند.
مطالب مرتبط:
پروژه تازه برادران علایی: دانشگاه مجازی برای پناهجویان
یک بیمار اچ آی وی مثبت: به ما داروهای تاریخ مصرف گذشته میدهند
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر